Hans Vijlbrief, demissionair staatssecretaris van Mijnbouw, tijdens een debat over de wijziging van de Gaswet en Mijnbouwwet in verband met de beëindiging van de gaswinning uit het Groningenveld. Op de voorgrond Julian Bushoff van GL-PvdA. Foto: Robin van Lonkhuijsen
Zelden was de Tweede Kamer zo eensgezind als woensdag tijdens het debat over de wet die sluiting van de gaskraan in Groningen regelt. Het kan zelfs eerder dan 1 oktober.
Van tevoren was al duidelijk dat een ruime meerderheid akkoord zou gaan met het volstorten van de boorputten met beton, zodat er geen aardgas meer uit het Groningen/Slochterenveld gehaald kan worden. ,,Groningers verdienen duidelijkheid en dat moet als, en in de vorm van, een blok beton’’, vatte Eline Vedder van het CDA het debat samen.
Alleen Forum voor Democratie, DENK en JA21 waren er de afgelopen jaren tegen. Maar zij waren niet aanwezig bij het debat woensdag en de afgelopen maanden ook niet bij commissiedebatten over de Groningse gaswinning. Er wordt volgende week dinsdag formeel nog over de wet gestemd maar nu is al duidelijk dat zeker 140 van de 150 Kamerleden voor zijn.
Per 1 mei al dicht
Staatssecretaris Hans Vijlbrief was dan ook tevreden na afloop. Hij kwam ook partijen tegemoet die de kraan nog wat eerder dicht willen dan 1 oktober. De SP, GroenLinks-PvdA, ChristenUnie, CDA en D66 dienden daar verschillende voorstellen voor in. Het zou dan al per 1 mei worden.
Vijlbrief zei daarmee wel akkoord te kunnen gaan, maar er moet nog gesleuteld worden aan de tekst van dat voorstel. In de praktijk gaat het toch niet meer ernstig vriezen tot 1 oktober, dus is het een formaliteit.
Sandra Beckerman van de SP voerde als eerste het woord en werd ook door andere Kamerleden van onder andere NSC en BBB geroemd om haar inzet voor de Groningers. Ze trok grotendeels samen op met Julian Bushoff van GroenLinks-PvdA.
Trage afhandeling blijft zorgelijk
Ze maken zich zorgen over de trage afhandeling van de versterking en het schadeherstel en de vele verschillen tussen bewoners. Maar dat was in dit debat niet direct aan de orde. Er wordt volgens Vijlbrief wel volop gewerkt aan een betere afhandeling.
Verder vreest Beckerman verjaring van de schadeclaims na dertig jaar. De Raad van State had Vijlbrief alleen verzekerd dat verjaring van de schadevergoedingen niet aan de orde zou zijn.
De Tweede Kamer is uiterst kritisch op Shell en ExxonMobil. De oliebedrijven zijn een soort rechtszaak, een arbitragezaak, begonnen. Dat kan betekenen dat de staat miljarden moet betalen om hun verlies aan gaswinsten goed te maken.
Vijlbrief beledigd door Shell en ExxonMobil
Vijlbrief zei dat hij zich beledigd voelde toen hij de brief over de arbitrage kreeg. Want hij dacht dat hij goed in gesprek was met Shell en Exxon. De Kamerleden willen er graag meer informatie over maar dat moet in het geheim, om de positie van de staat in de rechtszaak niet te ondergraven.
Bushoff van GL-PvdA vond dat de overheid moet afspreken nooit meer met Shell en Exxon te praten en wil hen belastingheffingen opleggen. Vijlbrief was het er deels mee eens, maar moet over andere zaken dan de Groningse gaswinning nog wel volop met ‘de olies’ in gesprek. Een heffing wilde hij niet beloven.
In de Kamer leven verder zorgen over hoe het nu verder moet met Groningen. Er is geld beloofd voor versterking van de economie en sociale achterstanden; dertig jaar lang 250 miljoen per jaar. Dat komt bovenop de miljarden euro’s voor schade en versterking.
Bewoners betrekken bij plannen
Er volgen nog debatten over die toekomstplannen voor Groningen en (Noord-)Drenthe. Daar gaan ook de gemeenten en provincies over. Verschillende Kamerleden wezen erop dat bewoners er wel goed bij betrokken moeten worden.
Coert Fossen van de Groninger Bodem Beweging en gedeputeerde Susan Top van de provincie Groningen zagen het debat goedkeurend aan vanaf de publieke tribune. ,,Het was toch nog afwachten of het werkelijk zo positief zou verlopen als we van te voren hoopten’’, zei Fossen na afloop.
