In zijn herstelde woning wijst Ger Warink aan waar het allemaal mis was. Foto: Anjo de Haan
Ondernemers in het aardbevingsgebied zijn lange tijd een vergeten groep geweest. Ze ondervonden grote nadelen, kampten met onzekerheid en hadden financiële zorgen, concluderen Kennisplatform Leefbaar en Kansrijk en Gronings Perspectief in twee onderzoeken.
Hartproblemen heeft Ger Warink van de gelijknamige muziekhandel in Loppersum overgehouden aan zijn strijd met de instanties. Die duurde negentien jaar.
Sinds elf maanden woont Warink in zijn herstelde woning met winkel. ,,Toen eindelijk de definitieve handtekeningen waren gezet, ging alles goed. Er is dus licht aan het eind van de tunnel. Alleen die tunnel is zo vreselijk lang. Andere ondernemers in de buurt zitten nog midden in de ellende.’’
Leegloop, corona en stikstof
Namens het Kennisplatform spraken onderzoekers Aziza Zijlstra en Nienke Busscher met zestien ondernemers in het gebied.
Gronings Perspectief deed onderzoek naar de impact van de problemen op ondernemers. Michel Dückers is onderzoeksleider van Gronings Perspectief.
Dückers wijst op de context van ondernemen in het gaswinningsgebied. ,,Je hebt de leegloop in het gebied, de coronacrisis en de nasleep daarvan en, vooral voor agrariërs, speelt de stikstofcrisis.’’
‘Meneer, u woonde in een ruïne’
Ger Warink weet van de hoed en de rand. In 2006 heeft hij zijn pand net verbouwd, als een aardbeving bij Westeremden zware schade aanricht. Schade-experts kennen een vergoeding toe van 3000 euro.
In zijn net herstelde muziekwinkel bespeelt Ger Warink een zelfgemaakte poor man's guitar (snaren, een paaltje en een fles drank). 'Er is licht aan het einde van de bevingstunnel, maar die tunnel is wel ontzettend lang'. Foto: Anjo de Haan
Het is de start van een rondgang langs de instanties. Er komen nieuwe bevingen en nieuwe scheuren. ,,Je hoorde geregeld het gruis vallen. Dat was eng. De echte schade kwam pas enkele jaren geleden aan het licht. Toen werden binnen de gipsplaten verwijderd. Het pand was toen 8 centimeter verzakt, een projectleider van de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) zei: ‘meneer, u woonde in een ruïne’.’’
Problemen ondernemer stapelen zich op
De onderzoekers van het Kennisplatform constateren dat de problemen voor ondernemers opstapelden. De bevingsproblemen die ze hebben als particulier hebben ze ook in hun onderneming. De tijd die ze erin steken om het op te lossen gaat ten koste van hun onderneming en dus hun inkomen, stellen ze. ‘Tegelijk hebben hun klanten en personeel ook problemen’.
Drie keer heeft Warink al zijn gitaren in- en uitgepakt om te verhuizen naar een tijdelijke locatie. ,,Een keer was de noodlocatie niet tijdig klaar. Moest ik dus gewoon dicht. Dat was in de coronacrisis, terwijl ik dus al een paar keer van de overheid dicht moest.’’
In een van de noodwinkels krijgt Warink een zeecontainer tot zijn beschikking. Van daaruit kan hij zijn winkel runnen. ,,Die kwam zo van een boerderij, echt de stront en de stro zat er nog in. Het is met die container helemaal goed gekomen, maar ik denk dan wel: denken ze wel na. Of is alles maar ondernemersrisico? Op die momenten voel je je inderdaad vergeten.’’
‘Je wilt graag dezelfde zorgen als iemand uit de Achterhoek’
Warink is nu uit de ellende, maar ziet dat meerdere collega-ondernemers nog altijd worstelen. ,,Een van de winkels in het dorp moet eigenlijk aangepakt worden. Maar dan moet die winkel dicht. Dat kan niet, er zijn gezinnen van afhankelijk. Echt, je zou zo graag de gewone zorgen van mensen willen hebben. Dezelfde zorgen als iemand die in de Achterhoek woont. Maar hier kan dat niet.’’
Dückers ziet dat de impact op ondernemers groot is. Er is de afgelopen tijd wel vaart gemaakt om hen beter te helpen. Maar soelaas biedt dat niet altijd, er zijn veel instellingen en regelingen. ,,De inzet is er wel, maar ondernemers vinden onvoldoende snel de oplossingen die ze nodig hebben.’’
Onderzoekers pleiten daarom nadrukkelijk voor één plek waar ondernemers terecht kunnen. Een duidelijk aanspreekpunt dat ook mandaat heeft om door te pakken. Maatwerk, zegt Dückers. ,,Nu loopt een boer tegen allerlei blokkades aan als hij zijn beschadigde stal tegelijk ook wil verduurzamen of bijvoorbeeld groter wil herbouwen. Dat moet anders.’’
‘Leefbaarheid zit n de winkels’
Dat vindt Warink ook. Hij wil niet alleen een huilverhaal vertellen. Maar het moet wel een keer klaar zijn, vindt hij, het duurt te lang. ,,Er zitten ondernemers in het dorp die het in hun werkzame leven niet meer gaan meemaken dat hun winkel normaal is gehuisvest. Heel erg vind ik dat.’’
Uitblijven van oplossingen bedreigt uiteindelijk de leefbaarheid, meent hij. ,,Want leefbaarheid zit in de winkels. Je hoeft in Nij Begun niet duizend dorpshuizen te bouwen. Zorg dat je een goed vestigingsklimaat ontwikkelt voor winkels in het dorp. Als een slager zich wil vestigen, maak dat dan ook mogelijk. Dat is leefbaarheid.’’
Er is nog veel nodig
Gronings Perspectief stelt vast dat ondernemers naast zorgen ook kansen zien voor de toekomst, bijvoorbeeld als het gaat om verduurzaming.
Maar er moet nog veel gebeuren om in het gaswinningsgebied te kunnen ondernemen zoals in de rest van het land, maakt Kennisplatform duidelijk.
Het advies is de ondernemer op te blijven zoeken. ‘Professionals zijn nu druk bezig met Nij Begun en dus met elkaar. Maar loop vaker binnen bij lokale ondernemers en leer zo hoe het aanbod beter aansluit bij hun behoeften’.
