LTO is blij met maatregelen rond besmette grond in Emmen, maar zorgen zijn niet weg

De boeren ten oosten van Emmen waren er al bang voor: de grond die is aangevoerd voor de aanleg van een aarden wal bij Energiepark Pottendijk, tussen Emmer-Compascuum en Nieuw-Weerdinge, is besmet. Besmet met de wratziekte, een schimmelziekte die aardappelen aantast. En dat kan grote gevolgen hebben.

De agrariërs vrezen dat de besmetting overslaat naar hun percelen. In mei vorig jaar luidde LTO Noord hierover al de noodklok bij de gemeente Emmen. ,,In onze sector wordt met man en macht gewerkt om zo weinig mogelijk middelen in te zetten voor een gezond gewas’’, stelde Gerrit Aalenhuis, voorzitter van de afdeling Emmen-Oost van LTO Noord. ,,Maar met deze besmette grondwal wordt het dweilen met de kraan open. De komende jaren zal deze grondwal als een vulkaan zijn werk doen.’’

Is een perceel eenmaal besmet, dan zijn de aardappels eigenlijk onverkoopbaar. Bovendien mogen er twintig jaar lang geen aardappels op die grond worden verbouwd.

Aalenhuis: ,,Hoeveel geld je door zo’n teeltverbod mist, kan ik onmogelijk zeggen. Dat hangt onder meer af van de grootte van je bedrijf. Aardappels zijn ongeveer een kwart van je bouwplan, zoals wij dat noemen. Je moet gewassen laten rouleren over je grond, om de kans op ziekten zo laag mogelijk te houden. Teel je steeds hetzelfde op hetzelfde stuk, dan gaat de kwaliteit van het gewas en de grond achteruit. Een kwart missen, dat kun je vergelijken met een café dat geen bier mag schenken.’’

Tijdens zo’n teeltverbod lopen de vaste lasten van de machines en voertuigen door. Wat een boer in zo’n geval kan doen? Andere gewassen telen? ,,Dat mag, maar bepaalde gewassen mogen weer niet’’, zegt Aalenhuis, die zelf een melkveehouderij heeft en akkerbouw die hieraan ondergeschikt is. ,,Je bent beperkt, daar komt het op neer.’’

De grond voor de aarden wal is afkomstig van aardappelzetmeelfabriek Emsland-Stärke uit Emlichheim. De aarde is sinds eind 2018 in etappes naar Nederland gebracht en ligt grotendeels opgeslagen op een braakliggend terrein ten noorden van het kartcircuit Pottendijk. Een kleiner deel ligt al aan de rand van de plek waar het zonnepark komt.

De landbouwers hadden er direct geen goed gevoel bij. ,,Deze grond zal nooit vrij zijn van infecties’’, schreef Aalenhuis in zijn mail vorig jaar mei aan de gemeente. Het gaat ook nog eens om een flinke hoeveelheid, benadrukt hij: 45.000 kubieke meter, zo was de bedoeling. Aalenhuis schetst: ,,Even voor het beeld: Het voetbalveld van FC Emmen zou ongeveer 10 meter hoger komen te liggen als de grond hierop werd gestort.’’

Inmiddels is de aanvoer op last van de NVWA gestaakt, nadat de instantie de wratziekte aantrof in grondmonsters. Er is ook getest op andere ziektes, maar die zijn niet gevonden. Behalve de grondmonsters is er ook een knolmonster genomen. De uitslag hiervan is nog onbekend.

De NVWA heeft bepaald dat de aarde die er al ligt, zo snel mogelijk moet worden verwerkt in de grondwal en dat deze moet worden afgedekt met minstens een halve meter schone grond en ingezaaid met gras. Dit om te voorkomen dat besmette grond wegwaait en de schimmel zo verder verspreidt.

Aalenhuis hoopt van harte dat deze maatregelen afdoende zijn. ,,Dit moet voorkomen dat de grond de komende jaren als een vulkaan zijn werk doet, waar ik eerder voor waarschuwde. Daar zijn we op zich blij mee. Maar gerust erop? Wij kunnen niet in de toekomst kijken. Als de regels niet goed worden uitgevoerd, of als er extreme weersomstandigheden komen, moeten we het nog zien. Wij vinden sowieso dat er veel eerder had moeten worden ingegrepen.’’

Waarom dat niet is gebeurd, blijft onduidelijk. Wethouder René van der Weide heeft, in antwoord op vragen van LEF! in de gemeenteraad, laten weten dat de ondernemer die het park aanlegt zich aan de gemeentelijke verplichtingen heeft gehouden. Uit eerder onderzoek door een erkend Nederlands ingenieursbureau bleek volgens de gemeente dat de grond voldoet aan de eisen van de gemeente.

De plannen voor het Energiepark Pottendijk, waar een wind- en zonnepark zijn gepland, zijn afkomstig van Jeroen Deddens. Volgens hem hebben de huidige ontwikkelingen geen gevolgen voor de aanleg van het park. ,,Die wal is maar de sluitpost. Met de aanleg van het park kan ik gewoon beginnen, hopelijk tegen het eind van de zomer. Er lopen nog bezwaren bij de Raad van State, die moet ik nog even afwachten. En over die grond: we zoeken met de NVWA naar een oplossing. Ik heb me steeds netjes aan de regels gehouden en verder heb ik er op dit moment geen grip op. We zullen zien hoe het verder gaat.’’