Het grootste deel van de miljoenen voor achterblijvende regio's komt in de rijke Randstad en Eindhoven terecht. Hoe kan dat?

Het nieuwe kabinet trekt vanaf komende week opnieuw 900 miljoen euro uit om ‘de regio’ te versterken. Om te voorkomen dat kwetsbare regio’s weer buiten de boot vallen, kijkt het ministerie van Binnenlandse Zaken of ze die gebieden kan helpen bij het aanvragen van de subsidies. Ook wil minister Hanke Bruins Slot onderzoeken of de eigen bijdrage van die regio’s omlaag kan.

Van de 900 miljoen euro van het vorige kabinet ging 130 miljoen naar ‘Mainport Rotterdam Zuid’ en 130 miljoen naar ‘ Brainport Eindhoven’. Daarnaast ging 117 miljoen euro naar de afvalverwerking van de nucleaire centrale in Petten en 40 miljoen naar ruimtevaartinstituut ESTEC in Noordwijk.

In totaal ging uit de regiopot meer dan de helft, 487 miljoen euro, naar de Randstad en Eindhoven. Dat zijn economisch uitgesproken sterke regio’s.

De rest van het bedrag is verdeeld over allerlei projecten in de rest van het land. Zo kreeg Noord-Nederland 100 miljoen euro, Limburg 57,5 miljoen, Zeeland 42,5 miljoen, Twente 30, en de Achterhoek 20 miljoen.

De miljoenen voor het Noorden zijn verdeeld over de projecten Noordoost-Friesland/Nieuw Holwerd (25 miljoen), Zuidoost-Drenthe (20 miljoen), Groningen-Noord, Zuidoost-Friesland en Oost-Groningen (ieder 15 miljoen euro) en ‘natuurinclusief Groningen/Friesland/Drenthe’ (10 miljoen euro).

In de Randstad ging uit de Regiodeals 22,5 miljoen euro naar de Drechtsteden, 10 miljoen naar het Groene Hart, 15 miljoen naar Utrecht, 7,5 miljoen euro naar Den Haag, 7,5 miljoen naar de Zuid-Hollandse Delta en nog eens 7,5 miljoen naar Zaanse IJ.

Dat blijkt uit een overzicht van het ministerie van Binnenlandse Zaken en antwoorden op vragen hierover van Dagblad van het Noorden. De bedragen zijn besteed aan tal van projecten zoals het oprichten en versterken van scholen en opleidingen, het verduurzamen van woningen, het verbeteren van wijken en hulpverlening aan mensen met schulden of in armoede.

Het kabinet maakte vrijdag bekend dat regio’s weer aanvragen kunnen indienen voor de eerste tranche van de nieuwe Regiodeals-pot, waar weer 900 miljoen euro in zit.

Het is nog afwachten of het dit keer wel gaat lukken het geld naar kwetsbare regio’s te krijgen, viel af te leiden uit een Kamerdebat op 22 juni en in een daaropvolgende Kamerbrief van de minister. In dat commissiedebat en de brief werd nadrukkelijk gewezen op rapporten over de grote verschillen in welvaart tussen regio’s in Nederland. Uit rapportages Brede Welvaart van het Planbureau voor de Leefomgeving bleek bijvoorbeeld dat de welvaart in landelijke gebieden in Nederland als slechter wordt ervaren dan in de stedelijke gebieden.

In begeleidende stukken wees het ministerie ook op de Atlas voor Afgehaakt Nederland waarin staat dat in gebieden zoals Noord-Nederland een duidelijk lager inkomen en lagere werkgelegenheid is dan in de ‘sterkere’ regio’s zoals de Randstad en Eindhoven.

Dat het geld van de Regiodeals toch voor een groot deel naar die sterkere gebieden is gegaan, komt volgens de rapporten door de verplichting tot co-financiering; voor projecten uit de Regiodeal-pot moet de regio de helft bovenop de bijdrage van het rijk bijleggen. Dat geld kan van gemeenten en provincies komen, maar ook van het bedrijfsleven. Zo was de Brainport Eindhovenin staat om met bedrijven daar de 130 miljoen euro op te krikken naar 370 miljoen euro.

Tijdens de behandeling in de Kamercommissie zei Bruins Slot dat er met haar te praten valt over een lagere bijdrage uit de regio. Gemeenten en provincies moeten dan wel met goede argumenten komen.

Een ander punt is dat ambtenaren in sterke regio’s vaak beter in staat zijn met goede plannen te komen die voldoen aan de eisen van het ministerie. Daarom wil de minister bij het openstellen van de aanvraagtermijn voor de nieuwe 900 miljoen zwakkere regio’s bijstaan met ambtelijke deskundigheid om toch goede plannen in te kunnen dienen.