Projectcoördinator André Belt van woonzorgcentrum Holdert in Emmen: ,,We proberen zelf een zo open mogelijk klimaat te creëren.'' Foto: Boudewijn Benting
Woonzorgcentrum Holdert in Emmen wil nog dit jaar in aanmerking komen voor de Roze Loper. Ruim 130 instellingen in Nederland hebben al dit officiële keurmerk, maar Drenthe en Groningen zijn nog blanco.
Instellingen met de Roze Loper bieden op papier een veilig woon- en leefklimaat voor lhbti’ers (lesbiennes, homo’s, biseksuelen, transgenders en interseksuelen). De voorzieningen moeten aan allerlei voorwaarden voldoen om het predicaat te ontvangen. ,,Het zijn strenge eisen, die worden beoordeeld door een onafhankelijke organisatie die het certificaat uitgeeft’’, zegt Drents ambassadeur Marije Lugtmeier van Roze 50+.
Pestgedrag
Het gaat daarbij niet alleen om acceptatie van seksuele diversiteit door zowel bewoners als personeel, maar ook om zaken als het aanpakken van onderling pestgedrag vanwege geaardheid, scholing van personeel en het faciliteren van behoeftes. ,,Iemand die zich soms als vrouw verkleedt, zou in plaats van een afwijzing juist kleding aangereikt moeten krijgen en gevraagd moeten worden of ze ook nog opgemaakt wil worden.’’
Om oud roze in zorginstellingen bespreekbaar te maken, zijn er in deze Regenboogweek zowel in Emmen als Coevorden theatervoorstellingen. Alles Goed, heet het stuk dat de tongen moet losmaken. Met als voorbeelden mannen en vrouwen die pas op latere leeftijd, na een huwelijk en kinderen, gingen samenleven met een seksegenoot.
‘Het gaat maar om één ding: het vieren van de liefde’
,,Een van die kinderen ben ik’’, zei de Emmer wethouder Guido Rink (PvdA), die op 12-jarige leeftijd kreeg te horen dat zijn ouders gingen scheiden omdat zijn vader homoseksueel is. Hij prees bewoners van Holdert voor het open gesprek over geaardheid. ,,Want het maakt niet uit wat je bent. Uiteindelijk gaat het maar om één ding: het vieren van de liefde.’’ Waarbij hij even moest slikken. ,,Zoals jullie kunnen merken doet het me altijd wat dit te onderstrepen.’’
Bewoners luisteren naar een liedje van Klaas Spekken. Op de achtergrond gespreksleider Marjet Bos. Pianist Vincent Grit is de derde kracht achter 'Alles Goed'. Foto: Boudewijn Benting
In de voorstelling duikt ook het waargebeurde verhaal op van een man die pas op latere leeftijd als vrouw door het leven ging. Ze werd afhankelijk van zorg, waarbij haar kleding verslonsde en de altijd zo keurig aangebrachte make-up steeds vaker begon uit te lopen. Dat getuigde niet van respect van de instelling, vond een bewoner die dacht dat zoiets in Holdert nooit zou kunnen gebeuren. Een andere toehoorder was het daarmee oneens. ,,Zoiets kan hier ook plaatsvinden.’’
‘Jammer, want ze kunnen geen kinderen krijgen’
En wat als een kleindochter ineens zou vertellen met een meisje te gaan trouwen? Een bewoonster gaf aan daarmee niet blij te zijn. ,,Niet vanwege dat meisje, maar omdat ze geen kinderen kunnen krijgen. Dat vind ik zo jammer.’’ Tegenwoordig valt daar ook een mouw aan te passen, was het weerwoord van Alles Goed.
Opmerkelijk is dat binnen Holdert, onderdeel van van Treant Zorggroep, niet bekend is of ook maar één van de 230 bewoners zich rekent tot de lhbti-groep. Holdert is daarin verre van uniek. Andere woonzorginstellingen vertonen hetzelfde beeld. Omdat 8 tot 10 procent van de Nederlanders lhbti’er is, zouden er in Holdert getalsmatig rond de twintig moeten wonen. Volgens Lugtmeier gaan heel wat oudere lhbti’ers terug de kast in bij een verhuizing naar een instelling.
‘Het is geen probleem voor onze bewoners’
,,We hebben in het verleden wel twee lesbiennes gehad die daar openlijk voor uitkwamen’’, zegt projectcoördinator André Belt van de instelling. ,,We proberen zelf een zo open mogelijk klimaat te creëren. Personeel dat samenwoont met iemand van hetzelfde geslacht komt daar openlijk voor uit. Het is ook geen probleem voor onze bewoners. Ze reageerden verheugd toen vorige week de regenboogvlag weer bij de ingang werd opgehangen.’’
Activiteitenbegeleider Anja Strijker haalt een transgender aan die een tijdje als vrijwilliger in Holdert werkzaam was. ,,Ze werd door iedereen geaccepteerd. Nooit heb ik een rare opmerking gehoord van bewoners over haar uiterlijk als vrouw. Integendeel, ze kreeg juist complimenten over haar mooie rokjes en haar gitzwarte haar.’’
Blauw haar
Een personeelslid dat al tientallen jaren werkt in Holdert zegt dat ze bewoners wel degelijk op de vingers tikt als er opmerkingen worden gemaakt over mensen die afwijken van de norm. ,,Ik wil dat niet hebben. Of mensen nu blauw haar hebben of zich vrouwelijk kleden, laat iedereen in z’n waarde. Ieder mens is uniek.’’ Een bewoonster kan dat alleen maar volmondig beamen: ,,Leven en laten leven!’’
Niet alleen 'zware' liedjes in de voorstelling 'Alles Goed'. Ook 'Mien Toentje' van Ede staal komt voorbij. Foto: Boudewijn Benting
Om de Roze Loper te bemachtigen, moet de instelling lange vragenlijsten invullen over de stand van zaken. Van daaruit wordt een programma gemaakt om te voldoen aan voorwaarden die nog niet goed zijn geregeld. ,,We bespreken het onderwerp nu al in het bewonersoverleg’’, zegt Belt. ,,In 2018 hebben we met een grote groep bewoners zogenoemde gouden regels opgesteld. Deze richtlijnen hebben tot doel dat iedereen zich gastvrij voelt bij ons. De lijst past prima als basis voor lhbti’ers.’’
Niet over maar mét elkaar praten
Voorbeelden? Het atrium is een ontmoetingsplek voor iedereen, dus kan iedereen aanschuiven bij een groepje. Nieuwe bewoners dienen gastvrij onthaald te worden. En er wordt niet over maar mét elkaar gepraat.
Roze 50+ hamert ook op scholing van personeel. Dat betekent niet dat werknemers letterlijk terug de schoolbanken in moeten. ,,In de dagelijkse praktijk kun je ook veel bereiken’’, zegt Belt. ,,Zoals aandacht vragen voor gesprekstechnieken. Geen sturende vragen stellen, maar juist ruimte openlaten.’’ Dus niet ervan uitgaan dat iedere man een vrouw heeft gehad, en andersom. ,,En we zijn van plan experts uit te nodigen voor uitleg aan personeel.’’
