Dirk van Ekelenburg uit Nieuw-Amsterdam, een Stolperstein als eerbetoon aan een dappere vader die niet meer thuiskwam

Stolpersteine heten ze in het Duits, in Nederland worden ze ook wel struikelstenen genoemd. Stenen met aan de bovenkant een plaatje van messing met daarop persoonlijke gegevens van een slachtoffer van het nationaal-socialisme in of rond de Tweede Wereldoorlog. Ze liggen in het trottoir, vlak bij de plek waar het om het leven gekomen slachtoffer woonde.

De meeste van dit soort gedenktekens zijn geplaatst ter nagedachtenis van Joden die zijn weggevoerd en vermoord. Enige tijd geleden las Hans van Ekelenburg (79) uit Vlaardingen dat het ook mogelijk is om een Stolperstein te laten maken voor verzetsstrijders. ,,Ik dacht meteen: dat ga ik laten doen. Als eerbetoon en ter nagedachtenis aan mijn eigen vader, Dirk van Ekelenburg.’’

De in 1917 in Vlaardingen geboren Dirk van Ekelenburg was hulppredikant in Nieuw-Amsterdam. ,,Daar begon hij in 1941 met zijn werk, kort nadat hij in Oegstgeest was afgestudeerd aan de Zendingschool. Het was eigenlijk de bedoeling dat hij naar Nederlands-Indië zou gaan, maar vanwege de oorlog ging dat niet door. In plaats van op Celebes, belandde hij in Zuidoost-Drenthe. Predikant Mackaay van de hervormde kerk in Nieuw-Amsterdam kon zijn hulp ook heel goed gebruiken.’’

Dirk van Ekelenburg betrok met zijn vrouw Lientje van Ekelenburg-Van der Mast in het dorp een woning aan de Wijkstraat. Daar werd in 1943 zoon Hans geboren en een jaar later zoon Kees. De hulppredikant, die vanwege zijn pastorale werk van de bezetter in de oorlogsjaren zijn fiets mocht houden, koos voor het verzet. Hij regelde onderduikadressen voor gevluchte Franse krijgsgevangen en later ook voor Joden en verzetsmensen.

Met de plaatselijke boekhandelaar Van Wieren en diens zoon maakte Van Ekelenburg vanaf september 1943 de verzetskrant . Het periodiek was bedoeld als plaatselijk informatieblad, maar werd al snel in de verre omtrek verspreid. ,,Dit werd bekend bij de bezetter, met als gevolg dat mijn vader begin 1945 moest onderduiken. Dat deed hij, samen met enkele andere verzetsmensen, in bejaardenhuis Het Ellertsveld in Schoonoord. Het gezelschap werd verraden en op 25 januari 1945 bij een inval door de Landwacht opgepakt.’’

Lientje van Ekelenburg en haar beide jonge zoons zouden hun man en vader nooit meer terugzien. Via Assen en Groningen belandt Van Ekelenburg in het beruchte Duitse concentratiekamp Neuengamme. Vanaf eind april werden duizenden gevangenen in dit kamp door de Duitsers op drie boten gezet die de Oostzee opgingen. Als enige tijd later de boot waarop Van Ekelenburg zat door de Engelsen wordt bevrijd, is de hulppredikant uit Nieuw-Amsterdam doodziek. Hij overlijdt op 11 mei in het Landeskrankenhaus van Neustadt als gevolg van de ontberingen. In die plaats wordt hij ook begraven. In 1951 volgt een herbegrafenis in Vlaardingen, de stad waar hij in 1917 werd geboren.

Het verzetswerk en het hoge offer dat Van Ekelenburg hiervoor bracht, werden niet vergeten. Postuum kreeg hij de Yad Vashem onderscheiding, het Verzetsherdenkingskruis en de Herinneringsinsigne Binnenlandse Strijdkrachten 1944 - 1945. In 1988 werd in de nieuwbouwwijk Noorderwerf in Nieuw-Amsterdam ook nog een straat naar hem vernoemd. Zijn weduwe en zijn beide zoons waren bij de onthulling van het straatnaambord aanwezig.

,,Mijn moeder vertelde na de oorlog niet of nauwelijks iets over wat er in die oorlogsjaren was gebeurd. Dat was emotioneel te zwaar voor haar. Maar via allerlei documenten en publicaties ben ik toch nog flink wat over mijn vader te weten gekomen.’’ Zijn initiatief om voor de voormalige woning van de verzetsman in Nieuw-Amsterdam een Stolperstein te leggen, wordt volgens Hans van Ekelenburg gesteund door de Nederlandse stichting Stolpersteine. ,,Ook de gemeente Emmen en de mensen die tegenwoordig in het huis aan de Wijkstraat wonen zijn akkoord.’’

De zeventiger gaat zijn oudste zoon en de oudste zoon van zijn inmiddels overleden broer Cees vragen om de bijzondere gedenksteen te plaatsen. ,,Mijn zoon heet ook Dirk van Ekelenburg, net als mijn vader.’’