Drentse natuur bij Schipborg. Foto: Marcel Jurian de Jong
De kritiek zwelt aan op de natuurdoelanalyses van de provincie Drenthe, die dit voorjaar hebben geleid tot een feitelijke bouwstop. Volgende week woensdag praat het Drents Parlement hierover.
Een nieuwe ontwikkeling is dat onderzoeksbureau Agrifacts die natuurdoelanalyses langs de meetlat legde. Medewerker Geesje Rotgers presenteerde de bevindingen onlangs in Westerbork. Haar conclusies liegen er niet om. Volgens Rotgers zijn de provinciale onderzoeksresultaten statistisch slecht onderbouwd en hanteerde de provincie ondoorzichtige methoden.
Daarmee belooft het debat in het Drents Parlement een flinke lading te krijgen. Het natuuronderzoek is nog onder verantwoordelijkheid van het vorige provinciebestuur uitgevoerd. Grote vraag is of de nieuwe BBB-gedeputeerden Jisse Otter (landbouw) en Egbert van Dijk (natuur) erin slagen een nieuwe koers uit te stippelen voor het stikstof- en natuurbeleid, zoals hun partij voorafgaand aan de provinciale verkiezingen heeft beloofd. Agrifacts en de BBB zitten inhoudelijk vaak op één lijn.
Extern salderen
De natuurdoelanalyses leidden er toe dat op veel plekken in Drenthe allerlei bouwinitiatieven stil kwamen te liggen. Aanleiding is dat uit de analyses bleek dat de beschermde natuurgebieden (Natura 2000) er eerder op achteruit gaan dan vooruit, zoals de bedoeling is. Het vorige college van Gedeputeerde Staten concludeerde daarom dat extern salderen niet meer mogelijk is. Dit houdt in dat een bedrijf niet meer de stikstofrechten van een andere onderneming kan opkopen om op die manier een natuurvergunning te krijgen. De VVD vond die laatste conclusie te kort door de bocht en agendeerde daarom het debat in het Drents Parlement.
Heeft Agrifacts een punt?
Hoe kijken andere deskundigen aan tegen de bevindingen van Agrifacts? Hoogleraar ecologie Han Olff wijst erop dat de natuurdoelanalyses eigenlijk concepten zijn, die de Ecologische Autoriteit nog moet beoordelen.
„De minister van Natuur en Stikstof stelde die Ecologische Autoriteit onder meer in om te beoordelen of de provincies hun taak om de natuurgebieden te beschermen goed uitvoeren. Daartoe houdt zij ook die natuuranalyses tegen het licht. Het lijkt me wijs om hun oordeel af te wachten.”
Olff wil wel kwijt dat het toevoegen van soorten van de landelijke lijst legitiem kan zijn. „Van lang niet alle natuurgebieden is de afgelopen decennia gevolgd welke soorten er voorkwamen en hoe die zich ontwikkelden. Zou je ervoor kiezen die soorten niet te onderzoeken aan de hand van de landelijke lijst, dan loop je het risico dat je helemaal niet ziet dat die soorten achteruitgaan.”
Stichting Agrifacts is in 2018 opgericht door boerenbestuurder Jan Cees Vogelaar. Het bureau bestaat uit onderzoekers en wetenschapsjournalisten. Doel is de onderbouwing van het landbouw- en natuurbeleid tegen het licht te houden. Hoewel Agrifacts zegt helemaal onafhankelijk te werken, wijzen critici erop dat de sponsors wel bedrijven in de agrisector zijn. Zelf zegt Agrifacts tegenwicht te willen bieden aan de in haar ogen eenzijdige benadering in politiek en media van de agrarische sector.
Typische soorten
Geesje Rotgers van Agrifacts hekelt de ‘typische soorten’ die de provincie voor het onderzoek hanteerde. Dat zijn planten- en diersoorten die typisch bij een bepaald natuurgebied horen. De onderzoekers kijken dan of die soorten in aantal zijn toe- of afgenomen.
Geesje Rotgers van Agrifacts Foto: Sanne van Westeneng
Volgens Rotgers heeft de provincie echter niet alleen gekeken naar de soorten die daadwerkelijk in de Drentse natuurgebieden voorkwamen. Er zijn ook soorten gehaald van een algemene landelijke lijst, met planten en dieren waarvan niet zeker is of die voorkomen in de onderzochte natuurgebieden in Drenthe.
Volgens Rotgers maakt dit de analyses nogal ondoorzichtig. Het is zo niet duidelijk of en in hoeverre die soorten in het verleden daadwerkelijk in Drentse gebieden voorkwamen en hoe ze zich ontwikkeld hebben. Rotgers vroeg bij de provincie waarom die landelijke lijst is gebruikt. Ze kreeg als antwoord dat het de bevoegdheid van de provincie is om soorten van die landelijke lijst te gebruiken.
Koren op de molen
Zo had Rotgers meer kritiek op de natuuranalyses. Koren op de molen van de VVD, zou je zeggen, die kritisch is op de gevolgen die deze onderzoeken hebben voor de economische activiteiten in Drenthe. Statenlid Roelof Oosting houdt zich echter op de vlakte. „We moeten nog in de fractie bespreken welke conclusies we trekken uit de bevindingen van Agrifacts. Voorop staat voor ons dat we moeten zoeken naar oplossingen, zodat bouwen weer mogelijk is en de economie zich kan ontwikkelen. Die oplossingen moeten we met elkaar zoeken.”
Toen Rotgers haar bevindingen in Westerbork presenteerde, zaten de gedeputeerden Otter en Van Dijk beiden in de zaal. Hun woordvoerder Elita Córdova Gaytán laat weten dat beide bestuurders nog niet toe zijn aan een reactie op Rotgers’ bevindingen.
