Na een crowfundingsactie door stichting Van Gogh Dorp Drenthe kon in 2024 een Vincent-beeld geplaatst worden langs de Hoogeveense Vaart in Nieuw-Amsterdam. Foto: Mediahuis
Geïnspireerd door het succesvolle herdenkingsjaar 2023 wil Drenthe meer doen met Vincent van Gogh. Deze week werden in Nieuw-Amsterdam nieuwe plannen aangekondigd.
Nog even en het is 135 jaar geleden dat Vincent van Gogh (1853 – 1890) aan zijn einde kwam – in het Franse dorp Auvers-sur-Oise, net boven Parijs. Zeshonderd kilometer verderop, in Drenthe, wordt anno 2025 alles gedaan om de herinnering aan de beroemde kunstschilder levend te houden.
Twee jaar geleden resulteerde het in een hausse aan activiteiten, met als hoogtepunt de grote tentoonstelling Op reis met Vincent in het Drents Museum in Assen. Het leidde ertoe dat de kunstgeschiedenis moest worden herschreven. Sinds 2023 wordt het verblijf van Van Gogh in Zuid-Drenthe in 1883 erkend als een belangrijke periode in diens ontwikkeling.
'Exposure' van kunstenaar Antony Gormley bij Lelystad. Foto: Land Art Flevoland
Het leidde ook tot het voornemen om meer te doen met Van Gogh in Drenthe. Eind vorig jaar werd daartoe door verschillende partijen – rijk, regio en verschillende fondsen – een miljoen euro beschikbaar gesteld. Woensdagavond volgde in de Zuiderkerk van Nieuw-Amsterdam uitleg over wat met dat geld gedaan kan worden.
Wow-effect
Concreet is niets, ideeën en plannen te over. Zeer tot de verbeelding spreekt het voornemen om in Zuid-Drenthe drie landmarks te laten verrijzen. Het gaat hier om mogelijk iconische kunstwerken die een wow-effect veroorzaken. Ze dienen geïnspireerd te zijn op werk en leven van Van Gogh en daarnaast de identiteit en geschiedenis van Drenthe te weerspiegelen.
Hellen Abma van bureau Kunst & Cultuur uit Assen liet in de kerk een aantal voorbeelden zien. Op een scherm kwamen foto’s voorbij van onder meer Feestaardvarken van Florentijn Hofman in Arnhem, Exposure van Antony Gormley bij Lelystad, Illusie van de regelmaat van Ricky Rijkenberg in Frederiksoord en Broken Circle & Spiral Hill van Robert Smithson bij Emmerschans.
'Feestaardvarken' van Florentijn Hofman in Arnhem. Foto: Stichting BK-informatie
Bedoeling is dat de landmarks een ‘familie van werken’ gaan vormen. Ook moeten ze de sociale cohesie versterken, verbinding maken met de lokale gemeenschap en de culturele en toeristische ontwikkeling stimuleren. Het zoeken naar kunstenaars is net gestart. In 2027 moeten de drie kunstwerken gerealiseerd zijn. Er wordt 500.000 euro voor uitgetrokken.
Elke regio telt
Dat geld is beschikbaar door de zogeheten Regio Deal, een samenwerkingsproject van het Rijk en in dit geval de regio Zuid- en Oost-Drenthe. De deal is voortgekomen uit het onderzoekrapport Elke regio telt. Doel is het bevorderen van brede welvaart en het verkleinen van verschillen in Nederland: wie in Nieuw-Amsterdam opgroeit moet dezelfde kansen krijgen als wie in Amsterdam opgroeit.
De resterende 500.000 euro wordt verdeeld tussen twee stichtingen: het Van Gogh Huis in Nieuw-Amsterdam/Veenoord en Van Gogh Dorp Drenthe. Laatstgenoemde stichting wil de streek waar Van Gogh in 1883 verbleef (inter)nationale bekendheid bezorgen door onder meer village dressing en het plaatsen van informatiepanelen zoals bij het Vincent-beeld dat na crowdfunding in 2024 een plek heeft gekregen langs de Hoogeveense Vaart.
'Illusie van de regelmaat' van Ricky Rijkenberg in Frederiksoord. Foto: Mediahuis
Het Van Gogh Huis, het voormalige logement Scholten waar Van Gogh in 1883 verbleef, onderging in 2023 een ingrijpende renovatie. Volgens voorzitter Nelleke Vedelaar is nu het moment aangebroken voor nieuwe ambities. Zo wil het Van Gogh Huis verder professionaliseren en is een aanvraag ingediend voor een museale status. Voorts wordt gewerkt aan meer beleving voor bezoekers en een betere sociale invulling.
Een van de wensen is het Van Gogh Huis toegankelijker maken voor kinderen zodat ze workshops kunnen volgen op de plek waar Van Gogh zijn talent als kunstenaar ontwikkelde. Wat het Van Gogh Huis ook wil, is aandacht schenken aan de mentale gezondheid van de kunstenaar. Toen Van Gogh in Drenthe arriveerde maakte hij een zware periode door. Daarna kwam hij tot de kunstwerken die hem uiteindelijk beroemd hebben gemaakt.
‘Plant u in den grond van Drenthe’
De Drentse plannen met Vincent van Gogh zijn mede geïnspireerd op zijn brieven. Vooral brief nummer 400 van 28 oktober 1883 waarin de schilder zijn broer Theo probeert te verleiden hem te volgen: ‘Maar wil men groeijen, men moet in de aarde vallen. Dus zeg ik tot u, plant u in den grond van Drenthe – gij zult er kiemen. Verdroog niet op t trottoir. Er zijn stadsplanten zult gij zeggen. Nu ja, maar gij zijt koren en hoort op den korenakker.’
