Donderdag 24 juni diende VVD-wethouder Jaap Borg zijn ontslag in. Dat gebeurde nadat de gemeenteraad van Midden-Groningen weigerde vertrouwen in hem uit te spreken. Twee dagen daarvoor was er voor Borg nog geen wolkje aan de lucht. Wat is er gebeurd? ,,Als jij het weet, bel je mij dan ook even?’’
Maandag 21 juni komt Jaap Borg, dan nog VVD-wethouder in Midden-Groningen, vanuit Zeeland terug van een korte duikvakantie. Hij is die dag aanwezig bij een werkbezoek van demissionair minister van Economische Zaken en Klimaat, Stef Blok, aan de gaswinningslocatie Uiterburen bij Zuidbroek. Later zal Borg opmerken dat ‘uit niets bleek dat er iets speelde’.
Dat er wel wat speelt, wordt hem de volgende ochtend duidelijk. Dan staat in zijn agenda een gesprek ingeroosterd met burgemeester Adriaan Hoogendoorn en gemeentesecretaris Henk Mulder. Onderwerp: ‘ontwikkelingen De Leine’.
‘Dit wordt een moeilijk gesprek’
Nadat de deur is gesloten, zegt Hoogendoorn ‘dat dit een moeilijk gesprek wordt’. Borg hoort tot zijn stomme verbazing dat het college tijdens zijn afwezigheid, de vrijdag daarvoor, het vertrouwen in hem heeft opgezegd.
Jaap Borg woont sinds 2010 op De Leine. Bij een check door ambtenaren in de Gemeentelijke Basisadministratie (GBA) is gebleken dat hij daar een tweede huis bezit. Een vakantiewoning die permanent aan een en dezelfde persoon wordt verhuurd. Dat mag sinds 1 juni niet meer en Borg heeft nooit iets gezegd over zijn rol als verhuurder.
Drie dagen later, op donderdag 24 juni, vecht Jaap Borg (68) voor zijn politieke leven. Na het gesprek dinsdag zegde het college van B en W unaniem het vertrouwen in hem op. Borg weigert op te stappen en legt zijn lot in handen van de gemeenteraad.
Jaap Borg in zijn element als ondernemerswethouder tijdens een werkbezoek aan Essity, 8 mei 2018. Links Richard Fernhout, factory logistics manager bij Essity. Foto: Klaas Oosterloo
‘Houd de eer aan jezelf’
In zijn verweer voor de raad zegt hij dat hem woensdag is gevraagd de eer aan zichzelf te houden. ,,Er werd tegen mij gezegd: ‘Jaap, verzin een leuk verhaal en houd de eer aan jezelf. Niet: we hebben ontdekt dat je een huisje op De Leine permanent aan dezelfde persoon verhuurt; hoe kunnen we dat oplossen? Het was van meet af aan einde oefening.’’’
Even een stap terug. Bijna een kwart eeuw wordt er gesoebat over wel of niet permanent wonen op De Leine. Dat is het park met de blauw-witte huisjes aan het Zuidlaardermeer in Kropswolde, in de volksmond ‘het Smurfendorp’ genoemd. Bedoeld als vakantiepark, maar veel mensen wonen er permanent.
Achtereenvolgende colleges van B en W van Hoogezand-Sappemeer laten de zaak op z’n beloop. Op dat gedogen volgt een compromis: wie voor 2005 op De Leine woont, krijgt een zogeheten ‘persoonsgebonden beschikking’ en mag blijven. Voor wie het huisje al langer bezit, bestaat de mogelijkheid om een beschikking aan te vragen als men met pensioen gaat. Het huis krijgt dan weer een recreatiebestemming nadat de bewoner vertrekt.
Het hoofdpijndossier Smurfendorp
Compromis of niet: het blijft pappen en nathouden. Met regelmaat verschijnt De Leine op de agenda van de gemeenteraad en in de laatste raadsperiode van Hoogezand-Sappemeer lijkt de klus geklaard te worden. Toch niet. Het hoofdpijndossier Smurfendorp wordt overgedragen aan het college van de herindelingsgemeente Midden-Groningen.
In dat college zit Jaap Borg namens de VVD. Hij woont na het faillissement van zijn bedrijf Borginfra in een recreatiebungalow op De Leine. Hij vraagt in 2010 direct permissie om daar permanent te mogen wonen. Ambtelijke molens draaien langzaam, maar in 2012 krijgt Borg het felbegeerde papiertje.
Jaap Borg en Thea van der Veen worden op 10 december 2015 door burgemeester Rein Munniksma, op de rug gezien, beëdigd als wethouders in Menterwolde. Foto: Harry Tielman
Als daar begin dit jaar (2021) ‘gedoe’ over ontstaat (Borg zou zijn gedoogbeschikking destijds onrechtmatig hebben verkregen), blijkt uit onderzoek van de gemeente dat hij destijds ‘gematst’ is. ,,Borg is geholpen zoals elke burger in nood toen door de toenmalige gemeente geholpen zou zijn’’, luidt de officiële verklaring.
Begin 2012 slaagt Borg er ook in om, uitvloeisel van het faillissement, zijn woonhuis in het luxe Meerwijck te verkopen. Door inruil op de verkoop van zijn huis verkrijgt Borg het tweede huisje op De Leine.
Verklaring omtrent gedrag ondanks schulden geen probleem
Twee jaar later breken betere tijden aan voor Jaap Borg als hij begin 2014 fractievoorzitter van de VVD in Hoogezand-Sappemeer wordt. Daarvoor is een verklaring omtrent gedrag (VOG) nodig.
Nu is Borginfra BV, waarvan de holding van Jaap Borg voor de helft eigenaar was, in juni 2006 voor 124.786 euro beboet door de Autoriteit Consument en Markt (ACM, voorheen Mededingingsautoriteit) voor het maken van verboden prijsafspraken over aan te besteden werken.
Borginfra fuseerde daarna om aan selectie- en gunningscriteria te kunnen voldoen tot de Joost Visser Infragroep. Dit bedrijf ging in 2010 failliet waarbij schuldeisers voor 3,5 miljoen euro gedupeerd werden.
De vereiste verklaring omtrent gedrag is geen probleem. De ACM heeft de boete voor de prijsafspraken opgelegd aan zijn bedrijf, niet aan hem als persoon. Borg heeft geen strafblad en kan een politiek ambt bekleden.
In aanloop naar de gemeentelijke herindeling zoeken de VVD-afdelingen van Hoogezand-Sappemeer, Slochteren en Menterwolde elkaar op. Zo komt Borg in beeld voor een wethouderspost in Menterwolde, waar het bestuurlijk dan al sinds jaar en dag hommeles is. Op 10 december 2015 wordt Borg, met Thea van der Veen namens de PvdA, benoemd tot wethouder in Menterwolde. De SP (wethouder Lian Veenstra) maakt dit college compleet.
Jaap Borg op 20 november 2017 aan het woord als VVD-lijsttrekker in het debat voorafgaand aan de herindelingsverkiezingen Midden-Groningen. Foto Harry Tielman
Rust keert terug in Menterwolde
Onder leiding van waarnemend burgemeester Rein Munniksma brengt dit college rust in Menterwolde. Zo ontstaat een stabiele basis voor de VVD (en Jaap Borg) om in januari 2018 met ChristenUnie, CDA, PvdA en SP plaats te nemen in het college van de herindelingsgemeente Midden-Groningen. De vijf partijen zijn samen goed voor 22 van de 33 raadszetels.
Dat college, het eerste van de herindelingsgemeente Midden-Groningen, pakt het dossier De Leine voortvarend op. Permanent wonen in het Smurfendorp is uit den boze. De huisjes moeten worden gebruikt waarvoor ze ooit zijn bedoeld: recreatie. Wanneer het dossier binnen het college ter sprake komt, houdt Jaap Borg zich afzijdig. Als belanghebbende praat en beslist hij niet mee.
In mei 2020 maakt Midden-Groningen bekend dat met ingang van 1 juni 2021 permanent wonen in vakantiehuisjes binnen de gemeente wordt verboden. Jaap Borg valt onder het persoonsgebonden overgangsrecht en heeft dus geen centje pijn.
Tweede huisje op De Leine voor verhuur
Totdat bij het voorbereiden van handhaving ambtenaren in de gemeentelijke administratie gaan struinen. Want wie wonen er dan illegaal in recreatiebungalows? Tijdens die check komt aan het licht dat Jaap Borg naast zijn woonhuis, een tweede vakantiehuisje op De Leine bezit. Een huisje dat sinds 15 oktober 2013 aan een en dezelfde persoon wordt verhuurd.
En wanneer ambtenaren dat aan het college kenbaar maken, is Midden-Groningen te klein. Vrijdag 18 juni komen burgemeester en wethouders bij elkaar, Borg is op dat moment in Zeeland, en zeggen het vertrouwen in de VVD-wethouder op. Wat hem de dinsdag daarop ‘in een moeilijk gesprek’ door de burgemeester en gemeentesecretaris wordt verteld.
Borg zegt er niets van te begrijpen. Hoezo niet verteld dat hij een tweede huisje op De Leine bezit dat permanent aan een en dezelfde persoon wordt verhuurd? Hij hoeft toch niet te vertellen wat bekend mag worden verondersteld? Stuurt diezelfde gemeente, die hem verwijt niet integer te zijn en dingen te verzwijgen, hem niet elk jaar een WOZ-aanslag voor het verzwegen pand?
Jaap Borg opende op 20 april 2018 de Beweegtuin in het Margrietpark in Sappemeer. Foto: dvhn
Schadeclaim bij de gemeente neergelegd
Wat Borg ook wordt aangerekend, is dat de Coöperatie bungalowpark De Leine (de club van eigenaren) een schadeclaim bij de gemeente heeft neergelegd: ruim 2,6 miljoen euro voor waardevermindering doordat permanente bewoning van de baan is. Voorzitter Bert de Bey zegt dat de claim door de coöperatie is ingediend. ,,Eigenaren van de huisjes zijn daar pas later van op de hoogte gebracht.’’
Wethouder José van Schie (PvdA) zegt namens het college: ,,Dat Borg de voorbije tijd op geen enkel moment heeft laten weten een tweede huis op De Leine te bezitten en dat permanent te verhuren, is een zeer ernstig verzuim. Daardoor is het vertrouwen geschaad en kunnen we niet samen verder.’’ PvdA-fractievoorzitter Thea van der Veen, die jarenlang met Borg samenwerkte, concludeert: ,,Een aimabel mens, maar als bestuurder niet integer genoeg.”
VVD ook uit de coalitie
Jaap Borg legt - overtuigd van zijn gelijk - zijn lot in handen van de gemeenteraad. Daar ondervindt de stuiptrekkende politicus weinig steun. Het wordt een pijnlijke confrontatie. Gemeentebelangen Midden-Groningen stelt nog voor om een bemiddelaar onderzoek te laten doen naar Borg en de rest van het college, ‘omdat wij het idee hadden en nog hebben dat er meer aan de hand is dan de vraag of Borg integer heeft gehandeld’. Die suggestie vindt geen gehoor. Borg telt zijn knopen en dient zijn ontslag in. In zijn kielzog stapt de VVD uit de coalitie.
Een dag later belt de krant met een onthutste Jaap Borg. ,,Als jij de reden hoort’’, zegt hij, ,,bel je mij dan ook even?’’
