Drie generaties kijken terug op 100-jarige Nassauschool in Groningen. 'De directeur las voor uit de bijbel'

Laat drie generaties praten over de basis- dan wel lagere schooltijd en de verhalen buitelen over elkaar heen. Over knikkeren gaat het, hinkelen, bijbel lezen en zingen.

Over opstellen in keurige rijen zodra de bel alias zoemer ging om de school binnen te gaan.

,,Nee’’, klinkt het heel beslist. ,,Dat is vroeger.’’

Aan het woord is Mila den Hartog (11) uit Groningen. Ze zit in groep 8 van de Nassauschool en ze weet niets van ordentelijk opstellen in rijen om naar binnen te gaan. ,,De bel gaat en daarna heb je nog vijf minuten om naar binnen te gaan.’’

Haar moeder Fannie (37) veert op. ,,De bel? Er gaat een zoemer toch? Wij hadden ook al een zoemer.’’

Gerrit Hagendoorn (69) – vader van Fannie, opa van Mila – hoort het aan. ,,Wij hadden een bel die geluid werd.’’

Gerrit Hagendoorn groeide op in de Ernst Casimirlaan in Groningen waar zijn ouders halverwege de straat, in een andere huis dan waar zij woonden, restaurant Ina runden. Het was volgens hem logisch dat hij naar de Nassauschool ging, want de school stond om de hoek en was nog christelijk ook. Zijn moeder was christelijk, hij was gedoopt.

,,Zes lokalen, zes klassen’’, zegt Hagendoorn.

Fannie: ,,Wij hadden vier lokalen en een documentatiecentrum.’’

Mila: ,,Wij hebben gewoon zes lokalen.’’

Toen Hagendoorn er begin jaren zestig van de vorige eeuw les kreeg, was de school louter gevestigd aan de Nassaulaan. Later volgde een dependance aan de Graaf Adolfstraat waar tegenwoordig de onderbouw gehuisvest is. De bovenbouw krijgt les in het oorspronkelijke gebouw dat tegen het Noorderplantsoen aan ligt.

Hij ging er met plezier naartoe en zat met 32 kinderen in de klas.

,,Wij met 18’’, zegt zijn dochter Fannie. ,,De school is enorm gegroeid. In mijn tijd telde de school 180 leerlingen, nu heeft ie er over de 400.’’

Mila zit in een klas met 24 kinderen en weet niet beter dan dat haar school veel leerlingen telt. Ze roemt de school omdat ze er volop kan knutselen en spelletjes doen. ,,En in de pauzes gaan we buiten spelen in het Noorderplantsoen.’’

Dat was in Hagendoorns tijd uitgesloten. ,,Rond de grasvelden van het Noorderplantsoen stonden hekjes met bordjes waarop stond dat het verboden was het gras te betreden.’’ Zijn dochter: ,,Wij mochten ook niet in het Noorderplantsoen spelen!’’

Hagendoorn zegt dat het onderwijs in zijn tijd uitstekend was. Hij herinnert zich dat rekenen en taal op degelijke wijze werden onderwezen en dat er een hoop stampwerk bij vakken als geschiedenis en aardrijkskunde kwam kijken. ,,We hadden Frans in de vijfde en zesde klas. En het draaide altijd om verhalen.’’

Op schoolreisje gingen ze naar Schiphol, vliegtuigen kijken. Verder rept hij over het rode bankje in de hal, naast de trap. Wie er uitgestuurd werd, moest voor straf plaatsnemen op dat rode bankje.

In de zesde klas kwamen er leerlingen van de opgeheven Valetonschool aan het Guyotplein bij hen op school. Op die manier kwam Gretha Hopma bij Gerrit Hagendoorn in de klas.

Beide scholen verschilden stevig van elkaar, zegt Hopma. ,,De Nassauschool ging uit van klassen, terwijl op mijn oude school iedereen gelijk was. Die was veel speelser dan de keurige Nassauschool.’’

Ze weet nog hoe erg ze de handwerkjuf van de Valetonschool miste. Die hielp haar, stimuleerde haar de mooiste borduurwerken te maken. Op de Nassauschool ging het..... anders. ,,Ik had een overgooiertje gemaakt voor de baby van mijn oudste broer. Toen ik het af had, mocht ik het niet mee naar huis. En toen dat eindelijk wel mocht, was de baby er al uitgegroeid.’’

Hagendoorn en Hopma hebben een klassenfoto waarop ze beiden staan, ze herinneren zich de zesde klas, maar niet elkaar. Elkaar zagen ze niet staan.

Toen nog niet.

Jaren later toen zij in de Uurwerkersgang werkte bij het informatiecentrum voor werkende en werkeloze jongeren, kwam er een langharige man binnen. Gerrit Hagendoorn. Hij vroeg haar: ,,Hee, ben jij Gretha Hopma?’’ Ze spraken even met elkaar en niet veel later kwamen ze elkaar tegen toen ze op stap waren in de binnenstad. Ze maakten het laat en toen zij op de fiets naar huis ging, reed hij in de auto achter haar aan. Ter bescherming.

Op haar verjaardagsfeest dat volgde, kregen ze verkering. Ze gingen samenwonen en kregen drie kinderen: Douke (41), Kasimir (38) en Fannie (37), die alledrie naar de Nassauschool gingen.

De school komt en kwam aan tafel geregeld voorbij. Dan gaat het over leerkrachten, over uitspattingen en over de verschillen tussen vroeger en nu. ,,Wij hebben in groep 4 en 5 wel 20 leerkrachten gehad’’, zegt Fannie: ,,Op een dag hebben we met een paar kinderen uit de klas aangebeld bij Johan Supèr, een invaller die ons had getrakteerd op een big mac. We vroegen hem of hij ons weer wilde lesgeven.’’

Mila luistert met open mond. ,,Wisten jullie waar hij woonde?’’, vraagt ze vol ongeloof.

De christelijke grondslag van de Nassauschool komt nog steeds tot uiting, al is het beduidend minder dan vroeger. Fannie: ,,Op maandagochtend las de directeur voor uit de bijbel en daarna zongen we uit het liedboek. We hadden een dagopening en een dagsluiting en we baden voor en na het eten.’’

Dan schiet Hagendoorn te binnen dat hij tussen de middag altijd thuis at. ,,We hadden een middagpauze van twee uur. Dan aten we thuis warm.’’

Mila hoort het allemaal aan. Bidden is er niet meer bij. ,,Met Pasen en Kerstmis lezen we uit de bijbel en zingen we soms christelijke liedjes.’’