Groningen en Drenthe voelen noodzaak van meer opvang asielzoekers. 'Situatie in Ter Apel is erbarmelijk. Dat besef zou ook tot de rest van Nederland moeten doordringen'

Het beraad van de Veiligheidsregio’s wil op korte termijn landelijk 2.000 extra opvangplekken voor asielzoekers. Dat is nodig om de doorstroming vanuit Ter Apel enigszins op gang te brengen. Burgemeester Koen Schuiling, voorzitter van de Veiligheidsregio Groningen, nam zelfs het woord dwang in de mond.

Schuiling vindt dat gemeenten die wel opvangplaatsen toezeggen maar niet leveren, moeten worden aangepakt. Toenmalig staatssecretaris Ankie Broekers-Knol (Justitie en Veiligheid) zette enige tijd geleden onwillige gemeenten het mes op de keel, maar bleek daartoe niet gerechtigd. Dat moet anders, vindt Schuiling. Hij pleit voor wetgeving die het mogelijk maakt dat het rijk een dwangmaatregel kan nemen. Zolang die wetgeving er niet is, moet nog maar blijken of het landelijke aantal van 2.000 extra opvangplekken wordt gehaald. Eerst zien en dan geloven, zeggen ze in Groningen.

Zijn collega Marco Out, voorzitter van de Veiligheidsregio Drenthe en burgemeester van Assen, sluit zich bij de woorden en zorgen van Schuiling aan. „Als iedere gemeente verantwoordelijkheid zou nemen, was de nood in bijvoorbeeld Ter Apel een stuk kleiner geweest. Juridisch is dwang nu moeilijk, maar extra druk op regio’s die relatief weinig doen, is een goede zaak. Deze problemen kun je alleen oplossen als je samen de schouders eronder zet.”

Volgens Out dragen nagenoeg alle Drentse gemeenten hun steentje bij en doet deze regio wat verwacht mag worden. Zo werd de noodopvang in Assen (500 plekken, naast het reguliere azc) en in Meppel (100 plekken) onlangs verlengd, tot en met respectievelijk 31 augustus en 31 december. Om de druk te verminderen zouden grote reguliere azc’s en aanmeldcentra zoals in Ter Apel ook elders in het land opgezet moeten worden, vindt Out.

Burgemeester Eric van Oosterhout van Emmen kan daarover meepraten. Zijn gemeente is druk doende met de veiligheid in het stationsgebied. ,,Daarover hebben we intensief overleg met het ministerie. Er zijn hier constant asielzoekers op doorreis naar Ter Apel.’’ De regio worstelt met onveilige situaties in bussen en wangedrag van asielzoekers uit de zogeheten veilige landen. Van Oosterhout roept in herinnering dat Emmen 150 vluchtelingen opving in een hotel toen de opvang in Ter Apel vastliep. ,,In dat hotel verblijven nu Oekraïners. Utrecht maakt goede sier met 200 plekken, maar wij hebben die plaatsen eerder al geleverd.’’

Ook de gemeente Groningen sprong bij de toename van de asielzoekersstroom vorig jaar goed bij, vindt ze zelf. Dat gebeurde met enkele honderden tijdelijke opvangplaatsen in de voormalige teststraat bij Meerstad en de boot in het Winschoterdiep. Op 1 mei moet de locatie Meerstad worden ontruimd, omdat er een weg moet komen van de nieuwe wijk naar de stad. Groningen moet dus opnieuw aan de bak.

Er is geen gemeente in Groningen die geen aandeel levert in de opvang van vluchtelingen uit Oekraïne, stelt Hans Coenraads, woordvoerder van de Veiligheidsregio Groningen. Getalsmatig gaat het goed. De eerste duizend Oekraïners zijn goeddeels onderdak. Traditioneel gezien doet Groningen als het om de opvang van asielzoekers en mensen met een verblijfsvergunning gaat ‘wel zijn ding’. Volgens de Veiligheidsregio heeft dat te maken met Ter Apel. ,,De burgemeesters die over openbare orde en veiligheid gaan, weten waar hun collega in de gemeente Westerwolde mee worstelt. Ze hebben met eigen ogen gezien hoe erbarmelijk de situatie in het aanmeldcentrum in Ter Apel is geworden.’’

Eerdere oproepen van burgemeester Jaap Velema van de gemeente Westerwolde aan de rest van het land om bokje te staan voor Ter Apel hadden niet het gewenste resultaat. De Groningse toon is daarom iets harder geworden. De Veiligheidsregio dreigde dit weekend zelfs het aanmeldcentrum op slot te doen.

Als het gaat om het huisvesten van mensen met een verblijfsstatus doen Groningen en Drenthe het in vergelijking met andere provincies niet slecht. Op 1 juli is er een verwachte achterstand van respectievelijk 448 en 279 opvangplekken. Bedoeling is dat gemeenten kijken naar leegstaand vastgoed dat geschikt kan worden gemaakt voor huisvesting.

Wat de situatie in een deel van de Groningse gemeenten (Midden-Groningen, Het Hogeland, Eemsdelta en Groningen) ingewikkeld maakt, is dat ook tijdelijke huisvesting moeten worden georganiseerd voor bevingsslachtoffers gedurende de versterking van hun woning. Dit vergt vele honderden extra huizen.

Dwang om dat voor elkaar te krijgen zou niet alleen toegepast moeten worden op gemeenten en vastgoedeigenaren, vindt de Veiligheidsregio Groningen. ,,Iedereen denkt aan het vorderen van locaties, maar dwang kan ook zijn dat een aannemer of netwerkbeheerder een gebouw dat bewoonbaar gemaakt moet worden, met voorrang aanpakt. Het kan niet zo zijn dat een eigenaar van een opvanglocatie een jaar moet wachten op voorzieningen.’’