Hoe Zummerbühne het dorp Oosterwijtwerd straks een maandlang onderdompelt in een vloed

Liesbeth Coltof is een regisseur bij wie de ontspanning van haar gezicht straalt. Geen gebrom, geen barse ingrepen, alles met een glimlach. Bij de repetitie van woensdag lijkt het alsof ze van de cast, crew en het omvangrijke ensemble met haar empathische werkwijze een vriendenclub heeft gemaakt.

De speelplek en de aankleding ervan is daarbij inspirerend voor iedereen die daar rondloopt, achter Eetcafé de Boerderij en voor de kerk in Oosterwijtwerd. ,,Dat klooster…”, zegt de Friese actrice Margje Wittermans. ,,Het is net alsof het hier altijd al stond. Niet normaal zo mooi.” Coltof: ,,Fantastisch hè. Gemaakt door Guus van Geffen. Ik werk al zó lang met hem samen.”

Zijn klooster waarin hoofdpersonage Aisa wordt weggestopt, de borg die wordt bewoond door haar vader die deze verbanning heeft geregeld, de hooimijt met daarin straks een fanfare, plus de kerk waarop de overstroming wordt geprojecteerd, vormen de entourage voor De grote vloed. De tribune bestaat uit drie delen, met een middendeel recht voor het speelvlak, terwijl de linker- en rechterkant schuin naar binnen buigen. Coltof: ,,Er kunnen 1200 mensen zitten, maar het voelt heel intiem.”

Die 1200 wordt vaak gehaald, want ongewis van de artistieke prestaties is derde productie van Zummerbühne ruim twee weken voor de eerste try-out al een succes. Er zijn 17.000 tickets verkocht, inmiddels twee extra voorstellingen toegevoegd en daar kunnen er zo maar nog twee bijkomen.

Coltof (70) heeft een staat van dienst waar je u tegen zegt. Ook een grote productie als deze is voor haar bekend terrein. In Twente maakte ze recent de succesvoorstellingen Hanna van Hendrik en De vergeten Twentse lente, maar groot werd ze al vier decennia terug als vernieuwer van het jeugdtheater, door niet langer lieve hoera-verhalen te vertellen maar problematiek in te brengen waarmee kinderen te maken kunnen krijgen.

Heeft dat haar geholpen om daarnaast juist met een meer kinderlijke blik naar volwassenentheater te kijken? ,,Zeker. Ik wil altijd helder zijn in wat ik te zeggen heb. Ik wil altijd jeugdig blijven en zo voel ik me ook al ben ik 70. Ik neem nooit iets als vanzelfsprekend aan, blijf nieuwsgierig. Altijd zonder cynisme. Want daar hou ik niet van. Dat is het laatste wat we in deze tijd nodig hebben.”

De grote vloed is geschreven door Tjeerd Bischoff van Toneelgroep Jan Vos, met wie ze ook al eerder samenwerkte. Basis is de watersnoodramp van 1509 die tientallen Groningse dorpen liet verdrinken. Dit leidt tot een strijd om wie verantwoordelijk is, met daarbinnen het ‘gevecht’ tussen vader de drost en zijn dochter die als een soort klimaatactiviste tegen hem optrekt.

Coltof vroeg Bischoff specifiek naar scènes waarin acteurs niet oeverloos aan het woord zijn. ,,Want dan zie je het publiek achterover zakken. Ik wil geen saaiheid. Ik wil dat iedereen op het puntje van z’n stoel zit. En moet je zien welke mogelijkheden deze plek biedt! Ik kan de acteurs overal vandaan laten komen. Dat zal ik doen ook.”

Emma Josten speelt Aisa, de dochter. ,,Aisa heeft een opstandigheid waarvan ik heel wat kan leren”, zegt de 27-jarige actrice, vlak voordat ze ‘op moet’ voor een repetitiescène. ,,Dapper, nergens bang voor. Een soort Greta Thunberg. Maar ook een meisje met trauma’s, heel gevoelig.”

Josten, door Coltof ‘ontdekt’ in een ITA-voorstelling, voelt zich volkomen op haar gemak bij de regisseur. ,,Ze is heel lief en geeft je alle vertrouwen. Fijn spelen.”

Als Emma Josten daarna zingend voor het grote koor staat, kijken haar ‘moeder’ Margje Wittermans en de Groningse Drent Arnold Veeman wachtend op hun beurt toe. Wittermans, een al net zo gevestigd theaterdier als vader Joop en broer Mads, speelt met die moeder een rol die tussen twee vuren in zit. ,,Ze wil haar dochter helpen, maar die heeft dat niet door, dus daar zit een extra conflict. Daarnaast fungeer ik als een soort verteller.” Ook zij is blij met Coltof. ,,Ik ben ooit bij haar begonnen, toen ze het gezelschap Huis aan de Amstel leidde. Dat maakt dit voor mij extra leuk.”

Arnold Veeman is gezegend met vijf rollen. ,,Dat wordt om de haverklap verkleden.” Die van opperrechter ligt hem het best, zegt hij lachend. ,,Lekker streng zijn. Bepalen wanneer zo ‘n rechtszaak begint.” Verder is hij onder meer bewaker en klimaatvluchteling.

Veeman is bekender als zanger/muzikant dan als acteur. Dit is wel wat anders dan zijn theatershow. ,,Zeker. Maar ik word goed geregisseerd. En ik heb eigen liedjes en arrangementen mogen inbrengen.”

Hoewel hij als muziekdocent nu in Drenthe woont, voelt hij zijn Groningse bloed hier direct borrelen. ,,Toen ik aankwam en die weilanden zag, de vogels, ja, hiernaar moet ik ooit weer terug.”

Zummerbühne wordt artistiek geleid door Reinout Douma, een dragende factor met zijn Noordpool Orkest. Dat is straks geposteerd op de kloostergalerij. ,,Het koor is een soort rondlopend protestkoor. Het mooie: iedereen in het ensemble heeft een rol, met tekst. Het is niet zomaar even van links naar rechts rennen. En iedereen zingt. Ook de acteursploeg.”

De regio doet weer mee, niet alleen spelend en zingend, ook naaiend, in het kostuumatelier in de schuur van Eetcafé de Boerderij. Het is deze betrokkenheid die Zummerbühne naast het artistieke aspect vaste een plek in de Groningse cultuurnota (en daarmee subsidie) bezorgde. Douma: ,,We zijn blij met die erkenning.”