Koning Willem-Alexander leest, met koningin Máxima naast hem, de troonrede voor aan leden van de Eerste en Tweede Kamer op Prinsjesdag in de Koninklijke Schouwburg. Foto: ANP/ Remko de Waal
Koning Willem-Alexander las een kortere troonrede voor op Prinsjesdag 2025. Dat is gebruikelijk bij een demissionair kabinet; en al helemaal een kabinet dat daarna nogmaals halveerde. Deze plannen (en oplossingen) bleven overeind.
Probleem 1: Migratie.
Troonrede: „Grip krijgen op migratie is een van de grootste zorgen die leven in het land, en het onderwerp blijft hoe dan ook urgent.”
Net zoals vorig jaar blijkt uit de troonrede dat het kabinet migratie als de grootste uitdaging ziet voor de Nederlandse samenleving. Er moet meer controle komen, en daarom dringt het kabinet aan op afronding van de nieuwe migratiewetgeving. Het kabinet wil dit snel doen, omdat het nog maar de vraag is of deze wetgeving op tijd door de Tweede en Eerste Kamer komt; als daar al een meerderheid voor is.
Probleem 2: Herstel voor Groningen en toeslagenouders
Troonrede: „De grote lopende hersteloperaties, die al zo pijnlijk lang duren, moeten met de grootst mogelijke kracht worden doorgezet.”
Het kabinet blijft bij de belofte om de mensen die al langer wachten op compensatie van de overheid sneller te helpen. De koning noemt in de troonrede nadrukkelijk de hersteloperatie in Groningen en de compensatie van mensen die hebben geleden onder het toeslagenschandaal. Het kabinet wil de regels versimpelen, zodat dit soort fouten in de toekomst niet opnieuw kunnen ontstaan.
Probleem 3: Veiligheid voor vrouwen
Troonrede: „We kunnen niet accepteren dat meisjes en vrouwen zich op straat niet veilig voelen, of mensen met een keppeltje op of hoofddoek om, of dat twee mensen van hetzelfde geslacht niet hand in hand kunnen lopen.”
Onveiligheid, discriminatie en intolerantie zijn volgens het kabinet een groeiend probleem. In de troonrede haakt de koning nadrukkelijk in op de discussie over veiligheid voor vrouwen. De oplossing van het kabinet is om geld vrij te maken voor extra veiligheid op stations, meer opvangplekken voor vrouwen die slachtoffer zijn van huiselijk geweld en voor de aanpak van femicide.
Probleem 4: Wonen (en daarom stikstof)
Troonrede: „Tegelijkertijd kennen de dagelijkse zorgen van mensen over werk, wijk en woning geen pauzeknop.”
Het woningtekort is het probleem, de stikstofcrisis de (belangrijkste) oorzaak volgens het kabinet. Door de wetten die gelden over de uitstoot van stikstof, worden er te weinig vergunningen verleend voor het bouwen van huizen. Het kabinet wil met een ‘startpakket’ zorgen dat stikstofdoelen worden gehaald én dat de vergunningverlening weer op gang komt. Als dat lukt, zijn er vier locaties aangewezen voor grootschalige woningbouw.
Tot nu toe is het dit kabinet niet gelukt iets voor elkaar te krijgen op dit gebied. Minister Femke Wiersma beloofde een plan te hebben voor deze Prinsjesdag, maar dat is tot nu toe niet gekomen.
Probleem 5: Geld
Troonrede: „Juist daarom is het zorgelijk dat steeds meer ondernemers negatief zijn over het Nederlandse investeringsklimaat.”
Het kabinet maakt zich zorgen dat door alle regels en wetten de Nederlandse economie vastloopt. De economische groei is weliswaar begroot boven verwachting (1,3 procent t.o.v. 1 procent), maar er zijn twijfels over of bedrijven willen blijven investeren. Het kabinet kondigt aan de regeldruk te verminderen eneen nationale investeringsinstelling op te zetten. Ook blijft de regeling voor lagere energiekosten (alleen voor de industrie) tot 2028 bestaan.
Voor consumenten wil het kabinet zorgen dat de verlaging van de belasting op brandstof volgend jaar blijft bestaan.
Probleem 6: Oorlog
Troonrede: „Tachtig jaar na de bevrijding van ons land zijn vraagstukken van vrede en veiligheid opnieuw urgent.”
De koning bespreekt de oorlog in Oekraïne en het geweld van Israël en Hamas in de Palestijnse gebieden. Deze crises zorgen voor internationale spanningen die ook ons land raken. Het kabinet besteedt meer geld aan defensie, stuurt Nederlandse luchtverdedigingseenheden naar Polen en blijft Oekraïne steunen. Nederland wil ook (samen met Europese partners) meer druk zetten om een staakt-het-vuren in Gaza te bereiken.
Probleem 7: Zorgen voor elkaar
Troonrede: „Iedereen wil kunnen rekenen op goede en toegankelijke zorg, op een sociaal vangnet als het leven even tegenzit en op onderwijs dat kinderen allereerst de basisvaardigheden leert.”
Het kabinet vraagt aandacht voor de sociale zekerheid in Nederland. De meest concrete plannen hiervoor gaan over de zorg. Akkoorden over ouderenzorg, jeugdzorg en het zorgstelsel moeten de zorg beter bereikbaar en toekomstbestendig maken. Die plannen zijn al eerder gemaakt en ondertekend. Het kabinet voegt er niets aan toe, behalve de kanttekening dat deze ‘initiatieven vragen om verdere invulling’.
Stem bij de volgende verkiezingen
In zijn laatste woorden roept koning Willem Alexander iedereen op te gaan stemmen tijdens de verkiezingen van 29 oktober. „Verkiezingen zijn immers niet alleen hoogtijdagen in een parlementaire democratie, maar ook momenten waarop de koers van het land wordt bepaald.”
