Benjamin Vandenberg (rechts) met zijn broer Levi in de keuken van The Black Tie. Foto: Archief Marcel Jurian de Jong
De verwarming nog uit, korter douchen en zuinig zijn met de lampen: we proberen alles om maar zo min mogelijk gas en stroom te verbruiken. Maar we kunnen niet zonder eten en vandaar niet zonder koken. Hoe kan dat zo energiezuinig mogelijk?
Kook vooruit
Stoofpotjes moeten lang op het vuur staan, dus daar kan je maar beter in een keer een hele grote pan van maken. Dat zeggen zowel David Rutgers van de Wilde Slager (en eerder restaurant De Markies) in de stad Groningen en Benjamin Vandenberg van bistro The Black Tie in Assen.
Stoofgerechten zijn de perfecte maaltijd om veel in een keer van te bereiden voor meerdere dagen. „Twee of drie kilo vlees moet net zo lang opstaan als een halve kilo. In een keer koken voor drie dagen kost ongeveer net zoveel gas als koken voor een dag”, aldus Rutgers.
Datzelfde geldt voor andere echte herfst- en wintergerechten zoals warme soepen, pastasauzen, groentestoofjes en stamppotten. Duik een zondagmiddag de keuken in en maak van verschillende maaltijden een grote hoeveelheid. Stop dat deels in de vriezer en deels in de koelkast en je hoeft doordeweeks je gasfornuis amper aan te raken. Over het verlies van voedingswaarde hoef je je echt geen zorgen te maken, aldus Rutgers.
Eet bij een groentestoof met bijvoorbeeld peulvruchten en aardappels couscous of brood, geeft kok en ondernemer Wilbert van de Kamp als tip. Voor couscous heb je alleen je waterkoker nodig.
David Rutgers van de Wilde Slager zorgt voor eten met wild vlees op het Wild Festival in Groningen. Foto: Jaspar Moulijn
Verwarm meer met minder
Volgens Vandenberg kost het maken van stoofpotjes helemaal niet heel veel gas, omdat het gerecht lange tijd op heel laag vuur staat. „Het warm houden van een pas eten kost niet zoveel energie als het eenmaal kookt.”
Toch vindt Rutgers het idee van een slowcooker voor stoofpotjes interessant. Stroom is nu nog goedkoper dan gas en slowcookers zijn zuiniger in gebruik dan ovens. „In een oven moet een grote ruimte verwarmd worden voor een pan, slowcookers zijn efficiënter”, zegt Rutgers.
Wil je nog verdergaan: schaf een ecostoof aan of maak die zelf. Dat is een slowcooker zonder stroom, maar met wol en linnen. Je bakt of kookt de groenten op het fornuis, tot het kookpunt. Haal de pan van het vuur en zet in de ecostoof. Vanaf dan hoef je alleen maar te wachten.
Voor de oven heeft Van de Kamp nog wel een tip: gebruik die voor meerdere dingen tegelijk. Eventueel voor iets wat je later in de week nodig hebt. Ook heeft hij een elektrisch kookplaatje aangeschaft die hij gebruikt in plaats van het gasfornuis. Daar kan je eenpansmaaltijden voor meerdere dagen op bereiden.
Rutgers vertelt dat het opwarmen van een voorraad eten het beste in een magnetron kan, dat gaat veel sneller dan in de pan. Al is dat waarschijnlijk wel lekkerder. Opwarmen in de pan duurt al snel vijf minuten, in de magnetron is drie minuten meer dan genoeg.
Kook je groenten niet kapot
Voor Vandeberg is het minder lang koken van groente een belangrijke tip. „Veel mensen koken groenten nog steeds te lang door en gebruiken daar teveel water voor. Doe een klein laagje water in de pan en leg de deksel erop. Dat duurt minder lang om op te warmen dan veel water. De groenten hoeven er niet langer dan twee minuten in.”
Groenten zijn rauw ook hartstikke lekker, en dat kost helemaal geen gas en stroom, zegt Vandenberg. Vind je dat saai, dan kan inleggen of wecken ook altijd nog. Ingelegde rode ui is zo gemaakt met water, azijn, suiker en zout en een weckpot. Dit kan met elke groente. Die groenten zijn lekker in bijvoorbeeld salades.
Wilbert van de Kamp: ,,Met hoe meer mensen je samen eet, hoe minder gaspitjes en ovens er aan staan.'' Foto: Archief Siese Veenstra
Peulvruchten hoeven minder lang op het vuur te koken als ze langer in water hebben geweekt, zegt Van de Kamp. „Elke minuut extra op het fornuis kost veel gas.”
Zoek elkaar op
De belangrijkste tip van Van de Kamp is: zoek elkaar op. Ga samen eten. Stop met koken voor alleen jezelf, want met hoe meer mensen je samen eet, hoe minder gaspitjes en ovens er aan staan. Bijkomend voordeel: het scheelt stookkosten want jullie hoeven maar een huis warm te houden. En het is natuurlijk gezellig en ‘het zorgt voor verbinding’, aldus Van de Kamp.