Premier Mark Rutte is niet beschikbaar als VVD-lijsttrekker bij de volgende Tweede Kamerverkiezingen en stapt uit de politiek. Dat heeft hij zojuist gezegd bij aanvang van een debat over de kabinetsval.
Rutte heeft zijn besluit zondagochtend genomen, zegt hij in de Kamer. „Er is de afgelopen dagen gespeculeerd over wat mij zou motiveren. Het enige antwoord is: Nederland. Mijn positie daaraan is volstrekt ondergeschikt. Zondag heb ik besloten dat ik niet beschikbaar ben als lijsttrekker voor de VVD bij de komende verkiezingen.”
‘Voelt goed’
Daarmee komt er een einde aan de lange politieke carrière van Rutte (56). Sinds 14 oktober 2010 is hij premier van Nederland. Rutte wil de huidige demissionaire kabinetsperiode nog afmaken, maar daarna wordt hij niet opnieuw premier. „Ik heb hier uiteraard goed over nagedacht sinds de ontstane situatie van vrijdag”, zegt Rutte. „Ik heb zondagochtend de knoop doorgehakt. Ik denk dat dit het goede moment is om het stokje door te geven. Dat voelt goed.”
‘Levenskeuze’
Rutte: „Dat is iets wat je altijd doet met veel emotie en met gemengde gevoelens.” De demissionair premier heeft de VVD-partijtop zondagmiddag geïnformeerd over zijn besluit. „Ik doe dit omdat ik het een prachtige baan vind en er dolgraag voor zou knokken om door te gaan, maar tegelijkertijd moet ik elke keer bij verkiezingen afvragen: wat is nou verstandig? En dit voelt goed.” Hij noemt het ’een levenskeuze, die we allemaal een keer moeten maken’. „Dit is zo’n moment.”
Omtzigt: ‘Vertrek Rutte kan bijdragen aan fatsoenlijk landsbestuur’
Volgens onafhankelijk Tweede Kamerlid Pieter Omtzigt heeft Rutte zich ,,keihard ingezet” voor Nederland. ,,Maar de afgelopen twee jaar ging het niet meer vloeiend”, zegt Omtzigt tegen de NOS in een reactie op het vertrek van de VVD-leider.
Rutte zei maandagochtend in de Tweede Kamer dat hij niet terugkeert als lijsttrekker voor de VVD bij de komende verkiezingen. Dat deed de demissionaire premier in een verklaring aan het begin van het debat over de val van zijn vierde kabinet.
,,Het is in het belang van het land dat er een fatsoenlijk landsbestuur gaat ontstaan, en dat was er de afgelopen weken niet meer”, aldus Omtzigt. Het vertrek van Rutte kan bijdragen aan een fatsoenlijk bestuur, denkt hij. ,,Maar de situatie hier in Den Haag is nog zeer volatiel.”
Omtzigt stapte twee jaar geleden uit het CDA, omdat hij zich in die partij onvoldoende gesteund voelde. Vrijdag zei hij nog niet te weten of hij aan de aanstaande verkiezingen zal meedoen.
Wilders: ‘Dapper besluit van Rutte’
Rutte heeft een ,,dapper besluit” genomen door zijn vertrek uit de politiek aan te kondigen, vindt Geert Wilders. De PVV-voorman spreekt van ,,het einde van een tijdperk” en zegt, ondanks de vaak felle politieke ruzies die zij samen uitvochten, ook waardering te hebben voor de scheidende VVD-leider.
,,Ik heb er respect voor dat hij, niet met onze ideeën, maar toch, wel voor Nederland zijn best heeft gedaan”, zegt Wilders. ,,Ik had op bijna alles andere keuzes gemaakt, maar ik ben ervan overtuigd dat hij vond dat hij voor Nederland het beste deed.”
Wilders brengt in herinnering dat zijn partij als gedoogpartner betrokken was bij het eerste kabinet van Rutte. Hij spreekt van ,,een goede samenwerking”. Rutte I kwam uiteindelijk ten val doordat de PVV niet bereid was extra bezuinigingen voor haar rekening te nemen. Rutte is Wilders dat overigens altijd na blijven dragen.
De motie van wantrouwen waarvan Wilders al had aangekondigd dat hij die zou indienen tijdens het debat over de val van het kabinet, is wat hem betreft van tafel. ,,Het tijdperk van Rutte houdt op”, zegt hij, en dat was volgens hem precies het doel van die motie.
Klaver: ‘Respect voor stap van Rutte, historisch moment’
GroenLinksleider Jesse Klaver spreekt van ,,een historisch moment”. Hij heeft respect voor het besluit van VVD-leider Mark Rutte om niet meer verder te gaan in de politiek. Dit betekent ook dat de motie van wantrouwen tegen hem van tafel is, aldus Klaver. Hij wilde dat Rutte zo snel mogelijk zou stoppen.
Klaver heeft er nu vertrouwen in dat Rutte in de demissionaire periode toch zijn kabinet kan leiden. Eerder was het ,,vertrouwen weg dat hij demissionaire periode kon leiden, want hij stelde zich niet op als premier, maar als partijleider”. Nu hij volgens Klaver zo duidelijk heeft aangegeven dat hij het VVD-belang niet centraal stelt, is het vertrouwen terug.
Als goede zaken die Rutte deed, memoreert Klaver aan de MH17-ramp. ,,Dat was heel groot, maar nu past me vooral te zeggen: dank je wel. Hij heeft een belangrijk deel van zijn leven aan de politiek gewijd.”
Debat
De Tweede Kamer gaat maandag het debat aan over het einde van kabinet-Rutte IV van afgelopen vrijdag. De coalitiepartijen (VVD, D66, CDA, CU) kwamen er na een crisisweek onderling niet uit over maatregelen tegen de hoge asielinstroom, vooral VVD en CU stonden lijnrecht tegenover elkaar.
