Criminele organisaties zetten jongeren steeds vaker in voor ’klusjes’, zoals aanslagen op panden. Foto: Getty Images
Het aantal jongeren onder de 18 jaar dat met een vuurwapen wordt betrapt, neemt in rap tempo toe. Een zorgelijke ontwikkeling, stelt vuurwapenexpert Richard Martens van de politie.
In 2021 werden 178 jongeren in de kraag gevat met een schietijzer. Dit jaar staat de teller tot 11 december al op 310 verdachten van bezit en/of handel in vuurwapens.
„We zien een significante toename van jongeren die betrokken zijn bij de handel in of het bezit van vuurwapens, maar ook bij geweldsdelicten zoals schietincidenten en explosies.”
Crime-as-a-service
Criminele organisaties zetten jongeren steeds vaker in voor ’klusjes’, zoals aanslagen op panden. Volgens Richard Martens van het politieteam Illegale Vuurwapens gebeurt dat via het fenomeen crime-as-a-service: jongeren worden via sociale media geronseld om bijvoorbeeld een cobra tot ontploffing te brengen of een woning onder vuur te nemen.
„Ze zijn relatief makkelijk te beïnvloeden en voor een paar honderd euro bereid om extreem gevaarlijke opdrachten uit te voeren.”
Daarnaast bewapenen jongeren zich uit angst zelf slachtoffer te worden. „In brede zin zie je dat de criminaliteit verhardt en illegaal vuurwapenbezit is daar een symptoom van. Een deel van de jongeren draagt een wapen, omdat ze weten dat anderen dat ook doen. Ze denken: als ik zelf geen wapen heb, loop ik risico.”
Zorgen over sociale acceptatie van geweld
Wie een wapen draagt, vergroot ook de kans dat het wordt gebruikt. „Ik maak me zorgen over de sociale acceptatie van geweld”, zegt Martens. „Het is bovendien moeilijk om deze jongeren te bereiken.”
Ouders, familie en vrienden spelen volgens hem een cruciale rol. „Stel grenzen en ga het gesprek aan: waar ben je mee bezig?”
Jaarlijks neemt de politie tussen de 5000 en 6000 vuurwapens in beslag, bijvoorbeeld bij preventief fouilleren of tijdens invallen na tips, waarbij soms honderden wapens tegelijk worden gevonden. „Ongeveer 4000 daarvan zijn handvuurwapens zoals pistolen en revolvers”, aldus Martens.
Omgebouwde gas- en alarmpistolen
Zo’n veertig procent bestaat uit omgebouwde gas- en alarmpistolen. Met dit soort wapens werden advocaat Derk Wiersum en misdaadverslaggever Peter R. de Vries vermoord.
Ook ziet de politie dat mensen online losse onderdelen van een vuurwapen bestellen en die thuis in elkaar zetten. Daarbij speelt mee dat sommige essentiële onderdelen, zoals een loop, in Nederland legaal te verkrijgen zijn.
Hoeveel wapens er in totaal in Nederland circuleren, is onbekend. „Maar vergeleken met landen als België, Frankrijk, Duitsland en Spanje neemt de Nederlandse politie relatief veel wapens in beslag”, zegt Martens.
De opmars van alarmpistolen en gaswapens baart zorgen. In België en Duitsland mogen meerderjarigen deze wapens legaal kopen, vaak voor minder dan 150 euro. Hoewel ze technisch verschillen, blijken ze relatief eenvoudig om te bouwen tot echte vuurwapens.
Vooral Turkse gasalarmwapens populair
De politie ziet dat dit in de praktijk ook gebeurt. „In Rotterdam komen we zogenaamd ’niet-ombouwbare’ wapens steeds vaker tegen.”
Vooral Turkse gasalarmwapens zijn populair: goed geconstrueerd en makkelijk om te bouwen. Ook namaakwapens van merken als Glock en Walther duiken op. Waar ze geproduceerd worden, is onduidelijk.
De politie in Rotterdam moest uitrukken voor een schietincident. Het vuurwapen ging per ongeluk af en doodde een man. Foto: JBMedia
Nog altijd circuleren ook wapens uit de Balkan, afkomstig uit de oorlogen in voormalig Joegoslavië in de jaren negentig. Wapens worden eenvoudig verhandeld via het internet, het darkweb en berichtenplatforms als Telegram.
Wapens uit Oekraïne of Rusland ziet de politie vooralsnog niet.
Geen Amerikaanse toestanden
Hoewel Martens niet spreekt van Amerikaanse toestanden, maakt de politie zich grote zorgen. „De Nederlandse cultuur is anders dan die in de Verenigde Staten, maar één fout kan al leiden tot ernstig of fataal letsel. Bovendien kunnen collega’s in een splitsecond niet zien of een wapen echt of nep is, wat tot zeer gevaarlijke situaties kan leiden.”
Zijn oproep is dan ook duidelijk. „Wees alert op signalen van wapenbezit en meld het altijd, desnoods anoniem via Meld Misdaad Anoniem.”
