Premier Mark Rutte en staatssecretaris van Mijnbouw Hans Vijlbrief dinsdag tussen de Groningers in Garmerwolde, voorafgaand aan de kabinetsreactie op het rapport van de parlementaire enquête gaswinning Groningen. Foto: ANP/Sem van der Wal Foto: Sem van der Wal
Premier Rutte en staatssecretaris Vijlbrief straalden vooral uit dat ze tussen de gewone mensen in Groningen willen staan. Ze spraken emotioneel over excuses en erkenning voor het leed. Ze wilden eigenlijk niet eens praten over de eis van 30 miljard en ‘politieke koehandel’ over de ereschuld.
Daar was duidelijk over nagedacht. Een overvol dorpshuis in Garmerwolde was het toneel. De minister-president en staatssecretaris gaven hun officiële reactie op het vernietigende rapport van de parlementaire enquêtecommissie gaswinning voor een zaaltje met stoelen voor voornamelijk grijsharige inwoners van Groningen. De pers en het ambtelijke gevolg moesten achterin de zaal blijven staan.
Het leed en de excuses
Ze noemden namen van bewoners, er was een gedicht van de stadsdichter, ze benadrukten hoe zwaar jongeren en ouderen het hadden en dat dit allemaal echt niet zo had gemoeten. En ze hadden het over Groningers die eerst en vooral zicht willen op herstel van de schade, versterking van huizen en een stop op de gaswinning. Over minder bureaucratie, over een soepele regeling voor de kleine schadegevallen en over het leed dat was aangericht en dat ze daar hun welgemeende excuses voor aanbieden.
Daarna was er een halfuurtje tijd voor kritische vragen van de pers, die zich via een overvol gangetje naar de bar ernaast mocht wringen. Daar ging het dan even over het grote gat tussen het bedrag aan ereschuld dat de Groningse bestuurders hebben gevraagd. Waarbij op onnavolgbare wijze verwarring werd gesticht over de precieze bedragen. 40 miljard gevraagd door de regio, 22 miljard geboden? Of was het nou 30 miljard gevraagd en 7,5 miljard geboden?
In ieder geval een groot verschil, en daar was vorige week ook nog over onderhandeld. Maar dat vonden Rutte en Vijlbrief eigenlijk een beetje banaal. Het moet over de mensen gaan, toch? Daarmee voelden ze eigenlijk de stemming onder veel Groningse inwoners ook best goed aan.
Lang niet iedereen aardgasvrij
Toch gaat het bij dat grote verschil in bedragen wel degelijk ergens over. De regio wilde alle woningen aardgasvrij en daar zou 6 miljard euro voor nodig zijn. Het kabinet biedt een subsidie voor warmtepompen en isolatie, alles bij elkaar voor zo’n 1,5 miljard. Oftewel: lang niet iedereen aardgasvrij.
De regio wilde ook dat er extra geld rechtstreeks naar de gemeenten en provincies gaat, zodat het Noorden niet telkens bij al toegezegde bedragen naar Den Haag moet voor toestemming en verantwoording. Daar komt ook niets van terug in het plan. Oftewel: Den Haag blijft de baas in het Noorden.
Het lot van Rutte
Hierna moet het in de landelijke politiek ook nog gaan over het lot van Rutte, die er bepaald niet fraai op staat in het aardgasverhaal. De angel is daar nu ook al een beetje uit doordat de kabinetsreactie twee maanden na het enquêterapport zelf komt. En doordat het in de discussie nu veel meer gaat over de bedragen voor de ereschuld en de toekomst van Groningen, in plaats van over het rollen van politieke koppen. Voor de Groningers zelf is dat misschien niet eens zo slecht, want Rutte geeft natuurlijk niet zomaar op en het is zeer de vraag wat de regio zou winnen bij het wegsturen van Vijlbrief.
