Wolven kunnen makkelijker afgeschoten worden, nu de leden van de Conventie van Bern de beschermingsstatus willen verlagen. De wolf is niet langer ‘strikt beschermd’ maar ‘beschermd’. Vijf vragen.
Wat betekent zo’n ‘beschermde status’?
Toen de wolf nog strikt beschermd was, mocht het dier niet opzettelijk worden gedood of verstoord. Ook moesten de leefgebieden met rust gelaten worden. Met de ‘beschermde’ status zijn er meer mogelijkheden om de wolf in te perken. Je kunt het dier bijvoorbeeld verjagen als je daarmee schade aan vee of bossen wil voorkomen. Ook mag je ze vangen, zenderen en bij overdadige overlast doodschieten.
Het dier is daarmee straks minder beschermd dat de otter en de hazelmuis. Het krijgt dezelfde status als de zeehond, ree, das, vos en bosmuis.
Dinsdag stemde ruim twee derde van de vijftig deelnemende landen aan de Conventie van Bern in om de beschermingsstatus te verlagen. De wijziging gaat over drie maanden in. Maar daarvoor moeten ook nog alle EU-lidstaten er unaniem mee instemmen omdat de Europese Habitatrichtlijn aangepast moet worden. Dat kan ingewikkeld worden, Spanje en Ierland zijn geen voorstander.
Ook dan zijn we er nog niet. Volgens juridisch adviseur natuurwetgeving Luuk Boerema moet de internationaal verlaagde bescherming doorvertaald worden op nationaal niveau. Bij het actualiteitenprogramma van de NPO EenVandaag stelt hij dat dit nog wel anderhalf jaar kan duren.
Als het dan is goedgekeurd, wat kan een burgemeester hier straks mee?
De burgemeester mag – ook volgens de huidige strenge bescherming – ingrijpen als de veiligheid acuut in gevaar was op basis van de Gemeentewet. Daar heeft hij de natuurbeschermingswet niet bij nodig. Maar om vervolgens iets te doen met een problematische wolf, is ingewikkeld. Een vergunning krijgen voor verjagen, vangen of afschrikken is zeer lastig. Dierenbelangengroepen laten van zich horen en rechters vragen boekwerken aan verantwoording.
Een lagere beschermingsstatus maakt dat in de toekomst makkelijker. Een burgemeester kan straks bijvoorbeeld sneller een wolf laten vangen, zenderen en zorgen dat een wolf met pijnprikkels (zoals een paintballgeweer) schuw gemaakt wordt.
Wat nu exact tot de mogelijkheden van burgemeesters en gedeputeerden behoort, wordt uitgezocht. Staatssecretaris Jean Rummenie van Landbouw werkt aan een ‘uitvoeringsagenda wolf’.
Krijgen we nu wolfvrije zones?
De provincie Drenthe streeft al twee jaar om een wolfvrije provincie te worden. De natuurgebieden in het Noorden zijn volgens de bestuurders te klein en versnipperd om het roofdier te herbergen.
Ook met de verlaagde beschermde status, blijft het ingewikkeld om die wens te vervullen. Een verlaagde bescherming zorgt niet dat we onmiddellijk kunnen gaan ‘knallen’. Ook een beschermd dier zoals een ree of das is niet vogelvrij.
Het grote verschil is straks vooral dat bestuurders meer mogelijkheden hebben om in te grijpen bij gevaarlijke situaties, zoals deze zomer in Utrecht.
Bestuurders en boeren zijn blij. Zijn er ook nadelen?
Veel deskundigen begrijpen de stap, anderen zijn kritisch. Het Large Carnivore Initiative for Europe stelt dat de beslissing niet is gemaakt op basis van wetenschap, maar vanwege politieke afwegingen. De populaties zijn nog niet veel robuuster dan twee jaar geleden toen de EU niet wilde versoepelen.
Ook is de organisatie ‘niet op de hoogte van wetenschappelijk bewijs’ dat een lagere beschermingsstatus zal zorgen voor minder aanvallen op vee of voor minder sociale onenigheid over het thema.
Ook de meer activistische Faunabescherming en Animal Rights staan op hun achterste benen. Zij suggereren dat de afgezwakte bescherming de diersoort in gevaar brengt.
