Demissionair premier DIck Schoof spreekt met jongeren in het provinciehuis van Groningen. Foto: Corné Sparidaens
De Raad van State mag dan uiterst kritisch zijn op de herstelbetalingen aan Groningen, zorgen zijn onnodig zegt demissionair premier Dick Schoof tijdens een bezoek aan Groningen. „Het staat als een huis.”
Deze zomer gaat het kabinet, samen met een team van juristen, op zoek naar een manier om de herstelbetalingen wél wettelijk vast te kunnen leggen. Schoof: „Dat geld staat voor de komende dertig jaar vast. Dat staat voor ons als een paal boven water.”
Woensdag bezocht de premier de provincie Groningen. In Hoogezand, Groningen en Stadskanaal sprak Schoof met jongeren en bestuurders over de toekomst van de provincie en de herstelbetalingen als genoegdoening voor de aardbevingsellende: Nij Begun.
Slecht cijfer
De Wet Groningen legt deze afspraken voor herstelbetalingen voor de gaswinning in Groningen en Noord-Drenthe voor dertig jaar vast. Maar die wet krijgt van de Raad van State een zogenoemd C-oordeel. Dat is het op-een-na slechtste rapportcijfer. Dertig jaar lang 250 miljoen euro per jaar beloven aan Groningen, gaat volgens de adviesraad veel te ver. Schade onder de 60.000 euro zomaar vergoeden ook.
Volgens de Raad van State is het op zich wel terecht dat Groningen en Noord-Drenthe schadeloos gesteld worden. Maar het geld voor dertig jaar vastleggen betekent dat het parlement er al die jaren niets meer over te zeggen heeft.
Door het negatieve advies van de Raad van State wordt het lastig om de wet nog door de huidige Tweede Kamer te krijgen. In oktober zijn er namelijk nieuwe kamerverkiezingen. Nu is er nog een ruime meerderheid in de Kamer voorstander van de wet maar na de verkiezingen zijn de kaarten misschien anders geschud.
‘Niet op gehoopt’
De eerste bedragen zijn intussen al wel uitgegeven want het herstel van Groningen is al sinds het kabinetsrapport Nij Begun uit 2023 beleid. Zo gaat er geld naar extra lesuren op scholen, de AI-fabriek in Groningen en armoedecoaches. Het meeste geld gaat naar schade en versterking.
,,Het is een advies waar we niet op gehoopt hadden’’, reageert staatssecretaris Eddie van Marum. ,,We hebben dingen er niet voor niets zo in gezet. Maar we hopen dat we een weg kunnen vinden om er uit te komen.’’ Provinciebestuurder Susan Top van Groningen is ook niet blij met het advies. Ze vindt dat de afspraken gewoon vastgelegd moeten worden.
Commitment
Dick Schoof zegt zich geen zorgen te maken over het geld. „Ik hoop dat we vrij snel na de zomer kunnen reageren op het advies”, zegt hij. „Maar voor het kabinet staat één ding vast: wij willen het commitment afgeven dat Groningers kunnen blijven rekenen op de gelden die wij beschikbaar hebben gesteld voor de komende dertig jaar.”
Volgens de wet die voorligt hoeven bewoners bij schade beneden de 60.000 euro niet meer aan te tonen dat het is ontstaan door gaswinning. Dat kan volgens de Raad van State tot ongelijkheid onder burgers leiden en extra duur uitpakken. Want ook schade die andere oorzaken heeft, wordt daarmee vergoed.
Volgens de Raad van State is uit evaluaties al gebleken dat burgers tegenwoordig best tevreden zijn over de schade-afhandeling. Onvrede is dus geen reden voor deze regeling van 60.000 euro.
