Griekse yoghurt met aardbeien van Fage. De zuivelgigant wil een fabriek op bedrijventerrein in Hoogeveen bouwen. Foto: Shutterstock
Het Griekse zuivelbedrijf Fage wil een grote fabriek bouwen op bedrijventerrein Riegmeer bij Hoogeveen. De oplevering is echter opnieuw uitgesteld. De yoghurtproducent is al zo’n zeven jaar op zoek naar uitbreiding in Europa.
Yoghurts zijn populair, in soorten en maten. Na melk is het in ons land het meest verkochte zuivelproduct. Maar ook in veel andere landen wonen veel liefhebbers van het lichtzure, witte goedje. De Europese yoghurtproductie bedraagt inmiddels meer dan 11 miljard kilo.
Concurrentie
Een markt ook waarin de concurrentie groot is en marges flink onder druk staan. De Griekse yoghurtproducent Fage zag de winst de voorbije jaren gevoelig krimpen, mede door de hoge inkoopprijzen voor rauwe melk. Om de positie op de groeiende markt van yoghurt in Europa te verstevigen wil het familiebedrijf de capaciteit en omzet vergroten.
In 2021 liet Fage -dat in het Grieks ‘eten’ betekent- zijn oog liet vallen op vestiging in de gemeente Hoogeveen. Bedrijventerrein Riegmeer, om precies te zijn. Dat voormalige landbouwgebied van bijna 70 hectare aan de rand van Hollandscheveld kwam lange tijd vooral in het nieuws vanwege miljoenenverliezen, afboekingen en bezwaarprocedures tot aan de Raad van State.
Maar sinds twee jaar heeft het gemeentelijke zorgenkindje in economisch opzicht de wind in de rug. Fieten Olie uit Hollandscheveld gaat zich er vestigen, Tennet/Rendo willen er een transformatorstation bouwen (op de plek van de veelbesproken zomereik) en het Griekse zuivelbedrijf Fage heeft een optie genomen op een kavel van 15 hectare voor een ‘hypermoderne en duurzame zuivelfabriek’.
Bij die laatste horen grote getallen bij: een investering van ruim 150 miljoen euro, een productiecapaciteit van maximaal 80.000 ton per jaar en de komst van zo’n 250 nieuwe banen.
Luxemburg
De keuze van Fage voor Hoogeveen, twee jaar geleden, was echter niet geboren uit luxe. Jarenlang heeft het bedrijf geprobeerd om in Luxemburg een yoghurtfabriek uit de grond te stampen. De eerste plannen dateren al uit 2016.
Maar de zuivelgigant ontmoette toenemende tegenwind, niet alleen van milieuactivisten en bewoners, ook van het gemeentebestuur van Bettembourg waar de fabriek een plek moest krijgen op een nabijgelegen industrieterrein. Er was verbazing en onvrede over de enorme hoeveelheden benodigd drinkwater, de zuivering van afvalwater, de plastic verpakkingen en de voedselverspilling.
Het economische en financiële magazine Paperjam tekende op dat ‘dagelijks twee ton yoghurt moet worden geproduceerd én vernietigd, puur omdat deze hoeveelheid yoghurt moet worden gebruikt voor een zogenaamde stresstest.’ Bij dit alles rees de vraag hoe duurzaam en ecologisch verantwoord dit bedrijf nou eigenlijk is.
Pikant
Op de achtergrond speelde nog een andere, pikante kwestie. Fage werd ervan verdacht 53 miljoen euro te hebben betaald aan twee fictieve adviesbureaus in Luxemburg. Volgens Paperjam waren deze bureaus, die geen personeel in dienst hebben, verbonden met de familie achter Fage. Justitie dook ook in de vermeende ‘spookconsultants’, maar voor zover bekend bleven verdere stappen uit.
Het winkeltje van Athanassios
Athanassios Filippou opende in 1926 een winkeltje met zuivelproducten in Athene. Dat werd een succes. De eigengemaakte, romige yoghurt viel zeer in de smaak. In de jaren 60 richtten zijn zoons Kyriakos en Ioannis Filippou zuivelbedrijf Fage op.
Het bedrijf groeide in de volgende decennia uit tot een internationale onderneming met productiefaciliteiten in Metamorfosi (Griekenland) en Johnstown, New York (VS). Fage verkoopt zijn producten inmiddels in meer dan 40 landen.
Het bedrijf distribueert zijn producten naar zo’n 300 supermarktketens en in ongeveer 50.000 winkels, voornamelijk in de Verenigde Staten en Europa. Het verkoopt verder aan bakkerijen, patisserieën, zuivelfabrieken en kleinere gemakswinkels. Eind vorig jaar werkten er 795 mensen bij het yoghurtbedrijf.
De vertraging en tegenwerking in Luxemburg, waar Fage sinds 2012 het hoofdkantoor heeft, waren voor het bedrijf reden om in september 2020 de stekker uit het ambitieuze fabrieksproject te trekken. Ook om verdere reputatieschade te voorkomen.
Voldoende melk
Bij de hernieuwde zoektocht naar een geschikte locatie kwamen de Grieken uit in Hoogeveen, op Riegmeer. In de pers wees het bedrijf op de goede noordelijke infrastructuur, de exportmogelijkheden en aanwezigheid van voldoende melk om de fabriek te vullen. Over de jarenlange inspanningen om zich in Luxemburg te vestigen werd met geen woord gerept.
De zuivelgigant gaat volle bak voor Hoogeveen, gesteund door gemeente, provincie, investeringsmaatschappij, waterschap, waterleidingmaatschappij en energiebedrijf. Er wordt alles aan gedaan om deze ‘grote vis’, die zich normaal één keer in de vijf tot tien jaar aandient, aan de haak te houden.
Wethouder Jan Zwiers van Hoogeveen en gedeputeerde Henk Brink tamboereerden al op het economische belang en de extra werkgelegenheid. ,,Fage is een prachtig bedrijf en een waardevolle toevoeging aan het zuivelcluster in Hoogeveen’’, stelde Brink.
Vertraging
Maar ondanks al het positivisme heeft de hoofdrolspeler de planning onlangs voor de tweede keer bijgesteld. De door Fage gewenste fabriek is niet in 2024 operationeel, zoals aanvankelijk de bedoeling was, en ook niet in 2025. In het jaarverslag over 2022 staat nu dat op de eerste helft van 2026 wordt gemikt.
De reden van de vertraging wordt niet genoemd. Een poging van deze krant om daar bij het bedrijf meer over te weten te komen, bleef tot vrijdag onbeantwoord.
Het volle elektriciteitsnet en capaciteitstekort in de regio Hoogeveen heeft in elk geval geen effect op de vestiging van Fage. ‘Deze aansluiting met de benodigde capaciteit is tijdig aangevraagd en vastgelegd’, schreven B en W vorige maand nog aan de raad.
Om de vestiging van Fage op Riegmeer mogelijk te maken moet een nieuwe acht kilometer lange persleiding naar de rioolwaterzuivering in Echten aangelegd worden. De huidige gemeentelijke riolering kan de capaciteit niet aan en lozing op de Hoogeveensche Vaart is ongewenst.
Op de nieuwe persleiding worden ook bedrijventerrein Buitenvaart, het dorp Hollandscheveld en DOC Kaas aangesloten. De aanleg van nieuwe riolering kost 11,8 miljoen euro. De kosten worden gedekt uit de rioolheffing van Fage en de verhoging van de gemeentelijke riooltarieven met 3 procent.
Vergunning
Gedeputeerde Staten van Drenthe willen de vergunning ‘onder het stellen van voorschriften’ verlenen. Zo wil de provincie onder meer dat het bedrijf een geurbeheerplan opstelt met aanvullende maatregelen om mogelijk stankoverlast voor de omgeving tegen te gaan.
Op de locatie aan de Hollandschedijk wil de fabriek twee grote koelinstallaties voor ammoniak plaatsen van 4100 kilo en 5100 kilo. Ook komt er een bovengrondse opslagtank voor meer dan 1000 liter salpeterzuur. Beide worden gezien als gevaarlijke stof en niet toegestaan op Riegmeer.
Uitzondering
Er kan echter een uitzondering worden gemaakt, als aangetoond kan worden dat de komst van zulke installaties niet of nauwelijks risico’s met zich meebrengen. Volgens de provincie Drenthe is daar voldoende onderzoek naar gedaan.
Fage wil de nieuwe fabriek in twee fases in gebruik nemen. In eerste instantie ligt de productie op zo’n 40.000 ton yoghurt. Zodra de fabriek vol in bedrijf is verdubbelt de productie tot 80.000 ton per jaar.
In het Drents parlement klonken vorig jaar tijdens een commissievergadering kritische geluiden over de komst van de yoghurtfabriek in Hoogeveen. Zo maakt de SP zich zorgen over de hoeveelheid drinkwater die die Fage dagelijks verbruikt en de stikstofuitstoot van de fabrikant.
SP-statenlid Greetje Dikkers Griekse wees erop dat het Griekse bedrijf geen keurmerken heeft als het gaat om dierenwelzijn, milieubewustheid en klimaat. De partij kreeg bijval van de PvdA. Verder liet de Partij voor de Dieren (PvdD) zich kritisch over de komst van Fage uit.
Het ontwerpbesluit voor de omgevingsvergunning voor Fage ligt tot en met 18 mei ter inzage.
Fage hoopt de vlag in 2026 op bedrijventerrein Riegmeer in Hoogeveen te kunnen laten wapperen. Foto: DvhN
Of de yoghurtfabriek het na de sof in Luxemburg in Hoogeveen wél gaat redden, zal de toekomst leren. Bestuurlijk lijkt er in Drenthe meer eensgezindheid en inzet om de vestiging tot een succes te maken dan in en rond Bettembourg het geval was.
Maar tot de opening in de eerste helft van 2026 moet er nog veel water door de zee vloeien.
