Ruslanddeskundige Hans van Koningsbrugge. Foto: Peter Wassing
Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Russische Geschiedenis en Politiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, geeft elke zaterdag zijn commentaar op de oorlog in Oekraïne. Vandaag aflevering 93.
,,Vijf Afrikaanse leiders maakten deze week hun opwachting in Kyiv. Met het bezoek wilden ze een vredesproces in gang zetten. Daarna reisden ze door naar Moskou. Ze wilden waarschijnlijk niet dezelfde fout maken als de Chinezen, die ook met een vredesinitiatief kwamen maar vergaten daarmee naar Kyiv te gaan. Dat komt de geloofwaardigheid van zo’n bemiddelingspoging niet ten goede.
De delegatie stond onder leiding van de Zuid-Afrikaanse president Cyril Ramaphosa. Zuid-Afrika is een traditionele bondgenoot van Rusland. Aan het begin van het jaar waren er nog gezamenlijke oefeningen van de marines van beide landen en China aan de kustlijn van Zuid-Afrika. Verder is Zuid-Afrika lid van de BRICS-landen, waartoe ook Brazilië, Rusland, India en China behoren. Achter de schermen hebben die veel onderling overleg. Maar het allerbelangrijkste op dit moment is dat veel Afrikaanse landen afhankelijk zijn van Russisch en Oekraïens graan. Ze proberen dus wanhopig de kool en de geit te sparen.
‘De Oekraïens eisen zal Rusland nooit accepteren’
De Afrikaanse leiders drongen bij beide partijen aan op een wapenstilstand. Daar heeft Oekraïne natuurlijk helemaal niks aan. Dan wordt het een bevroren conflict, dat nog jaren kan voortduren. Ook is het dan het grondgebied kwijt dat Rusland in het oosten en zuiden van het land bezet houdt. De Oekraïense minimumeisen zijn juist teruggave van deze gebieden, de nodige herstelbetalingen en een rechtsgang van de Russische oorlogsmisdadigers in Den Haag.
Dat zijn drie eisen die het huidige Rusland nooit en te nimmer accepteert. De geannexeerde gebieden in Oekraïne worden beschouwd als Russisch territorium. In de Russische grondwet staat dat eigen grondgebied nooit mag worden prijsgegeven. Hieraan valt niet te tornen.
Het Afrikaanse vredesinitiatief was niets meer dan een verkapte poging om Rusland en Oekraïne op het Afrikaanse belang van de graanleveranties te wijzen. Voor het oog van de wereld probeerden ze nog een beetje te bemiddelen, maar van tevoren was al lang en breed duidelijk dat dit geen enkele kans van slagen had. Zo lang de doelen van Rusland en Oekraïne zo ver uit elkaar liggen, hebben vredespogingen nu geen enkele zin. De oorlog gaat onverminderd door. De vrede is nog lang niet in zicht.’’
