Vrolijk begint Buma de week maar al snel zit het weer helemaal vast | Oh oh Den Haag

Bij gebrek aan serieus politiek nieuws zitten de Haagse journalisten al weken te wachten voor de deur van informateur Sybrand Buma en praten ze vooral elkaar en de spindoctors na.

De een leest een boek, de ander zit te gamen. Er wordt vooral veel geouwehoerd. Om het uur komt opeens iedereen in beweging als een van de partijleiders de roltrap op komt voor een gesprek met informateur Sybrand Buma.

De gesprekken zelf schijnen best serieus te zijn maar het tafereel ervoor en erna heeft veel van een toneelstukje. De meeste fractievoorzitters waren allang in het gebouw van de Tweede Kamer. Ze moeten even via de ingang net doen of ze opnieuw naar binnen komen. Voor het beeld en om de pers te woord te staan.

Woensdag komen alle kleintjes, van Laurens Dassen en Jimmy Dijk tot Mirjam Bikker en Caroline van der Plas. Meteen wordt duidelijk dat ze stuk voor stuk eisen gaan stellen voor eventuele steun aan een minderheidscoalitie. Bikker wil geen nieuwe embryowet, Dijk geen bezuinigingen op de zorg en Stephan van Baarle van Denk wil sowieso bijna niks. Niet te doen om daar überhaupt mee te dealen, zal Buma binnen denken.

Donderdag komen de groteren, Joost Eerdmans, Jesse Klaver, Dilan Yesilgöz en Geert Wilders. En meteen blijkt het weer helemaal vast te zitten, concludeert Buma aan het eind van de dag.

Dinsdag was hij nog zo vrolijk. Rob Jetten en Henri Bontenbal pakten even hun momentje van stralende daadkracht en daar waren de reacties op hun formatiestuk ook naar. Uit enquêtes bleek een bijzonder groot deel van het volk er prima mee te kunnen leven en het zogenoemde maatschappelijk middenveld zag het helemaal zitten.

Maar op die persconferentie waren weer al die zure journalisten. Ze hadden heus wel wat inhoudelijke vragen over het 17 pagina’s tellende stuk. Maar kwamen al snel allemaal weer met dezelfde prangende kwestie: wie gaat er nou met wie?

Een paar contouren zijn nu wel duidelijker. De PVV en BBB lijken echt uitgespeeld. Wilders blijft bestormd worden door journalisten in de spaarzame momenten dat hij enkele vragen beantwoordt. Maar er wordt verder weinig mee gedaan en in de bespiegelingen over kabinetten en gedoogconstructies komt hij niet meer voor.

En de BBB, tja de BBB. Die heeft het vooral druk met zichzelf. De Eerste Kamerfractie die uit elkaar valt, provinciebestuurders zoals in Drenthe die er de brui aan geven. Nu de invloed van de BBB voorbij lijkt, is de uittocht van politici begonnen.

Maar hoe gaan de overblijvende partijen het met elkaar doen? Vrijdag zet Buma de vijf hoofdrolspelers dan maar bij elkaar want tot dan zit een meerderheidscoalitie er absoluut niet in. De VVD blijft GroenLinks-PvdA blokkeren en D66 wil geen JA21.

Je kan het ze allemaal nauwelijks kwalijk nemen. De VVD-leiding voelt de briesende achterban in de nek waar de laatste jaren een hartgrondige hekel aan alles wat links is wordt gecultiveerd. Elke stap in die richting zal op sociale media en in de talkshows en Telegraaf meteen afgefakkeld worden.

In het linkse wereldje is het precies andersom. Die achterban is bovendien best te spreken over het formatiestuk van Jetten en Bontenbal. Dan is het voor Klaver niet te verkopen dat hij er niet aan mee mag doen.

Zowel Klaver als Eerdmans weigeren daarom ook medewerking aan de minderheidscombinatie D66-CDA-VVD. Wat moeten ze ook anders? De enige strohalm voor GL-PvdA en JA21 om relevant te blijven, is meedoen aan een coalitie. Of hun huid heel duur verkopen en dat kost natuurlijk tijd.

Veel gehoord is de constructie van D66 met CDA en VVD, en dan wisselende meerderheden zoeken over links of rechts. Klimaatbeleid, stikstof en hypotheekrenteaftrek over links, migratie en bezuinigingen op zorg over rechts. Het lastige is alleen dat er ook complete begrotingen aangenomen moeten worden, met alle punten ineen. Daar zal je toch een package deal over moeten maken met afspraken die langer dan een paar weken staan. Dat vertrouwen is er vrijdag in ieder geval nog niet.