Ruslandexpert Hans van Koningsbrugge. Foto: Corné Sparidaens
Hans van Koningsbrugge, hoogleraar Russische Geschiedenis en Politiek aan de Rijksuniversiteit Groningen, geeft elke zaterdag zijn commentaar op de oorlog in Oekraïne. Vandaag aflevering 163.
,,Poetin ontving deze week hoog bezoek. Hij was gastheer van de BRICS-top in Kazan. Dat is een van de oudste steden van Rusland, waar lang geleden Tartaren woonden. Net zoals Moskou heeft Kazan een kremlin oftewel een ‘kreml’, dat vesting betekent. Veel historische Russische steden hebben zo’n kremlin.
Poetin heeft ongetwijfeld naar de top uitgezien. Als hij zelf naar het buitenland reist, bestaat de kans dat hij wordt opgepakt. Het Internationaal Strafhof in Den Haag heeft een arrestatiebevel tegen hem heeft uitgevaardigd. Thuis kan hij veilig de halve wereld ontvangen.
‘De B van BRICS ontbrak’
Alle BRICS-landen van het eerste uur, op een na, hadden hun regeringsleiders afgevaardigd. Het was opvallend dat China en India vlak voor deze ontmoeting hun territoriale geschillen in het Himalaya-gebergte hadden bijgelegd.
Het vijfde lid Zuid-Afrika was er ook bij. Maar de B van BRICS ontbrak en dat is Brazilië. Dat was pijnlijk voor Poetin. Brazilië was ontstemd omdat hij Venezuela had uitgenodigd. Uiteindelijk is Venezuela helemaal niet gekomen. Wel aanwezig waren een keur aan andere landen zoals Iran, Turkije, Saoedi-Arabië, Thailand en de Verenigde Arabische Emiraten.
Minpunt voor Poetin was ook dat tijdens de BRICS-top het bericht kwam dat hij, ondanks al zijn inspanningen, het referendum in Moldavië niet naar zijn hand heeft weten te zetten. De Russisch-gezinde partij heeft verloren.
Een plus daarentegen was de aanwezigheid van de Secretaris-Generaal van de Verenigde Naties António Guterres in Kazan. Die was niet bij de vredesconferentie van Zelensky, maar kwam wel hier naartoe.
‘Wat hen verenigt lijkt een antiwesterse gezindheid’
BRICS is een economisch samenwerkingsverband van opkomende landen buiten het Westen. Ze wedijveren onder meer voor een alternatieve munt voor de Amerikaanse dollar.
Dat was niet waarvoor Guterres naar Kazan was gekomen. In een gloedvolle toespraak hield hij een pleidooi voor vrede, ook in Oekraïne. Poetin probeerde ermee weg te komen door te doen alsof de oorlog een familieruzie was. Daarmee legde hij de vinger op de zere plek.
De BRICS-landen hebben helemaal niet zoveel met elkaar te maken. Er zijn veel onderlinge tegenstellingen. Wat hen verenigt lijkt eerder een antiwesterse gezindheid, maar er zijn evengoed landen, zoals India, die daar helemaal niet van gediend zijn.
Laat onverlet dat Poetin zijn kans heeft gegrepen om even te shinen in Kazan en de wereld te tonen dat hij niet alleen staat.”