De Havermelkelite drukt een grote stempel op de steden. Zijn deze mensen al in Groningen gearriveerd?

Natuurwijn, kaasplankjes, havermelk, populaire sportklasjes, dure zeep en veel verre reizen: zie hier de belangrijkste ingrediënten om toe te treden tot de Havermelkelite (HME).

Havermelkelite? Wat is dat nou weer? De nieuwe generatie yuppen (young urban professional): de stedelijke elite die de laatste jaren oprukt. Tot deze groep behoren jonge mensen (tot ongeveer 35 jaar) die in de stad wonen en zichzelf graag presenteren aan de hand van bepaalde statussymbolen. Daarbij gaat het niet om spullen, zoals dat wel het geval was bij bijvoorbeeld yuppen in de jaren negentig. Het gaat om een levensstijl. De Havermelkelite bestaat volgens Kooyman uit twee uitersten: zij met veel financieel kapitaal (met andere woorden: grootverdieners uit het bedrijfsleven) en zij met veel cultureel kapitaal (de hippe creatieveling).

De Havermelkelite spendeert het grootste deel van haar inkomen in horecazaken aan dure koffie en hippe gerechten, volgt ingewikkelde sportklasjes waarin ze wordt afgebeuld in een setting die doet denken aan een technofeest. Soms worden zelfs oordopjes uitgedeeld bij de ingang. Ze woont in voormalige volksbuurten, maakt zich druk over het klimaat maar overwintert in Bali en Zuid-Afrika, werkt hard en feest zo mogelijk nog harder. De HME eet zuurdesembrood en drinkt (naast cappuccino’s met havermelk) espresso martini’s en natuurwijn, gebruikt alleen plantaardige melk maar hunkert ook naar een goede kaasplank en weet precies waar in de stad je moet zijn, wat te lezen, kijken en luisteren.

Het uniform van de Havermelkelite is een wijde broek, witte sneakers en pufferjassen, hij/zij houdt er ook van om zich te kleden alsof ‘ie ‘gaat wildkamperen’, terwijl een tripje buiten de ring al bijzonder is. In haar badkamer staat zeep van het merk Aesop (à 35 euro per flesje), het huidige favoriete huisdier/accessoire is een toypoedel (een rashond) en de HME haalt decadente croissants bij dure bakkerijen, als je er maar voor in de rij kunt staan.

Deze observaties komen uit de koker van Kooyman, die op zijn populaire Instagram probeert de mensen die deel uitmaken van deze groep een spiegel voor te houden. Dat doet hij door ze te ‘confronteren’ met hun eigenaardigheden, de trends die ze volgen, de hypocrisie die erin verborgen ligt en de invloed die ze hebben op het stedelijk leven.

Die invloed op de stad is niet gering, zegt Kooyman. In Amsterdam ziet hij hoe het centrum gaat lijken op Londen, een ‘stad waarin je alleen nog maar meekomt met een grote portemonnee. En als je die niet hebt, kom je terecht in een slecht onderhouden huizenblok in een buitenwijk.’

Kooyman: „Grote steden zetten hun beleid al lange tijd in op kapitaalkrachtige inwoners en daardoor worden zij de dominante groep. Welvarende, academisch geschoolde mensen hebben het steeds meer voor het zeggen in steden en drukken enorm hun stempel op de stad. Als je ziet dat er steeds meer koffiezaakjes en yogascholen in je wijk komen en alle interieurs er hetzelfde uitzien, weet je dat het zover is.” Kooyman houdt zich vooral bezig met zijn woonplaats Amsterdam, maar wat daar gebeurt, is net zo goed in Groningen te zien. „De trends die ik zie, verspreiden zich door sociale media snel en sijpelen door naar andere steden.”

„Wat mij betreft is een stad dé plek voor mensen met ambitie, waar een kruisbestuiving plaats kan vinden tussen kunstenaars en ondernemers”, zegt Kooyman. ,,Dat is wat een stad zo boeiend maakt, maar nu zie ik vooral anonieme luxe woontorens verrijzen, alleen toegankelijk voor de rijken, en een kloof met de rest van de bevolking die alleen maar groter wordt. Terwijl een stad juist bruist als er arme(re) creatievelingen wonen, die kunnen experimenteren.”

Maar, zo zou je kunnen zeggen, zónder deze rijke, jonge mensen blijft er ook weer weinig over van een stad. De groep heeft de stad nodig om haar levensstijl te onderhouden en de stad heeft de groep nodig om een stad te zijn.

Zijn Instagram is ook een verheerlijking van die levensstijl, waar Kooyman naar eigen zeggen zelf net zo goed aan meedoet. „Ik zoek mijn flessen natuurwijn bijvoorbeeld uit op het artistieke label en vind het heel normaal dat zo’n fles 30 euro kost. En mijn weekend begin ik vaak met hot yoga, gevolgd door een haver matcha latte met weekendkrant in een leuke koffiebar in een voormalige volksbuurt.” Hij houdt zijn volgers namelijk niet alleen een spiegel voor, maar door zijn satirische beschouwingen verspreidt hij de levensstijl ook. Je auto volgooien met pakken havermelk een zuurdesembrood als je een weekend de stad uitgaat en elk weekend aan de paddo’s, lsd en/of cocaïne klinkt buitensporig, maar blijkbaar doen veel mensen het, dus dan zal het wel meevallen toch?

„Er zijn genoeg mensen van buiten grote steden die mijn account volgen als een soort ramptoeristen en regelmatig vertalingen nodig hebben voor alle specifieke woorden die we gebruiken.” Bijvoorbeeld: esma (espresso martini), havercapu (haver cappuccino), sos (cocaïne), situationship (een relatie die officieel geen relatie is) en cruffin (kruising tussen een muffin en croissant). Want de levensstijl is wel bijzonder. „Ik denk niet dat het grootste deel van van de millennials en generatie Z uit Havermelkelite bestaat, maar er is wel een hele grote concentratie van in de steden.”

Het is ook bijzonder omdat het een leven vol overvloed is. Terwijl een groot deel van de groep wel afhankelijk is van een onzeker zzp-bestaan of kortstondige contracten en elke maand veel huur moet ophoesten. „Dat deel, die met groot cultureel kapitaal houdt de schone schijn op ondanks hun kwetsbare positie. Er zit een groot verschil in inkomens tussen de twee groepen. De cultureel kapitaalkrachtigen leven alsof ze ook een goedbetaalde baan hebben en klampen zich vast aan de HME-lifestyle terwijl ze dat financieel eigenlijk niet kunnen.”

Kooyman heeft een theorie die dat kan verklaren: „Wij zijn opgegroeid in een overdadige wereld in de jaren negentig waarin niks te gek was. Dingen als overal heen vliegen en luxe eten werd toegankelijk voor de massa. Dat hedonisme zag je ook in series en films uit de jaren negentig, zoals The Hills, Gilmore Girls, 90210 en Gossip Girl. Het is moeilijk om dat in een keer af te leren. We zijn een betrokken generatie, we maken ons zorgen over ongelijkheid en het klimaat, maar door onze overvloedige levensstijl zit er ook een hypocrisie in. We willen goed doen, maar kunnen de verleidingen niet weerstaan.”