Daniël Lohues (54) maakte ‘per ongeluk’ een nieuw album: ‘Ik moet zorgen dat die muziek eruit komt, anders word ik gek’

„Het was helemaal niet de bedoeling”, zegt Daniël Lohues (1971) terwijl hij nog eens terugdenkt aan het ontstaan van zijn nieuwe album En zo is ’t gaon. „Ik zou één nieuw liedje opnemen voor een verzamelalbum, maar ik zat er zo lekker in... Toen dacht ik: man, ik ga gewoon een nieuwe plaat maken.”

Wat begon als een bescheiden studio-afspraak liep dus volledig uit de hand. „Ik keek in m’n telefoon en dacht: ik heb eigenlijk nog zo veel mooie nummers. Laten we die ook maar gewoon opnemen.”

Lohues vertelt het alsof het de normaalste zaak van de wereld is. Toch is het opmerkelijk: twaalf nieuwe liedjes die bijna als vanzelf uit hem lijken te stromen. Zijn telefoon staat vol met complete nieuwe nummers, schetsen en ideeën. „Soms schrijf ik twee liedjes op een dag, soms twee dagen niks. Maar het droogt niet op, nee. Het lijkt me verschrikkelijk als het ooit wel opdroogt.”

Toch is dat creatieve vermogen ook niet altijd een zegen. „Het is soms wat veel, al die geluiden in de kop. Ik moet wel zorgen dat die muziek eruit komt, anders word ik helemáál gek”, zegt hij. „Als ik onrustig ben, dan maak ik een liedje. Of als ik me ergens een bepaalde manier over voel. Dat helpt mij.”

Maar hóé hij precies schrijft, dat weet hij eigenlijk niet. „Dat klinkt misschien raar, maar ik ben daar helemaal niet zo mee bezig. De woorden komen gewoon. Alsof er een andere kant van m’n hoofd aan het werk is.” Daarvoor moet hij wel in een bepaalde gemoedstoestand komen. „Het zit ver van mijn dagelijkse doen, en toch doe ik het bijna dagelijks.”

Hij vertrouwt op dat proces. „Als ik een idee heb, dan schrijf ik het meestal in één keer af. Het is zelden dat ik iets halverwege laat liggen om later nog eens op te pakken. Het is altijd één stroom.” En die stroom komt niet alleen als hij met een gitaar op de bank zit. „Soms ben ik gewoon boodschappen aan het doen. En dan ineens komt er een zin. Die past dan precies. En even later is het een nummer.”

Het nieuwe album was dus helemaal niet gepland. „We zouden een verzamelaar uitbrengen, met een boek erbij, noten en zo. Daar vragen mensen vaak om.” Maar toen hij samen met zijn muzikanten Reyer Zwart (bas) en Bernard Gepken (gitaren) in de studio stond, was de vonk er weer. „We zaten zo lekker in de flow. En met Mischa Porte erbij, de drummer. Ik dacht: dit is gewoon een nieuwe plaat. Zonde om het niet te doen. Die verzamelaar kan dan wel in het najaar of zo.”

De sfeer in de studio is volgens Lohues essentieel. „We hebben alles helemaal live opgenomen, de zang ook. Behalve de koortjes, die hebben we gedubd. Maar de rest gewoon in één take.”

Lohues schrijft veel over liefde. Ook op En zo is ’t gaon. „Dat is altijd al zo geweest, maar bij deze plaat is het wel heel duidelijk”, zegt hij. „En dan niet alleen romantische liefde. Het kan ook gaan over een kameraad, of gewoon over menselijk contact.”

Een ingrijpende ervaring in de woestijn van Nevada belandde zowel op het album als in een verhaal dat Lohues vertelt in zijn nieuwe theatervoorstelling. Tijdens een soloreis kreeg hij autopech, in the middle of nowhere. „Het was 45 graden, geen bereik, geen krik, geen moeren voor de reserveband. De airco viel uit, alle lampjes gingen branden. Ik dacht: ik ben er geweest.”

Maar dan, na een uur stapvoets rijden op de velg: een huisje. „Een vrouw kwam naar buiten, gaf me een glas water. Haar man zette die band er weer onder. Ik vroeg wat ik moest betalen. Hij zei: ‘Langs de weg kost dat je 2000 dollar, maar als jij de volgende keer iemand helpt met pech, dan staan we quitte’.”

De ervaring raakte hem diep. „Dankbaarheid, religieuze gevoelens zelfs.” In een barbecuebar in Winnemucca, het stadje waar hij na zijn woestijnrit arriveerde, zei iemand: ‘Jij hebt geluk gehad.’ Waarna een ander zei: ‘Of het was een wonder.’ Lohues: „Dat bleef mij maar door de kop gaan. Die mensen vertrouwden mij, ik vertrouwde hen. Dat heeft me echt geraakt.”

Vertrouwen is dan ook een sleutelwoord op En zo is ’t gaon. „Als mensen meer vertrouwen in elkaar zouden hebben, zou de wereld er anders uitzien. Ook in het klein: gewoon bij het stoplicht. Als iemand per ongeluk een ander niet voorlaat, terwijl dat eigenlijk wel had gemoeten, dan is het meteen schelden. Terwijl je ook kunt denken: misschien was die ander er gewoon even niet bij met z’n hoofd. Vertrouwen dat iemand het niet expres doet. Dat is zó belangrijk.”

Het zijn grote thema’s die Lohues op een ogenschijnlijk luchtige manier weet te vangen. „Ik zat laatst te denken: het is toch raar dat wij mensen kunnen houden van dingen? Van bloemen, van Mozart. Dat is toch bijzonder?”

De meeste nummers schreef hij uiteindelijk weer thuis, op Erica, in zijn huis waar hij al 25 jaar woont. „Dat was het eerste wat ik deed toen ik hier kwam wonen. Kachel aan, gitaar gepakt, liedje geschreven. Toen wist ik: hier blijf ik.”

Toch hebben zijn reizen, vooral door Amerika, hem gevormd. Lohues gaat graag het gesprek aan, ook met mensen van wie hij het gedachtegoed allesbehalve deelt – zoals Trump-aanhangers in plattelandsgebieden. „Er zijn heel veel dingen waar ik het niet mee eens ben”, zegt hij, „maar ik vind het hartstikke interessant om te horen hoe zij echt denken. Ze zijn heel erg gehecht aan hun traditionele manier van leven. En als je daar bent, snap je dat soms beter.”

Hij krijgt geregeld vragen over waar hij vandaan komt. „Dan zeg ik: Netherlands, Europe. En dan krijg je: ‘Ah, communist country.’ En dan gaan ze door over abortus en dat iedereen bij ons na zijn 70ste geëuthanaseerd wordt. Zo’n beeld hebben ze ervan. Dat is toch wel heel maf.”

Maar hij oordeelt niet snel. „Het is ongeveer net zo vertekend als hoe hier soms over Amerikanen wordt gedacht. Alsof ze daar allemaal dom zijn. Dat is ook niet zo. Daarom vind ik het juist interessant om die gesprekken te voeren.”

Die nieuwsgierigheid naar andere perspectieven betekent niet dat Lohues zich overal in wil mengen. Integendeel: hij houdt zich liever op de achtergrond. Terwijl anderen zich in podcasts en praatprogramma’s laten zien en horen, kiest hij voor de luwte. „Al die aanvragen van mooie bladen waarin mensen met mij willen fietsen... Prachtig bedoeld allemaal, maar ik doe het niet”, zegt hij. „Dan ben ik net iets aan het verzinnen. En als ik het laat liggen, dan is het misschien weg.”

Juist door veel níét te doen, blijft er ruimte over voor wat hem echt drijft: schrijven, spelen, opnemen. Die keuze is niet altijd makkelijk, maar wel essentieel. „Als ik iets doe, dan doe ik het omdat ik het leuk vind. Anders doe ik het niet. Ook al is het gewenst of verplicht. Dat is misschien niet altijd leuk, maar dat is hoe ik ben.”