Arbeidsmigranten komen aan het einde van hun werkdag terug op Van Harte in Echten. Foto: Wilbert Bijzitter
De Wolden wil af van de arbeidsmigranten op vakantiepark Van Harte in Echten. Na een lange periode van gedogen, deelt de gemeente nu dwangsommen uit aan de eigenaar. Wat gebeurde er tussen De Wolden en pachter René Garnier? Een reconstructie van de aanloop naar een impasse.
In Echten ligt midden in het natuurschoon van het Echtensebos een kleinschalig bungalowpark: Van Harte. In de jaren 90 een plek voor gehandicapte kinderen en hun gezinsleden, na de eeuwwisseling een vakantiepark.
Een huisje boeken anno 2021 is er voor toeristen niet meer bij. Spelende kinderen hebben plaats gemaakt voor werkende migranten. Het blauwe schilderwerk op de houten panelen aan de huisjes is flets, de metalen vlinders op de gevel zijn verkleurd door de zon. De huisregels voor de huur van een vakantiehuisje zijn vervangen door coronaregels in het Roemeens.
De gemeente De Wolden en grondeigenaar Staatsbosbeheer zien met lede ogen dat het park al bijna vijf jaar bezet is door arbeidsmigranten uit het Oostblok. Eerst werknemers van Henri Koopmans, eigenaar van het veelbesproken Polenhotel in Elim, en inmiddels huisvest Sterk Werk van Jacco Holties uit Ruinen er Roemenen.
Staatsbosbeheer en de gemeente zien het bospark nog steeds als gouden ei voor recreatie en toerisme. Begin dit jaar kiest de gemeente voor een rigoureuze aanpak om dat alsnog voor elkaar te krijgen. Pachter René Garnier uit Eemdijk krijgt een dwangsom aan zijn broek. Hij moet 10.000 euro boete per week betalen zolang de buitenlandse arbeidskrachten nog op het park wonen.
De Wolden wil spierballen laten zien na een lange periode van gedogen. Maar waarom kiest ze daar juist nu voor?
Azc-plannen ontketenen een dorpsopstand
Terug naar 2016. Toenmalig parkeigenaar Johan Koops meldt zich bij het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA). Er is een wereldwijde vluchtelingencrisis, en de financiële crisis van de jaren ervoor heeft er bij Koops flink ingehakt. Zijn vakantiepark in Echten loopt stroef en hij ziet de opvang van asielzoekers, en de daarbij horende vergoeding, als redding voor zijn noodlijdende park. Hij biedt zich aan bij het COA, dat grif toehapt.
Het ontketent een dorpsopstand.
Ruinen en Echten pikken de asielzoekerscentrumplannen van Koops niet. De dorpen lopen uit bij inloopavonden en raadsvergaderingen. De bomen rondom het park worden volgespijkerd met protestleuzen. Koops wordt naar eigen zeggen ‘met de nek aangekeken’ in zijn woonplaats Echten.
Toch lijkt het azc er te komen. De gemeente gaat akkoord met maximaal 317 opvangplaatsen, met de eis dat alleen gevluchte gezinnen naar het park komen. Koops stopt zijn laatste spaarcenten in het aanpassen van Van Harte. Maar de toestroom van vluchtelingen stokt, en het COA schrapt de locatie van de lijst opvangplekken.
Koops staat met lege handen én een lege portemonnee. Hij is impopulair in de omgeving en voelt zich in de steek gelaten door de gemeente. Die wil ook nog eens zijn gemaakte kosten niet vergoeden.
Recreatiepark Van Harte in Echten. Foto: Marcel Jurian de Jong
Toestemming voor vestiging van arbeidsmigranten
De teleurgestelde Koops gaat kort daarna om tafel met wethouder Jan ten Kate. Ook uitzendbaas Koopmans zit aan tafel. Na het afketsen van de asieldeal hebben Koops en Koopmans een nieuw idee, ze willen Oost- Europese arbeidsmigranten huisvesten in Echten.
Koops wil niet gelijk terug naar verlieslijdende recreatie, in die tijd was Drenthe voor toerisme lang niet zo als tegenwoordig. Hij doet een beroep op coulance van de gemeente en vraagt tijdelijk toestemming voor vestiging van arbeidsmigranten. Wethouder Ten Kate zegt dat mondeling toe, mits het geld wordt gebruikt om er op termijn weer een volwaardig vakantiepark van te maken.
Van de afspraak wordt niets op papier gezet. Volgens wethouder Gerrie Hempen-Prent, partijgenoot van Ten Kate en als zijn opvolger nu verantwoordelijk voor de afspraak, is dat gebeurd om op elk moment de afspraak stop te kunnen zetten. „Dat zou juist niet zijn gelukt als ze het strak op papier hadden gezet”, zegt zij daar nu over.
De tijdelijke opvang van migranten blijkt voor Koops slechts een doekje voor het bloeden. Hij zet het park alsnog in de verkoop. Liefst zestien partijen melden zich met uiteenlopende ideeën: stuk voor stuk geen zaligmakende plannen voor gemeente en voor grondeigenaar Staatsbosbeheer.
De voorzieningen zijn sober
In oktober 2018 lukt het alsnog. Koops draagt de inboedel en alle aandelen over aan René Garnier. De man heeft geen ervaring in de recreatiewereld, maar presenteert zich als een expert op het gebied van het in de benen helpen van noodlijdende ondernemingen.
De gemeente en Staatsbosbeheer vertrouwen hem de klus toe om weer een bloeiend vakantiepark van Van Harte te maken. De voorzieningen voor asielzoekers die nooit kwamen, en arbeidsmigranten die er nu zitten, zijn sober. Een upgrade van het park heeft een behoorlijk prijskaartje. Betrokkenen schermen met een bedrag van minimaal een miljoen euro.
Garnier wil daarom eveneens gebruik maken van de gedoogafspraak met de gemeente. De Polen en Hongaren van Henri Koopmans blijven ook onder de nieuwe pachter de vaste bewoners van het park.
Die huisvesting moet huurpenningen opbrengen om de plannen van Garnier uit te voeren. Hij wil huisjes verkopen aan particulieren, met uitsluitend optie tot verhuur voor recreatie. Dat is niet hoe De Wolden en Staatsbosbeheer het voor zich zien. Die zien liever één eigenaar.
Eind 2019 loopt de samenwerking tussen eigenaar en huurder op de klippen na ruzie om financiën en Garnier ontzegt Koopmans toegang tot het park. Hun contract wordt verscheurd.
De gemeente neemt daarop begin 2020 contact op met Garnier. Na een gesprek mailt zij hem: ‘Wanneer u arbeidsmigranten wilt vestigen op uw park, dan treedt u daarover eerst in overleg met de gemeente met als doel heldere afspraken te maken’. Een week later tekent Garnier, zonder dat aan de gemeente te laten weten, een contract met Sterk Werk van Jacco Holties.
Recreatiepark Van Harte in Echten. Foto: Marcel Jurian de Jong
Het echtpaar Holties is gelijktijdig werk- en huisbaas
Holties is een prominent ondernemer in de regio en bedient vanuit zijn kantoor op de Brink in Ruinen vele werkgevers in de regio. In de eerste jaren vooral met lokale werkzoekenden, maar door een naar eigen zeggen chronisch tekort aan Nederlandse kandidaten, is het bureau grotendeels overgestapt op arbeidsmigranten.
De echtgenote van Holties komt uit Roemenië en via een opgezet bureau in haar thuisland, haalt Sterk Werk tientallen arbeidsmigranten naar Echten. Het echtpaar is gelijktijdig werk- en huisbaas.
Wethouder Hempen-Prent vindt dat Garnier zich met het nieuwe huurcontract niet aan afspraken houdt. De Utrechter sluit niet alleen een contract met Holties zonder overleg, ook de duur stoot hen tegen het hoofd: vijf jaar, mét een optie tot koop. Volgens De Wolden uitdrukkelijk tegen de gemaakte afspraken in, het park moet immers op termijn weer recreatief worden. Toch grijpt de wethouder dan nog niet in.
Niet in de laatste plaats omdat ze op het gemeentehuis merken dat het niet op papier zetten van de gedoogconstructie uit 2016 als een boemerang terugslaat. Begin vorig jaar zijn ambtenaren naarstig op zoek naar documentatie van de gedoogafspraak. Ze vinden niets.
‘Er wordt door verschillende partijen gezegd dat we de huisvesting van arbeidsmigranten voor een periode van vier jaar, aflopend in november 2020, zouden gedogen. Waar die termijn vandaan komt en wat de exacte datum is, is niet bekend’, schrijft een ambtenaar in een mail aan de wethouder.
Nu zegt Hempen-Prent dat in haar beleving een maximale duur van vijf jaar was toegezegd. Maar dat is evengoed niet meer terug te halen. Garnier stelt dat er juist geen tijdsduur is afgesproken en dat hem niets te verwijten valt.
Dat de afspraak mondeling is, maakt ook mede dat De Wolden twijfelt over het handhaven op Van Harte. Intern leeft de vrees dat Garnier en Holties met de vinger gaan wijzen. ‘Ik verwacht dat meneer dan ook direct handhavingsverzoeken voor andere parken zoals Lanka in gaat dienen’, mailt een beleidsadviseur naar Hempen-Prent in februari 2020. ‘Hij weet dat daar ook arbeidsmigranten gehuisvest zijn.’
Garnier is op zijn beurt helemaal niet te spreken over de houding van de gemeente. Hij noemt ze nu ‘hypocriet’. Volgens hem werkt De Wolden zonder verstand van zaken en heeft ze geen begrip voor zijn privésituatie, wat volgens hem maakt dat hij maar moeilijk de plannen van de grond krijgt.
Het onderlinge wantrouwen bereikt een kookpunt na een digitaal overleg in de zomer van 2020 tussen de gemeente en Garnier. Hij presenteert een plan waar zowel arbeidsmigranten als recreanten op het park kunnen verblijven. Een beleidsadviseur zegt dat de presentatie van Garnier ‘niet eens een plan te noemen is’. Voor Hempen-Prent is dit eveneens het moment dat de twijfel toeslaat. „Deze plek schreeuwt om recreatie. Wij verwachtten na al die tijd toch echte stappen en plannen.”
Garnier snapt niet dat gemeente hem niet tegemoetkomt, de gemeente snapt op haar beurt niets van de opstelling van de ondernemer. Het gesprek zit muurvast.
Arbeidsmigranten komen aan het einde van hun werkdag terug op Van Harte in Echten. Foto: Wilbert Bijzitter
Iedere werkdag vertrekken er nog volle busjes de regio in
Eind december van vorig jaar verstuurt de gemeente een eerste waarschuwing. In februari moeten de migranten weg zijn. Garnier ontvangt een last onder dwangsom van 10.000 euro per week, met een maximum van een ton. Maar in juni 2021 zijn de verhuisdozen allerminst gepakt. Iedere werkdag vertrekken er nog volle busjes de regio in. Op naar de bloementeelt of de groenvoorziening in Drenthe, Friesland, Overijssel en de Noordoostpolder.
Hempen-Prent geeft toe dat ze zelf met de kennis van nu geen mondelinge toezegging zou hebben gedaan, zoals haar voorganger Ten Kate, nu burgemeester van Staphorst, dat deed.
En de man die de boetes ontvangt is er inmiddels wel klaar mee. Garnier zet het park in de etalage. Bronnen melden aan Dagblad van het Noorden dat een even bekende als verrassende kandidaat op de potentiële koperslijst staat: uitzendbaas Jacco Holties.
De voorman van Sterk Werk moet dan, net als Garnier dat eerder moest, een plan meebrengen voor een vitaal vakantiepark. Holties wil hierop niet reageren. De wethouder verwelkomt ondertussen iedereen die met plannen komt om er een vakantiepark van te maken, ook ondernemers die in het verleden een andere rol hebben gehad op het park. Zolang zij het buikpijndossier van het vakantiepark in Echten maar kan sluiten.
