‘Schilderen is hardop denken’, Klaske Bootsma (30) exposeert met Martin Tissing in Appingedam

Klaske Bootsma (1995, Weesp) heeft Martin Tissing (1936-2018) nooit persoonlijk gekend. Ze was net afgestudeerd aan Minerva, toen Tissing in het najaar van 2018 overleed. ,,Ik had eens een ansichtkaart gekregen, waarop een werk van hem stond afgebeeld’’, vertelt Bootsma. Ze zag dat Martin Tissing de maker was. ,,Hij bleek ook nog uit Groningen te komen!’’ Sindsdien leerde ze hem wel een beetje kennen.

Dus was ze meteen enthousiast, toen ze werd gevraagd om deel te nemen aan een reeks duo-tentoonstellingen van kunstenaars uit twee generaties, die de Kunsthof dit jaar organiseert. Dat Bootsma door de organisatie aan Tissing gekoppeld is, begrijp je meteen: beiden maken voornamelijk kleurrijke en abstracte kunst, vaak met de focus op slechts enkele beeldelementen.

Toch ziet Bootsma in eerste instantie verschillen: ,,Tissings werk is gelaagder. In zijn schilderijen zit ‘tijd’. Je ziet dat hij er een poos aan gewerkt heeft. Ik werk juist heel direct. Ik gebruik soms verf rechtstreeks uit de tube. Dat ‘mag’ misschien helemaal niet. En ik meng natuurlijk ook vaak genoeg mijn eigen kleuren. Maar een tube met een nieuwe kleur kan mij bijvoorbeeld nieuwe inspiratie geven.’’

Als belangrijkste overeenkomst vind ze het werken vanuit een bepaalde gedachtegang: ,,Tissing zei over zijn kunst eens, dat het zijn gedachten weergeeft. Ikzelf noem het schilderen wel ‘hardop denken’. Als kijker weet je misschien niet meteen, waar je naar kijkt. Maar je hebt wel het gevoel, dat er iets áchter zit.’’

Bootsma wijst op de kleurverschillen in hun werk: in het achterste deel van de expositieruimte, met het werk van Tissing, is het pastelachtig en overwegend zacht; voorin zijn de kleuren uitbundiger. Tissing kun je poëtisch noemen, Bootsma meer expressief. Dat heeft ook met haar ‘directe’ werkwijze te maken.

Ze vertelt dat ze afgelopen maanden hard heeft gewerkt, omdat ze naast deze tentoonstelling ook nog deelneemt aan de kunstbeurzen NAP+ in Amsterdam (vorige week) en Art Noord in Museum Belvédère in Heerenveen (deze week). ,,Ik was erg gefocust en maakte mijn werken in een ‘flow’’’, vertelt ze.

Meestal schildert Bootsma op stukken hout, die ze vindt. Ze begon daarmee, omdat het afvalmateriaal lekker goedkoop is. ,,Maar het is ook een mooie harde ondergrond om op te schilderen en bovendien heeft het vaak een afwijkende vorm en al een geschiedenis.’’ Schilderen is voor haar een proces: ,,De tijd die je ermee bezig bent, de beweging die je maakt en de gedachten die je hebt bepalen hoe het uiteindelijk wordt.’’

Ze mag dan ‘direct’ schilderen. Het komt toch regelmatig voor, dat ze een oud paneel overschildert, of dat ze een stuk hout hergebruikt, dat daarvoor nog als palet diende. ,,Dan schraap je die dikke laag van allemaal kleuren eraf, en kun je het weer gebruiken’’, vertelt ze bij wat nu een wit schilderij geworden is, en waar de oude kleuren nog doorheen schemeren. Ook in haar werk doet de achtergrond nog mee. ,,Ik gebruik het liefst wat dikker hout, zodat het schilderij wat ‘body’ heeft. Aan de zijkant kun je vaak nog de verschillende lagen verf zien.’’

En als een deel van een schilderij haar niet bevalt, zaagt ze er soms ook gewoon een deel af. Bootsma pakt twee verschillende paneeltjes van de wand, die ze naast elkaar houdt: ,,Die zaten eerst aan elkaar vast.’’ Maar apart waren ze beter …? ,,Ik denk dat ze nooit bij elkaar gehoord hebben. Daarom heb ik ze afgezaagd’’, zegt ze resoluut.

Lopend langs het werk van Martin Tissing wijst ze op een blauwe verfdruiper in het schilderij Landschap van de ziel. ,,Die heeft hij met opzet laten staan.’’ Kan hij die loper met opzet gecreëerd hebben? Of is het een happy accident, zoals wijlen tv-schilder Bob Ross het wel noemde?

Als kunstenaar maak je gebruik van dergelijke toevalligheden, antwoordt Bootsma. Ze wijst in haar eigen werk op de ruwe rafels van het zagen in multiplex of op verfvlekken uit een oud schilderij, die meedoen in een overschildering. ,,Zoiets kan een schilderij een bepaald karakter geven.’’

Begrijpt Bootsma de kunstwerken van Tissing? Spreekt ze een vergelijkbare taal? ,,Ik kan natuurlijk niet in zijn hoofd kijken en weet niet wat zijn gedachten waren. Maar ik zie wel hoe hij in zijn schilderijen bezig was.’’ Enkele werken met de titel Tussen de sterren behoren tot haar favorieten.

,,Misschien ook wel omdat ik daarin stippen zie die ook in mijn schilderijen voorkomen en de afgelopen periode weer vaker opdoken.’’ Of dat wellicht kwam, omdat ze naar deze tentoonstelling met Martin Tissing toewerkte, en zijn werk in haar hoofd had, kan ze niet met zekerheid zeggen. ,,Maar het zou kunnen.’’