Reit en Trijntje de Boer, die nog steeds een rechtszaak tegen het IMG moeten voeren. Foto: Jaspar Moulijn
Het zou allemaal milder en makkelijker worden, maar voor mensen die naar de rechter zijn gestapt om de afwijzing van hun aardbevingsschade aan te vechten is dat helemaal niet het geval. ,,Zo veel geld verkwanseld, maar voor bewoners kan bijna niks.’’
De rechter begint de rechtszaak dinsdag met een persoonlijke vraag. ,,Hoe voelt het voor u om hier vandaag te zitten?’’ Vervelend, zegt vader Reit de Boer (82). Dit bevalt hem en vrouw Trijntje (75) niet goed. „Mijn ouders vinden dit spannend”, zegt dochter Linda (52).
Eigenlijk stapten ze dinsdag met tegenzin de rechtbank in, maar Reit en Trijntje de Boer vonden dat ze niet anders konden. Het Instituut Mijnbouwschade Groningen (IMG) weerlegde eerder ook na een bezwaar enkele schadeclaims, het echtpaar is het daar nog altijd niet mee eens. ,,Er wordt zo veel geld verkwanseld aan van alles, maar voor bewoners kan bijna niks’’, zegt Trijntje.
144 rechtszaken
Als gedupeerden het niet eens zijn met een besluit over hun schadeclaims, kunnen ze daartegen bezwaar maken. Het IMG kijkt er dan naar en komt opnieuw met een besluit. Is de bewoner het daar nog steeds niet mee eens, dan kunnen ze naar de rechter stappen, zoals Reit en Trijntje de Boer nu hebben gedaan. Volgens het IMG lopen er 144 van dit soort rechtszaken.
Bezwaarmakers, in totaal zo’n drieduizend, kregen vorig jaar de kans om nieuw, mogelijk gunstiger beleid af te wachten voor ze een besluit op hun bezwaar kregen. Voor de 144 huishoudens met een rechtszaak geldt dat niet. Reit en Trijntje de Boer waren de afgelopen maanden druk met het voorbereiden van de zaak, met alle proces- en advieskosten van dien.
‘Krankjorum, we moesten ze wel aanvechten’
Terug naar het begin. In 2019 ontdekten de twee meerdere scheurtjes in de binnenmuren van hun huis. Die hadden ze nooit eerder gezien sinds ze de kavel in 1972 kochten en Reit er zelf een woning bouwde. Daarnaast bleek de kelder lek. ,,Daar zaten opeens ook overal scheuren’’, zegt Reit. Bij navraag bleek dat veel buurtgenoten in Leek last hadden van scheuren.
Het IMG liet een schadeopnemer langskomen, die nog veel meer scheuren ontdekte. Een deskundige maakte een rapport op. In totaal werden 50 scheuren vastgesteld, waarvan het IMG uiteindelijk bijna de helft erkende als mijnbouwschade, vermoedelijk veroorzaakt door de gasopslag bij Norg. De overige scheuren zouden een andere oorzaak hebben.
‘Met een beetje vakopleiding weet je dat’
Het echtpaar De Boer was het daar niet mee eens en vocht zeven van de afgewezen schades aan. Toen ze er met het IMG niet uitkwamen, stapten ze naar de rechter. ,,De claims waar de schade bij deze zeven scheuren dan wel door zou komen, zijn zó krankjorum dat we ze wel moesten aanvechten’’, zegt Linda de Boer. Zij begeleidt haar ouders bij de rechtszaak vanwege haar juridische kennis.
Zo zou de latei volgens het IMG zijn doorgezakt als gevolg van het gewicht van de zoldervloer en zitten daardoor scheuren boven de badkamerdeur, en komt dat niet door mijnbouwactiviteiten. Een latei is een balk die boven openingen zoals deuren en ramen in een muur wordt geplaatst om de belasting van de structuur erboven te dragen.
Onzin, volgens Reit de Boer. ,,Dat kan hier niet, want het gaat om een scheidingswandje en geen draagmuur waar de zolder op rust. Als je een beetje vakopleiding hebt gehad weet je dat. Als het al kon, had het vijftig jaar geleden moeten gebeuren toen ik de woning heb gebouwd’’, zegt hij. Met een waterpas langs de latei zag hij naar eigen zeggen dat van doorzakken geen sprake was.
Reit en Trijntje de Boer, die nog steeds een rechtszaak tegen het IMG moeten voeren. Foto: Jaspar Moulijn
‘Het wordt me te machtig’
Dinsdag was de zitting, maar Reit en Trijntje de Boer zitten met de zaak in hun maag. Het echtpaar wil kleiner gaan wonen vanwege hun leeftijd, maar wil het huis dat vijftig jaar in hun bezit is niet met scheuren verkopen. ,,Ik wil graag van dit gedoe af, maar op een eerlijke manier. Ik heb er slapeloze nachten van, het wordt me allemaal gewoon te machtig’’, zegt een emotionele Reit de Boer.
Veel bewoners komen sinds het afgelopen jaar in aanmerking voor nieuwe vaste schadevergoedingen, maar voor familie De Boer geldt dat niet. Zij eisen 26.000 euro van het IMG voor de schade, inclusief een vast bedrag van 5000 euro. Het IMG wil niet verder gaan dan 4000 euro.
Een bedrag waar ze overigens pas tijdens de rechtszaak op dinsdag mee op de proppen kwamen. Dat schoot Linda de Boer volledig in het verkeerde keelgat. ,,Ik schrijf me het leplazarus om alle stukken op tijd aan te leveren, probeer er al maanden met het IMG uit te komen. En dan word je op de zitting hiermee overvallen. Echt onbehoorlijk, ik word hier emotioneel en verdrietig van.’’
‘Zo gek is het niet wat ze vragen’
Het IMG zegt in een reactie zich ervan bewust te zijn dat niemand zit te wachten op een rechtszaak. ,,Het duurt langer voor bewoners om het aardbevingsdossier af te sluiten en brengt spanning met zich mee. We streven ernaar om rechtszaken zo veel mogelijk te voorkomen en in een eerder stadium tot een oplossing te komen’’, zegt een IMG-woordvoerder.
De zaak parkeren of ermee stoppen is volgens Linda de Boer geen optie. Haar ouders willen het gesteggel achter zich laten en weigeren zich neer te leggen bij het huidige besluit. Ze willen niet het onderste uit de kan halen, zegt zij. ,,Het IMG moet schikken en mijn ouders een fatsoenlijk aanbod doen. Het moet milder en menselijker, zo gek is het niet wat ze vragen.’’
‘Moeilijk uit te leggen in licht van nieuwe regels’
Gasgedeputeerde Susan Top is niet te spreken over het feit dat zo veel mensen nog voor de rechter hun gelijk moeten halen. ,,Een beetje jammer om de bal bij bewoners te leggen en het op rechtszaken te laten aankomen. Ik kan me voorstellen dat zij de schaderegeling niet als milder ervaren.’’
Top gaat bellen met het IMG over de rechtszaken. ,,Ik denk dat het moeilijk uit te leggen is in het licht van de nieuwe regels. In principe zouden ze mensen toch een beter aanbod moeten kunnen doen, dat gebeurt bij de bezwaarzaken ook.’’
Tijdens de rechtszaak erkende het IMG twee van de zeven schades van De Boer alsnog als mijnbouwschade - beide met betrekking tot schade bij de latei - hoewel een aanwezige IMG-deskundige bleef volharden dat de schade ontstaan moest zijn doordat de latei was doorgezakt. Binnen zes weken komt de rechter met een uitspraak.
Reactie van het ministerie
Volgens een woordvoerder van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat (EZK) beslissen bewoners zelf over de gang naar de rechter. ,,Als een bewoner naar de rechter is gestapt, dan kan die bewoner de rechtbank vragen om de zaak aan te houden. Dat mag het IMG niet doen. Het IMG heeft gemeld haar best te doen om het op andere manieren op te lossen.’’
Een voorbeeld daarvan is opnieuw om de tafel gaan met gedupeerden, als bewoners de behandeling van hun rechtszaak laten uitstellen. ,,Het ministerie vindt het belangrijk dat het IMG bij de schadeafhandeling milder, menselijker en makkelijker handelt, deze werkwijze sluit daarbij aan’’, zegt de woordvoerder van EZK.
