De gemoederen over de gasellende zijn de afgelopen jaren hoog opgelopen. Foto: ANP|Vincent Jannink
Johan Remkes, René Paas en Koen Schuiling presenteerden maandag tijdens een persconferentie voorstellen voor herstelmaatregelen van de bevingsschade in Groningen. Dit zijn de belangrijkste vijf punten die de Groningse bestuurders gedaan willen krijgen.
1. Er is een cultuuromslag nodig: Groningers moeten ontzorgd worden
Het was een van de belangrijkste oproepen van de Groningse delegatie op maandagochtend: er moet een cultuuromslag komen in de wijze waarop de landelijke politiek met Groningen omgaat. Ambtenaren moeten bevoegdheid hebben om zelf schade te vergoeden voor gedupeerde Groningers. ,,Ook als het troebel lijkt. Stop met juridisch precisiewerk en vraag niet eindeloos om toestemming. Geen gepingpong meer’’, zei Paas. ,,Groningers hebben recht op onberispelijke dienstverlening en moeten ontzorgd worden.’’
Schuiling wees er nog op dat driekwart van het geld voor schade in controles en bureaucratie gaat zitten. ,,Vertrouwen is ook nog goedkoper.’’ Paas: ,,Groningers moeten de overheid voortaan altijd aan hun zijde hebben en zeker weten dat er altijd genoeg geld is om hun problemen snel op te lossen. En het geld moet ze gebracht worden, ze moeten het niet zelf hoeven halen.’’
2. Extra investeringen in duurzame ontwikkelingen
Volgens Remkes zou het niet alleen moeten gaan over wat Groningen nodig heeft, maar ook wat Groningen kan bieden. In Groningen is veel kennis aanwezig over de energietransitie, over ouder worden op een plezierige manier en over natuurinclusieve landschapsinrichting. Daarom zou er extra geïnvesteerd moeten worden in duurzame ontwikkelingen, vindt Remkes.
Hij noemde een scala aan concrete bestemmingen: groene waterstof, natuurinclusieve en klimaatadaptieve gebiedsontwikkeling met een focus op eiwit, gezonder ouder worden, circulaire economie, de opschaling van windenergie op zee. Minstens een derde van de opgewekte stroom van windparken op de Noordzee zou in Groningen moeten aanlanden. Ook het creëren van meer ruimte voor de aanleg van stroomkabels en gasleidingen tussen de Noordzee en de Eemshaven werd genoemd.
Miljarden nodig voor Groningen, maar nog geen prijskaartje genoemd
Het is duidelijk dat er wat Remkes, Paas en Schuiling miljarden euro’s extra naar Groningen moeten komen. Maar over geldbedragen wilden de Groningse bestuurders het bewust níét hebben op maandag. ,,Het is echt beter om nu niet met bedragen te komen, maar alleen over waar het geld voor bedoeld zou moeten zijn. We komen echt nog wel terug naar Den Haag om er een prijskaartje aan te hangen”, zei Paas daarover.
3. Groningen moet de eerste gasvrije provincie worden
Groningen zou als eerste provincie aardgasvrij moeten zijn, in 2035. Dat is de wens van Schuiling. Het heeft volgens hem een symbolische waarde: Nederland heeft lang geprofiteerd van de aardgaswinning in Groningen, terwijl Groningen met de nadelen werd opgescheept.
Wat Schuiling betreft zou het over de hele provincie gaan. ,,Het kan niet zo zijn dat de energieprovincie die Groningen altijd is geweest, de grootste energiearmoede onder inwoners heeft’’, zei Schuiling. Volgens hem hebben Groningers door bevingsschade niet altijd kunnen investeren in verduurzaming van hun woning. ,,Het zou mooi zijn als Groningen de eerste provincie zou zijn waar aardgas niet meer gewonnen wordt en ook niet meer gebruikt’’, zei Schuiling.
4. Kinderen en jongeren moeten toekomstperspectief krijgen
Volgens de Groningse bestuurders is een hele generatie van jongeren en kinderen door de gasproblematiek beïnvloed. ,,Kinderen zijn opgegroeid met stress in de gezinssfeer en hebben geleerd dat volwassenen niet te vertrouwen zouden zijn’’, zei Schuiling daarover.
Er moet daarom speciale aandacht voor kinderen en jongeren komen, zodat zij zich weer veilig kunnen voelen in de regio. Er moet geld worden gestoken in wijk- en dorpscentra en in sport en cultuur. Ook moeten er coaches en ondersteuners voor jongeren komen. ,,Wie denkt dat dat binnen vijf jaar klaar is, vergist zich’’, zei Schuiling.
5. Er is langjarige ‘commitment’ nodig
Remkes, Paas en Schuiling benadrukten het alle drie: voor de herstelmaatregelen is jarenlange betrokkenheid nodig. En dan gaat het niet alleen om geld. Remkes had het over een ,,minimale termijn van 25 jaar’’.
Het is volgens de bestuurders noodzakelijk dat Den Haag garandeert dat er betrouwbaar en consistent beleid wordt uitgevoerd om de schade te herstellen. ,,Het mag geen hype zijn die al gauw opdroogt’’, zei Paas, daarbij schetsend dat grote problemen vaak kortstondig veel aandacht krijgen maar daarna weer in de anonimiteit verdwijnen.
,,Het gevoel en de werkelijkheid dat Groningen er niet toe deed, hebben gezorgd voor een kloof. Dat schept een langjarige commitment van het kabinet en Tweede Kamer om Groningers niet verweesd achter te laten’’, zei Remkes.
Nog geen gesprek met Groningers
De bestuurders zijn naar eigen zeggen nog niet met Groningers in gesprek gegaan, omdat ze tot nu toe nog niet inhoudelijk konden reageren op het rapport.. ,,In zekere zin is dit voor ons een inhaalbeurt, want nu hebben we het kunnen lezen. De komende weken gaan we in gesprek met Groningers, maar we wilden dit moment om aandacht te krijgen niet voorbij laten gaan’’, zei Paas.
