Hanneke Kappen: ,,Onze kinderen, de dertigers, hebben geen idee waar Live Aid voor staat. Het is echt heel lang geleden. En zo voelt het voor mij ook." Foto: Corné Sparidaens
Zeg je 13 juli 1985, dan zeg je Live Aid. Het 16 uur durende muziekspektakel ten bate van de hongersnood in Ethiopië, waarbij de hele wereld getuige is van optredens van onder meer Queen, U2, Elton John en David Bowie. Tijd voor een terugblik, 40 jaar na dato, samen met Hanneke Kappen. De Groningse presenteerde de 16 uur durende tv-uitzending in ons land. ,,Het was hysterisch!”
‘Live Aid is bij voorbaat al uitgeroepen tot het grootste gebaar uit de recente pophistorie’, schrijft Henk van Gelder op 8 juli 1985 op de mediapagina van NRC. Dat is een week nadat de 160.000 kaartjes voor het Wembley-stadion in Londen en het JFK-stadion in Philadelphia in no time zijn verkocht. Een kaartje in Londen kost 25 pond, in Philadelphia 35 dollar. Prijzen die je je nu niet meer kan voorstellen.
Alle opbrengsten gaan naar het Band Aid Trust van Bob Geldof, zanger van de Boomtown Rats, en Ultravox-zanger Midge Ure. Eind 1984 nemen zij het initiatief voor Do they know it’s christmas, de kersthit die 1,5 miljoen pond opbrengt. Maar dat is niet genoeg voor het duo. In korte tijd belt Geldof met de grootste artiesten ter wereld of zij ten bate van Afrika belangeloos willen optreden. Bijna iedereen zegt ja. Immers, artiesten weten dat het mes aan twee kanten snijdt: zij steunen het goede doel, terwijl de televisieuitzending van de BBC in tientallen landen zo’n 2 miljard mensen zal bereiken. En die publiciteit is meegenomen.
‘Er komt iets groots aan, wil jij het presenteren?’
Op dat moment is Hanneke Kappen 31 jaar en een bekende tv-persoonlijkheid. Maakt zij eind jaren 70 eerst furore als zangeres van de Groningse band White Honey, na een paar jaar verkiest zij een carrière als presentatrice. Na het hardrockprogramma Stampij is Hanneke begin jaren 80 het gezicht van Je ziet maar, dat uitgroeit tot een populair jongerenprogramma. Producent is ID TV van Harry de Winter. Iemand met passie voor muziek. Net als Hanneke.
,,Op een dag zit ik bij Harry op zijn kantoor in Amsterdam. ‘Er komt iets groots aan’, vertelde hij. ‘Allemaal muziek, voor het goede doel, echt wat voor jou. Wil jij het presenteren?’ In mijn herinnering was het amper een week voordat Live Aid zou plaatsvinden. Ik kon, en zei meteen ja. ‘En je doet het samen met Boudewijn Büch’, zei Harry. Ik had Boudewijn nog nooit ontmoet, maar wist wie hij was. Mijn eerste gedachte was dat ik het wel een wonderlijke combinatie vond, maar Harry had er alle vertrouwen in. Tijdens de uitzending moesten Boudewijn en ik het over de artiesten en hun muziek gaan hebben.”
Overnachten bij Boudewijn Büch
De Winter regelt dat de VARA de BBC-uitzending vanuit Londen kan overnemen. Die wordt in de studio in Hilversum aangevuld met de presentatie van het duo. ,,Uit dat voorgesprek met Harry bleek dat er vooral nog veel niet bekend was. Hans Emans zou het journalistieke gedeelte van de presentatie doen, terwijl Jeroen Soer en Joop Daalmeijer de reportages vanuit Londen verzorgen. Omdat het voor het goede doel was, deed ik het voor heel weinig geld. Ik heb er wel op gelet dat ik net zoveel betaald kreeg als Boudewijn.”
Hanneke Kappen en Boudewijn Büch tijdens de televisie-uitzending van de VARA op 13 juli 1985. Screenshot: DVHN
Weinig voorbereiding of niet, Hanneke wist dat ze een lange dag voor de boeg had. ,,Daags ervoor vroeg Boudewijn of ik de avond ervoor bij hem kwam logeren. Ja, dat wilde ik wel. Het scheelde mij een lange rit ’s ochtends vroeg vanuit Groningen. Op de bewuste zaterdag stonden we vroeg op. Boudewijn had geen ontbijt in huis, dus ik verrekte al van de honger nog voordat we begonnen.”
En dan is het zaterdag 13 juli, even voor 13.00 uur. De rollercoaster van 16 uur televisie gaat beginnen. ,,Dat was een super opwindend moment. ‘We gaan het zien, we doen het gewoon!’ riepen Boudewijn en ik tegen elkaar. Status Quo trapte af. Ik ben een grote Francis Rossi-fan en Rockin’ all over the world was natuurlijk een droomstart. Daarna kwam The Style Council met een nog jonge Paul Weller. Ik krijg gelijk kippenvel als ik eraan terugdenk! Het optreden van Sade vond ik ook een hoogtepunt. En later op de avond Tina Turner. Haar opkomst vond ik verpletterend.”
Haar euforische gevoel kon Hanneke niet met Boudewijn delen. ,,Ik heb voornamelijk naar hem geluisterd. Hij zat op Mick Jagger te wachten en had niet zoveel met de artiesten die we zagen optreden. Ik wel. Ik zat echt te genieten. Ik weet nog goed dat Marijke Klasema (in die tijd als televisieproducent de rechterhand van Harry de Winter, red.) zich bezighield met onze kleding. Zij had bedacht dat ik af en toe wat anders aan moest trekken. Dat was goed voor de afwisseling, vond ze. Stond ik mij in de coulissen om te kleden.”
Vakantievriendin
Behalve de liveoptredens in Engeland en Amerika zijn er tijdens de wereldwijde uitzending van de BBC ook bijdragen vanuit andere landen, zoals Australië, Japan, Joegoslavië, Oostenrijk en Rusland. De bijdrage vanuit Nederland vormt een deel van het optreden van BB King tijdens het North Sea Jazz Festival in Den Haag.
,,Toen waren Boudewijn en ik een paar minuten voor 2 miljard televisiekijkers en 70.000 mensen in Wembley te zien. ‘Hello world!’ riepen we, waarna er werd overgeschakeld naar BB King. Een paar dagen later kreeg ik ineens een brief uit Denemarken van Joan Christensen, een vakantievriendin uit mijn jeugd. ‘Kan het zijn dat ik jou op tv heb gezien?’ vroeg ze. De Nederlandse bijdrage aan Live Aid was dus niet onopgemerkt gebleven. Na jaren hebben we onze vriendschap weer opgepakt. Ik denk dat dat mijn mooiste herinnering aan die dag is.”
Hanneke Kappen en Boudewijn Büch tijdens de televisie-uitzending van de VARA op 13 juli 1985. Screenshot: DVHN
Historische optredens in Londen en Philadelphia, zoals van Queen, U2, David Bowie en Dire Straits, wisselen elkaar af. Om elf uur ’s avonds is het programma in Londen voorbij. Het Amerikaanse deel duurt dan nog tot vijf uur in de ochtend. ,,Diep in de avond dacht ik op een gegeven moment wel: ik ben kapót! Na afloop van de uitzending haalde mijn man mij op in Hilversum. Naderhand las ik ergens dat iemand onze uitzending ‘een verrukkelijke slijtageslag’ noemde. Vond ik wel een treffende omschrijving.”
Al met al levert Live Aid ruim 150 miljoen pond op. Hanneke ziet de popmarathon als een bijzondere gebeurtenis in haar loopbaan. ,,Wat ik heel grappig vind is dat de generatie van onze kinderen, de dertigers, geen idee heeft waar Live Aid voor staat. Het is echt heel lang geleden. En zo voelt het voor mij ook. Aan de andere kant word ik er wel nog vaak op aangesproken. Sommigen weten nog precies waar ze naar Live Aid hebben gekeken. Dat zegt wel iets over de impact van het evenement.”
,,Vorige week was ik in de kelder van Vera bij een boekpresentatie van Bill Mensema, de zanger van de band Crimes of Nature. Hij schrijft een serie boeken over de jaren 80. Bill herinnerde mij eraan dat ik bij mijn aankondiging van Neil Young heb gezegd dat ‘Crimes of Nature uit Groningen nu op het puntje van hun stoel zitten’. Ik wist dat ze groot fan van Young waren. Daarop werd Bill gelijk gebeld door een bandlid: ‘Heb je het gehoord?’ Vond ik een prachtige herinnering.”
Hanneke is altijd blijven presenteren. ,,Als ik mensen maar aan de praat krijg. Van gespreksleider of dagvoorzitter zijn op congressen tot het presenteren van het autismecafé in Assen, wat ik inmiddels 10 jaar doe. Voor Scauting schrijf ik over mensen met autisme en heb ik in mijn nieuwe boek 25 mensen geportretteerd. Natuurlijk ben ik altijd blijven zingen. Later dit jaar doe ik met een splinternieuw bandje mee aan het jubileum van Rooie Rinus en Pé Daalemmer in de Oosterpoort. Muziek is én blijft de rode draad in mijn leven.”
Drie bijzondere momenten tijdens Live Aid
1. Queen
Eigenlijk mag zanger Freddie Mercury op doktersadvies niet zingen, maar hij doet het toch. En niet zachtjes: Queen kwam, zag en overwon. Toeval of niet, alles zit de groep mee. Puik geluid, geen technische storingen en een vol Wembley dat strak meeklapt op Radio ga ga. Het resultaat is een historisch optreden dat vaak wordt genoemd als het beste concert aller tijden.
2. Drive als soundtrack van de hongersnood
De Canadian Broadcast Company (CBC) maakt een clip van beelden van de hongersnood in Ethiopië, met Drive van The Cars als soundtrack. Vlak voor zijn optreden laat Bob Geldof die clip aan David Bowie zien. Hij is diep onder de indruk en besluit zijn laatste nummer te schrappen, zodat de clip kan worden uitgezonden. Het uitpuilende Wembley is 5 minuten lang muisstil en diep geroerd. Net als de kijkers thuis: na afloop meldt Bob Geldof dat er na het uitzenden van de beelden een enorme piek in de donaties volgde; meer dan tijdens ieder ander moment van Live Aid.
3. Phil Collins pakt de Concorde
Dankzij een fraaie promotiestunt van British Airways – ‘er is een Concorde beschikbaar voor een artiest die zowel in Londen als Philadelphia wil optreden’ – vliegt Phil Collins na zijn concert in Wembley met het snelste passagiersvliegtuig ter wereld binnen drie uur naar Amerika. Daar aangekomen speelt hij ‘s avonds Against all odds en In the air tonight, om vervolgens met de drie nog levende Led Zeppelin-leden vier nummers van die band te spelen. Wat uitloopt op het dieptepunt van Live Aid. Die beelden mogen na 13 juli 1985 nooit meer worden uitgezonden.
Hanneke Kappen is altijd blijven presenteren. ,,Als ik mensen maar aan de praat krijg." Foto: Corné Sparidaens