Shakespearetheater Diever moest voor 'De Koopman van Venetië' aan de bak met Shakespeares schurkentypering van de Jood Shylock. Regisseur Jack Nieborg legt uit waarom
Dick van Veen speelt de Jood Shylock in 'De Koopman van Venetië'. Foto: Koen Timmerman
Shakespearetheater Diever is bezig met een reeks try-outs voor ‘De Koopman van Venetië’. In het origineel uit (waarschijnlijk) 1597 is de Jood Shylock een brute schurk. Kun je niet meer mee aankomen, weet vertaler/regisseur Jack Nieborg.
Shylock eist een pond vlees uit het lijf van Antonio als deze niet met geld over de brug komt. Bij welke plaatselijke slager zijn jullie langs geweest?
,,Ha, nou, het loopt allemaal net even anders hè. Maar dit was wel even een dingetje...”
Je kunt er niet al te veel over zeggen. Dit dreigt direct al een mysterieus gesprek te worden.
,,Ik hoop het wel ja.”
Logisch, je kunt niet al te veel verklappen. Eerst maar een feitelijke vraag dan. Is dit jouw eerste ‘Koopman’?
,,Ja. Het wordt de vierde keer voor Diever, maar mijn eerste. In een nieuwe vertaling.”
De jouwe.
,,Klopt.”
Een lastige klus, of was ‘t vergelijkbaar met andere vertalingen?
,,In Shakespeares tijd werd er, laat ik het zo zeggen, weinig genuanceerd met Joden en Jodenhaat omgesprongen. Dat zie je in zijn stuk terug. We hebben hier in Diever veel over dat aspect gesproken. Hoe we daarmee moesten omgaan. Uiteindelijk is Shylock bij ons een ander type geworden.”
Hij is wel een Jood gebleven.
,,Ja, maar gewoon Jood als mens, niet als karikatuur.”
‘De Koopman van Venetië’ staat te boek als komedie, maar het stuk gaat bepaald niet mank aan tragische wendingen.
De voorstellingen in Diever
Shakespearetheater Diever speelt De Koopman van Venetië, try-outs nog 1, 2, 8 en 9 juli. Daarna voorstellingen op 10, 12 (première), 13, 17, 19, 20, 24, 26, 27 en 31 augustus en op 2, 3, 9, 10, 16, 17 september. Aanvang 21.00 uur. Op 27 augustus ook een matinee, 14.30 uur.
Voor tal van voorstellingen zijn inleidingen te volgen, om 19.15 uur. Voor het eerst zijn er op 20, 21, 27 en 28 augustus ook nabesprekingen, op ochtenden na een voorstelling, om 11.00 uur in de Globe op het terrein van het Openluchttheater, met een toelichting op de voorstelling en de mogelijkheid tot het stellen van vragen, die door dr. Hans Jansen, regisseur Jack Nieborg en spelers worden beantwoorden.
,,Er zitten absoluut dramatische scènes in. Dat vind ik de mooiste toneelstukken, die waar komedie en drama elkaar raken.”
Het origineel van 'De Koopman van Venetië'
De jonge edelman Bassanio leent via zijn vriend Antonio geld om indruk te kunnen maken op de vrouw van zijn dromen, de mooie en gefortuneerde Portia. Antonio’s geld zit in de scheepvaart, daarom leent hij op zijn beurt bij geldschieter Shylock. Deze eist een pond vlees uit het lijf van Antonio als deze niet terugbetaalt. Ondertussen is Bassanio niet de enige met een oogje op Portia. Haar overleden vader heeft drie kistjes gemaakt, van goud, zilver en lood. In één kistje zit haar portret. Wie dat kistje kiest, krijgt zijn dochter. Enzovoort.
Heb je weer een goeie cast tot je beschikking?
,,Het is echt een heel goeie spelersgroep. Het mooie is dat we vier nieuwelingen vanuit de jeugd in Diever erbij hebben. Het gaat echt zó goed met het Shakespearetheater. We hebben nu alweer 15.000 kaarten verkocht voor deze voorstelling.”
Dat loopt dus wel weer vol.
,,Ja. En daarover ben ik opgelucht. Je ziet op veel plekken dat theater het moeilijk heeft om publiek te krijgen, na corona. Maar bij ons gaat het ouderwets goed.”
Het water komt stevig opzetten in het Venetië van Diever. Foto: Koen Timmerman
Hoe zit het deze keer met de vormgeving?
,,Water is een groot thema. We hebben een kanaal in ons decor. Met eb en vloed. Venetië hè... Dat gaat daar wel eens mis. Er is een speciale waterinstallatie voor ingezet. Ik had in het repetitieschema twee types repetitie aangegeven: nat en droog. Voor de natte repetities moesten de spelers een badjas en slippers meenemen.”
Hoe ziet het decor er verder uit? Weer met een kruisvormig toneel? Of klassiek?
,,Niet kruisvormig, maar het toneel bevindt zich in het midden, tussen twee delen publiek in. We spelen dus weer twee kanten op. Dat is een succes gebleken. Zo komen we met onze stukken letterlijk dicht bij het publiek, zoals dat in Shakespeares tijd ook het geval was. Hij schreef de stukken ook op de wisselwerking met dat publiek.”
Is dit je beste voorstelling tot nu toe?
,,Ik heb het gevoel dat die nog moet komen. Dus de volgende, dat wordt de beste. Zo moet je dat altijd zeggen. Die van volgend jaar, daar maak ik momenteel de vertaling voor, dát wordt me er toch eentje!”
Welk stuk?
(Lachend.) ,,Daar kan ik helaas geen mededeling over doen.”
