Het voornemen om huren bij woningcorporaties te bevriezen wordt steeds meer een hoofdpijndossier voor het kabinet. De vurige wens van PVV-leider Wilders zet woonminister Keijzer (BBB) klem. Foto: ANP
Het voornemen om huren bij woningcorporaties te bevriezen wordt steeds meer een hoofdpijndossier voor het kabinet. Uit interne kabinetsstukken blijkt dat de opties om dat nog voor elkaar te krijgen peperduur, ongedekt en ingewikkeld zijn. De vurige wens van PVV-leider Wilders zet woonminister Keijzer (BBB) daardoor klem.
Dat meldt De Telegraaf.
Er is haast bij geboden omdat de huurbevriezing al per 1 juli in zou moeten gaan, al is de grote vraag of dit na een vernietigend advies van de Raad van State nog gaat lukken. Het is aan het kabinet om een oplossing te vinden.
Compensatie corporaties
Twee opties liggen nu op tafel blijkt uit interne stukken die bij premier Schoof, de vicepremiers, de fractievoorzitters en andere betrokken Kamerleden zijn bezorgd. Zo wordt er gekeken om de huurbevriezing door te zetten met structurele compensatie voor de corporaties. Zonder de compensatie lijkt het wetsvoorstel te stranden in de senaat. De compensatie is alleen mogelijk via de vennootschapsbelasting en daar zal nog een dekking van ongeveer 1,2 miljard euro voor moeten worden gevonden.
Een andere route is het verhogen van de huurtoeslag, die zou twee jaar met 25 euro verhoogd kunnen worden. „Een verlaging van de eigen bijdrage is voor huurtoeslagontvangers de meest begrijpelijke en voor de uitvoering de meest eenvoudige manier om de huurtoeslag voor de hele huurtoeslagpopulatie te verhogen”, staat in de stukken.
Het extra werk zal leiden tot uitvoeringskosten bij de Dienst Toeslagen. Ook voor deze optie is nog geen dekking gevonden. Een ander nadeel is dat „een alternatieve maatregel via de huurtoeslag pas in 2026 kan ingaan”, blijkt uit de notitie.
’Huurbevriezing is inbreuk op eigendomsrecht’
Uit de interne documenten blijkt verder dat de huurbevriezing „een inbreuk is op het eigendomsrecht. De overheid mag een dergelijke inbreuk maken, maar moet voldoen aan een aantal voorwaarden, waaronder voorzienbaarheid en fair balance. Aan deze voorwaarden is niet voldaan gezien de late aankondiging en het gebrek aan structurele compensatie in de voorjaarsnota”.
Geschetst wordt dat de rechter in kan grijpen in een bodemprocedure. „Hoewel het nog onduidelijk is wat de rechter dan precies zal oordelen is naar verwachting het gevolg dat corporaties de huurverhoging alsnog mogen doorvoeren. De Staat wordt schadeplichtig voor de maanden die verstreken zijn waarvoor corporaties geen huurverhoging meer konden doorvoeren. Bovendien vervalt dan de bezuiniging op de huurtoeslag die in de voorjaarsnota is opgenomen.”
Huurbevriezing was grote wens van Wilders
Daarmee wordt het steeds minder zeker dat het plan dat PVV, VVD, NSC en BBB uitonderhandelen in de nachtelijke gesprekken over de voorjaarsnota ook daadwerkelijk het daglicht gaat zien. De huurbevriezing, een grote wens van PVV-leider Wilders, ligt namelijk ook in het parlement zwaar onder vuur.
Dat maakt de afweging voor het kabinet bepaald niet eenvoudiger. De Raad van State kraakt het wetsvoorstel van het kabinet om de huren bij woningcorporaties in 2025 en 2026 te bevriezen. In een stevig advies waarschuwt de belangrijkste juridisch adviseur van het kabinet voor financiële risico’s en rechtsstatelijke problemen.
Raad van State geeft meest negatieve oordeel ’D’ over huurbevriezing
De RvS gaf eerder al een filerend oordeel heeft over het wetsvoorstel. De adviseur ziet het absoluut niet zitten en heeft het voorstel het meest negatieve oordeel ’D’ gegeven.
Het adviesorgaan wijst op de onzorgvuldige voorbereiding door woonminister Keijzer (BBB) „Het is evident dat dit wetsvoorstel onder grote tijdsdruk tot stand is gekomen, waardoor de reguliere stappen en bijbehorende waarborgen in het wetgevingsproces niet zijn gevolgd. Dit is bezwaarlijk”, aldus de RvS.
De RvS wijst op de rol die regering heeft. „Het gegeven dat de coalitiepartijen een akkoord hebben bereikt, doet niet af aan de eigen staatsrechtelijke verantwoordelijkheid van de regering om zorg te dragen voor deugdelijke wetgeving en een zorgvuldige wetgevingsprocedure.” Die is volgens de RvS niet doorlopen.
Coalitie niet onverdeeld enthousiast
Overigens is de coalitie ook niet onverdeeld enthousiast over het plan. In een eerder woondebat deden VVD en NSC weinig moeite om de voorjaarsnota-deal te verdedigen. NSC-Kamerlid Welzijn stelde „met stomheid en verbazing geslagen” te zijn over de huurbevriezing, waar haar partijleider Van Vroonhoven wel groen licht voor had gegeven.
VVD-Kamerlid De Groot noemde het „ook niet de eerste keuze van de VVD”. Keijzer zal nu moeten wegen of ze door wil met het wetsvoorstel. Ze voert al wekenlang gesprekken met coalitieleiders, om te zien of er ruimte is voor meer compensatie voor de corporaties of hoe de kritiek verwerkt moet worden.
Daarbij lijkt vooral het geduld van Wilders op de proef te worden gesteld, terwijl daar in de coalitie na de presentatie van zijn aanvullende asielplannen toch al grote zorgen over zijn.
