Rutte dacht aan opstappen en vond het 'heel ingewikkeld' om zichzelf in de spiegel aan te kijken

Rutte heeft gedacht aan opstappen, zei hij na afloop van de persconferentie, waar Rutte en Vijlbrief namens het kabinet excuses aanboden en maatregelen bekend maakten om de problemen in Groningen op te lossen en toekomstperspectief te bieden.

,,Natuurlijk denk je erover na als zo’n heftig rapport uitkomt’’, reageerde hij. ,,Ik heb er voor gekozen om met het kabinet samen de conclusies ook om te zetten in acties. Ik vind het niet passend om het nu in Groningen over mijn eigen rol te hebben. Ik wil daar liever in het Kamerdebat op reflecteren. Het feit dat ik hier sta betekent dat ik onderdeel wil zijn van hoe we dit nu op een goede manier verder kunnen brengen.’’

De premier zei dat hij het op de dag dat het rapport van de enquêtecommissie werd gepresenteerd ‘heel ingewikkeld’ vond om zichzelf in de spiegel aan te kijken.

De premier haalde in zijn persconferentie woorden aan die Susan Top, voormalig secretaris van het Groninger Gasberaad en kandidaat-gedeputeerde, eerder sprak tijdens haar verhoor met de parlementaire enquêtecommissie. Zij zei: ‘Ik heb heel veel mensen jaren geleden leren kennen als heel stabiele, nuchtere en redelijke mensen. In de loop van de jaren zag ik ze gewoon verbitterd raken. Boos worden. Verdrietig. Geëmotioneerd. Het werden gewoon andere mensen.’

,,Dat zijn rauwe woorden’’, zei Rutte. ,,Het zijn harde woorden. En het zijn ook rake woorden. En het rapport, dat staat er vol mee. ,,Het zijn ook de woorden en verhalen die ik zelf hoorde. Dus heeft de enquêtecommissie gelijk als zij zegt dat de inwoners van het aardbevingsgebied in Groningen en Noord-Drenthe decennialang in de steek zijn gelaten. Dat zij te weinig zijn gehoord en dat hun belangen ondergeschikt zijn gemaakt aan het financieel belang van Nederland. Dat is de strekking van het enquêterapport. En die onderschrijven wij vandaag zonder reserve in de kabinetsreactie.’’

Rutte vindt het verschil tussen het geldbedrag dat de regio eiste bovenop het schadeherstel (30 miljard euro) en het bedrag dat het kabinet beschikbaar stelt (7,5 miljard euro plus enkele bijkomende bedragen) ‘verdedigbaar’. ,,Groningers willen natuurlijk vooral een veilig huis. Daar wordt een bedrag voor begroot en dat is er gewoon. Als er meer nodig is dan gaan we daarvoor niet zeggen dat het geld op is. Maar voor de sociale en economische agenda moet je op een gegeven moment een besluit nemen. De regio vroeg 30 miljard en wij hebben beoordeeld wat reëel is en wat je met elkaar op een goede manier kunt besteden.’’

Rutte vindt de reactie van commissaris van de Koning René Paas dat het bedrag ,,mager’’ is niet terecht. ,,Dat kan je met zulke bedragen toch niet serieus zeggen? Ik vind dat wij met een enorm nette reactie zijn gekomen. Hans vijlbrief en ik vinden het ook een beetje ongemakkelijk om alleen maar over bedragen te praten. Als je met bewoners praat, gaat het daar ook niet over.’’

Rutte hoopt dat het vertrouwen in Groningen de komende jaren wel hersteld wordt. ,ik hoop eerder dan over dertig jaar.’’

Terugkijkend op zijn verhoor voor de parlementaire enquetecommissie zegt hij dat zijn excuses ook gelden voor het gebrek aan herinneringen dat hij daar had. Hij erkent dat het veel te lang heeft geduurd voor hij ging handelen en dat hij, toen hij uiteindelijk iets deed, nog met te weinig kwam. ,,Dat is een harde en pijnlijke conclusie van het rapport en daar doe ik niets aan af. Namens het hele kabinet heb ik excuses aangeboden en dat die excuses gelden ook voor mijzelf.’’

De premier zegt dat hij wel wist dat er grote problemen waren in Groningen maar dat hij zich pas in 2018 goed realiseerde dat het ophogen van de gaswinning in het jaar na ‘Huizinge’ wel erg hoog was. ,,Ik kwam er te laat achter dat het zo’n idioot hoge hoeveelheid was in 2013. Het is zo gegaan maar dat had niet gemoeten.’’