Oppositie woest dat coalitie duikt voor de vraag of Mark Rutte kan blijven. 'Wat moet er gebeuren voordat de coalitiepartijen eindelijk zeggen: Nou is het genoeg?'

In Den Haag voerde de Tweede Kamer een debat met Rutte (VVD) en staatssecretaris Hans Vijlbrief (Mijnbouw, D66) over het snoeiharde rapport ‘Groningers boven gas’ van de parlementaire enquêtecommissie gaswinning Groningen.

In het rapport worden harde noten gekraakt over de overheid. Maar ook premier Rutte moet het ontgelden. Hij onderschatte lange tijd de ‘ernst en urgentie van de problematiek in Groningen’ en de minister-president greep ook niet in. Met de constatering dat er sprake is geweest van een ,,nalatige premier” was de oppositie in de Tweede Kamer dan ook woest dat de vier coalitiepartijen geen oordeel willen geven over het kabinet en al helemaal niet over premier Rutte.

ChristenUnie, D66, VVD en CDA waren op punten wel kritisch op het kabinet en onderschrijven de harde conclusies van de parlementaire enquêtecommissie aardgaswinning ook wel. Maar ze stellen alleen vragen over de uitwerking van de plannen en weigeren te zeggen of het kabinet en vooral premier Mark Rutte consequenties moet trekken door op te stappen. Volgens BBB-fractievoorzitter Caroline van der Plas is het debat van dinsdag en woensdag eigenlijk ,,groter dan Groningen alleen”, omdat het volgens haar in de eerste plaats gaat over de vraag ,,wat voor land we willen zijn”.

Net zoals vele andere oppositiepartijen stelde de BBB nadrukkelijk de vertrouwensvraag richting de minister-president. Maar de vier coalitiepartijen doken opzichtig voor die vraag en ontkenden tegelijkertijd dat op voorhand ,,de rijen gesloten waren”.

GroenLinks-fractievoorzitter Jesse Klaver verzuchtte echter dat er ,,geen open debat” mogelijk is omdat die ,,rijen wel degelijk zijn gesloten”. Van der Plas stelde alle vier coalitiepartijen dezelfde vraag: ,,Wat moet er gebeuren voordat de coalitiepartijen eindelijk een keer zeggen: Nou is het genoeg?”

Mirjam Bikker (ChristenUnie) en Faissal Boulakjar (D66) stelden wel aan zogenoemde zelfreflectie te doen; ze vonden dat ook zij als Tweede Kamerfracties gefaald hebben door de gaswinning in Groningen door te laten gaan terwijl bekend was dat de huizen in het bevingsgebied niet meer veilig waren.

Kamerleden Sandra Beckerman (SP) en Henk Nijboer (PvdA) kwamen met emotionele betogen en wezen erop dat Groningen voorgelogen is. Ook de andere oppositiefracties stelden dat het vertrouwen geschonden is.

Maar de coalitiepartijen wilden er geen consequenties aan verbinden. Wat oppositieleden zoals Beckerman en Nijboer, Van der Plas, Pieter Omzigt, Alexander Kops van de PVV en Klaver ook probeerden, de regeringsfracties bleven erbij dat ze vragen stelden aan Rutte en Vijlbrief. En ze noemden dat de Groningers er niets aan hebben als het kabinet opstapt. Ze hebben wel allerlei eisen over dat de complexe schades beter behandeld worden, funderingen ook hersteld worden en nog een waslijst aan andere voorstellen.

Het eerste deel van het Kamerdebat over de parlementaire enquête gaswinning kwam vrij rustig op gang, met emotionele betogen van Kamerleden van de oppositie en ruim vijftig bezoekers uit Groningen op de publieke tribune. Een groep Groningers had voorafgaand aan het debat nog kort gedemonstreerd voor het tijdelijke Kamergebouw.

Het debat begon pas in de loop van de avond echt spannend te worden toen de fracties van de regeringspartijen aan het woord kwamen. De oppositiepartijen verdenken de coalitie ervan dat ze afgesproken hebben dat ze het kabinet gaan steunen.

Dat ontkende Mirjam Bikker van de ChristenUnie ten stelligste. Ook de andere coalitiewoordvoerders stelden begrip te hebben voor alle kritiek maar toch eerst de antwoorden van de regering af te willen wachten.

De meeste oppositieleden vinden dat staatssecretaris Vijlbrief mag blijven zitten. Hij is vaak in Groningen en heeft volgens velen voor een cultuuromslag gezorgd. Maar premier Rutte is volgens de vrijwel voltallige oppositie wel verantwoordelijk voor alle fouten. Hij is ook de enige bewindspersoon die al sinds de aardbeving bij Huizinge verantwoordelijk is.