Burgerparticipatie als etalagestuk. Omwonenden worden niet serieus genomen in de discussie over Skaeve Huse in Harkstede | opinie

Gemeentelijke democratie blijft voor de meeste Nederlanders een abstract begrip. Je stemt eens in de zoveel jaar, je volgt de grote lijnen via de media. Tot er plots iets speelt in je eigen straat. Dan ben je geen toeschouwer meer, maar word je geacht te “participeren”. Hoe dat in zijn werk gaat, heb ik – zeer tegen mijn zin – sinds kort zelf mogen meemaken rond de voorgenomen plannen voor Skaeve Huse (de komst van negen woningen in Harkstede naar Deens concept, voor zorgmijdende mensen die ernstig verslaafd zijn en ernstige psychiatrische problemen hebben, red.). Die ervaring en de conclusies die ik daaruit trek wil ik graag met u delen.

Als je het over participatie hebt, dan zeg je al snel dialoog. Dialoog tussen burger en overheid. Maar wat is een dialoog? Daar is veel over geschreven. Ook door de gemeente Groningen zelf in het Groninger Participatiewerkboek uit 2019. Het werkboek spreekt over inclusie (iedereen mag meedoen), transparantie (hoe houd je alles inzichtelijk voor iedereen), zeggenschap (wie mag meebeslissen), deliberatie (hoe maak je een gesprek open en toegankelijk) en checks en balances (wat is gedaan om tegenspraak en andersdenkenden ruimte te geven).

Dat is de theorie. Hoe zit dat in de praktijk?

Wij participeren nu ruim een jaar in de besluitvorming rond Skaeve Huse. Onze opvattingen hebben we gedeeld in verschillende documenten, ingezonden stukken en onze inspraak in de beeldvormende raadsvergadering van woensdag 22 september jl. Onze inhoudelijke argumenten over dit dossier wil ik hier niet herhalen. Hier wil ik alleen ingaan op hoe wij de participatie hebben ervaren.

Inclusie? Ja, maar na lang aandringen en alleen met constante waakzaamheid van onze kant. Transparantie? Nee, gedurende het hele proces zijn definities aangepast, documenten verdwenen, vragen onbeantwoord gebleven. Zeggenschap? Beslisbevoegdheid ligt hier bij het college. De raad heeft de mogelijkheid tot interventie. Deliberatie en Checks en Balances? Nee. Hier ligt onze grootste frustratie.

Zoals gezegd, wij proberen al meer dan een jaar te participeren. Gedurende het hele proces hebben we continu geprobeerd zorgvuldig te argumenteren, standpunten in te brengen en te wijzen op inconsistenties en procedurele onjuistheden. We hebben in de begeleidingscommissie constructief deelgenomen aan het onderzoek naar de geschiktheid van de locatie en accepteren het voorliggende onafhankelijke rapport. Dit toont evident: baten zijn onzeker, kritieke risico’s zijn objectief vastgesteld. Voorgestelde beheersmaatregelen zijn niet onderzocht. Dit hebben we wederom verwoord tijdens de inspraak. Deze lezing wordt gedeeld door verschillende bewonersverenigingen en gemeente Midden-Groningen.

Maar het blijft bij (in)spreken.

Op geen enkel punt wordt inhoudelijk op onze argumenten ingegaan. Sterker, in plaats van onze argumenten serieus te nemen zendt de gemeente in dit gevoelige dossier waar sprake is van een vertrouwensbreuk met een groot deel van de omwonenden de volgende tweet: “Een moeilijke beslissing, maar uit onderzoek blijkt: de risico’s zijn klein en beheersbaar.”

Een bericht dat alleen te lezen valt als een reclame-tweet, dat pertinent geen recht doet aan de conclusies van het onderzoek en op het gebied van de beheersbaarheid ronduit onjuist is. Verder blijft het bij het herhalen van eigen argumenten: er moet een voorziening komen (spreekt niemand tegen, maar is in dit besluit niet aan de orde) en alle andere locaties zijn ongeschikt. Waarbij steeds onvermeld blijft welke andere locaties dan zijn onderzocht. En dat de motivaties om andere locaties af te wijzen niet alleen inhoudelijk zijn, maar ook financieel van aard. Deliberatie, checks en balances? Ik denk van niet.

Maar er is ook een overkoepelende, verontrustender conclusie. Als wij als collectief, na een jaar van inspanningen en opoffering van onze vrije tijd en met de steun van de gemeente Midden-Groningen en de belangenverenigingen van de omringende dorpen slechts tot dit niveau van participatie komen; dan kan de conclusie alleen maar zijn dat oprechte participatie in de Groninger gemeentelijke democratie voor de grote meerderheid van de bevolking (en misschien wel iedereen) een feitelijke onmogelijkheid is. En het Groninger Participatiewerkboek slechts een etalagestuk.

Dit zijn onze ervaringen. Wij blijven hopen dat de raad deze verontrustende conclusie logenstraft en de plannen terugstuurt naar de tekentafel.