Voorzitter Johan Remkes van het Nationaal Programma Groningen maandag bij de presentatie van het pakket aan maatregelen voor Groningen in Den Haag. Foto: Robin van Lonkhuijsen
Naast commissaris van de Koning René Paas en burgemeester Koen Schuiling stond in Nieuwspoort in Den Haag plotseling weer Johan Remkes, de gepensioneerd VVD-politicus die ook voorzitter is van het Nationaal Programma Groningen, om landelijk aandacht te vragen voor een goed vervolg op de parlementaire enquête naar de gaswinning.
Er is lang gezegd dat de gaswinning niet naar beneden kon omdat we anders koude voeten zouden krijgen. Maar dat bleek helemaal niet waar. U zei tijdens de persconferentie dat iedereen heel lang in het frame zat van leveringszekerheid. Moet je niet wat sterker zeggen dat de Groningers voor de gek zijn gehouden of voorgelogen?
,,Dat zegt de parlementaire enquêtecommissie natuurlijk eigenlijk ook. Ik vond dat ook echt waardevol en voor mij was dit een eyeopener. Voor de rest stonden er voor mij natuurlijk niet heel veel nieuwe dingen in het rapport. Dat geld altijd boven het belang van de Groningers ging, dat wisten we al. Maar dat die berekening over de leveringszekerheid helemaal niet klopte, wist ik nog niet.’’
U zegt dat er zeker 25 jaar extra geld naar Groningen moet.
,,Nee, dat gaat niet alleen om geld maar dat gaat om het beleid. Denk aan infrastructuur. De criteria die gelden bij de verdeling van geld voor verkeer hebben te maken met verkeersintensiteit. Dan kom je bijna vanzelf uit bij punten die het drukst zijn, dus in de Randstad. Je kunt ook de vraag stellen of mensen niet inherent recht hebben op mobiliteit.’’
Nu bleek afgelopen weekend ook dat in Groningen en Drenthe de laatste jaren de meeste bushaltes zijn verdwenen.
,,Ja ik noem dat daarom ook niet voor niks. Daar moet dus echt iets aan veranderen. Ook Groningers hebben recht op mobiliteit.’’
In het rapport staat ook het verwijt dat de Groningse bestuurders niet genoeg voor elkaar kregen om de Groningse bevolking te helpen.
,,Ik heb dat niet gelezen als verwijt. Want wat moet je als Groninger bestuurder? Er is ontzettend veel energie in gestoken door René Paas en tal van andere bestuurders. Ze hebben gedaan wat ze konden. Maar je krijgt niet je zin. Wat had je dan kunnen doen? De vrije republiek Groningen uitroepen?’’
Had je dat niet moeten overwegen?
,,Volgens mij was het arsenaal redelijk uitgeput. Ik heb veel gedacht ‘wat is er in vredesnaam verder mogelijk’. Er zijn Kamerleden die zich zeer hebben ingespannen. Maar er had in meer fracties steviger met de vuist op tafel geslagen moeten worden. Ook binnen de fractie van de VVD, laat ik dat ook maar zeggen.’’
Is er nooit serieus nagedacht of gefilosofeerd over zo’n vrije republiek Groningen?
,,Daar is voor zover ik weet nooit echt over nagedacht. En je hoeft maar naar sommige buitenlanden te kijken om te weten dat die discussies nooit erg vruchtbaar zijn. Kijk naar Schotland, kijk naar Barcelona.’’
U zelf komt ook nog even terug in het rapport, omdat u een van de eerste klokkenluiders over de bevingen, Meent van der Sluis, in de jaren negentig als provinciebestuurder ook niet serieus hebt genomen.
,,Meent van der Sluis was voor ons toen aanleiding voor een onderzoek. Daaruit bleek dat de kans dat de bevingen ontstonden door de gaswinning niet erg waarschijnlijk was.’’
Dat is allemaal zomaar gevolgd door u als bestuurder. Ook door ons als media, moet ik erkennen, wij zijn ook niet vrij van verantwoordelijkheid.
,,Je mag in het algemeen vertrouwen op de wetenschap. Je moet in het leven een bepaalde mate van zekerheid hebben. Je kan niet zonder enige basis van de wetenschap zeggen: ‘er zal toch een verband zijn tussen gaswinning en bevingen’. Achteraf gezien hebben de wetenschappelijke instituten er toen ook naast gezeten, dus ook bestuurders en journalisten die zich daar op baseerden.’’
Hebt u terugkijkend het gevoel dat u het anders had moeten doen?
,,Nee. Je gaat voor jezelf na of je op basis van redelijkheid toen tot die conclusies kon komen. Het antwoord is nog steeds ‘ja’.’’
