Rijksuniversiteit Groningen en Noord-Nederland kunnen niet zonder internationale studenten | opinie
Peter Verhoef, Anthonya Visser Opinie
Veel partijen pleiten voor minder internationale studenten en Nederlands als verplichte voertaal in het hoger onderwijs. Volgens decanen van de Rijksuniversiteit Groningen zullen dergelijke maatregelen bijzonder slecht uitpakken voor Noord-Nederland en de enige universiteit van het Noorden.
Minder migratie is een van de hoofdthema’s tijdens de huidige verkiezingscampagne. Veel partijen pleiten dan ook voor minder internationale studenten.
De grote aandacht die nu naar hen gaat, staat niet in verhouding tot hun kleine aandeel in de totale migratie naar Nederland. Toch heeft de groei van het aantal internationale studenten de afgelopen jaren wel degelijk bijgedragen aan problemen met studentenhuisvesting en capaciteitsproblemen bij universiteiten, ook bij de RUG, en daarmee zijn de zorgen over de toegankelijkheid van ons hoger onderwijs begrijpelijk.
Deze lasten zijn reëel maar ze zijn hand in hand gekomen met de grote baten van internationalisering, zoals de verhoging van de kwaliteit van het Nederlandse onderwijs en onderzoek.
Nederlandse taal
Een belangrijk sturingsmechanisme, door demissionair minister Dijkgraaf vervat in het wetsvoorstel Internationalisering in Balans, is om de Nederlandse taal veel dwingender dan nu voor te schrijven voor het onderwijs in onze bacheloropleidingen. Sommige partijen lijken het Engels zelfs helemaal te willen uitbannen aan onze universiteiten.
Wij luiden nu de noodklok omdat dergelijke maatregelen bijzonder slecht zullen uitpakken voor Noord-Nederland en de enige universiteit van het Noorden. Niet alleen zullen ze leiden tot een direct verlies van banen in onze regio, maar ze zullen ook de broodnodige aanvoer frustreren van internationaal talent, via onze opleidingen naar bedrijven in de regio.
Een zwart scenario waarin internationale studenten geheel wegblijven, zal leiden tot een zeer grote reductie van studenten bij de Rijksuniversiteit Groningen.
Grote gevolgen
Dat lijkt misschien gunstig voor studentenhuisvesting en capaciteitsproblemen, maar zal grote gevolgen hebben, niet alleen voor de RUG, maar vooral ook voor de noordelijke regio vanwege de grote demografische krimp die eraan komt.
Dat betekent dat er minder jongeren en daarmee ook minder Nederlandse studenten uit het Noorden aankomen. Het bedrijfsleven en andere werkgevers zitten echter te springen om hoogopgeleid talent en omarmen daarbij vaak juist de internationale dimensie.
Alleen al vanuit dat perspectief moeten wij ons onderwijsaanbod juist in het Noorden zo internationaal mogelijk inrichten.
Nobelprijswinnend niveau zal afnemen
Het wegnemen van onze internationale dimensie verlaagt de aantrekkingskracht van de RUG als werkgever voor internationale stafleden. Als die vertrekken, zullen we daarmee het concurrerende en Nobelprijswinnend niveau van onze universiteit in korte tijd zien afnemen, met dramatische gevolgen voor de kwaliteit van onze wetenschap en onze opleidingen, een neerwaartse spiraal die we echt moeten zien te voorkomen.
Een logisch gevolg van de verlaging van het aantal internationale studenten is dat er minder mensen bij de RUG zullen werken. Dat heeft een groot negatief direct en indirect effect op de werkgelegenheid in Groningen.
Elke werknemer van de RUG zorgt namelijk ook voor extra werkgelegenheid, omdat men producten en diensten koopt in de regio. Voor een regio die momenteel in economische ontwikkeling al achterloopt op de rest van Nederland is dat slecht nieuws.
Netwerk van onderwijsinstellingen
Als enige universiteit in het Noorden van Nederland is de RUG de academische partner in een netwerk van onderwijsinstellingen (mbo, hbo) en maatschappelijke partners. Samen met die partners draagt zij op die manier bij aan maatschappelijke transities waarbij energie, gezondheid en digitaliseringsvraagstukken een belangrijke rol spelen.
We moeten de handen ineenslaan om te komen tot een leefbare, toekomstbestendige regio, die gekenmerkt wordt door een brede welvaart. Daarvoor zijn hoogwaardig onderwijs en onderzoek van een brede universiteit als de onze van cruciaal belang.
De problemen die we op moeten lossen, kennen vaak een mondiale samenhang en zijn bijzonder complex. Daarom is er kennis nodig uit alle disciplines. Internationaal talent dat bij ons werkt en studeert is hierbij een onmisbare factor voor het ontwikkelen van de kennis die nodig is voor de concurrentiekracht van onze regionale kenniseconomie.
In Denemarken is men recent juist vanwege de problemen op de arbeidsmarkt alweer begonnen met het terugdraaien van eerdere maatregelen om internationale studenten te weren!
Numerus fixus
Wij sluiten de ogen niet voor de zorgen over migratie en huisvesting. We willen daarom werken aan effectieve en uitvoerbare oplossingen, bijvoorbeeld door meer Nederlandstalige of tweetalige opleidingen aan te bieden of door een beperking van de instroom in Engelstalige opleidingen te realiseren met bijvoorbeeld een numerus fixus.
Ook werken we aan een betere overgang van (internationale) studenten naar de Noord-Nederlandse arbeidsmarkt, door meer ruimte voor stages en projecten bij bedrijven en instellingen in het Noorden. Echter, de topkwaliteit van ons onderwijs en onderzoek, en daar heeft internationalisering in belangrijke mate aan bijgedragen, blijft cruciaal, juist ook voor de ontwikkeling van onze regio.
Als decanen van alle faculteiten aan de RUG staan wij daarom voor een brede, internationale universiteit waar we ons nationale én internationale talent koesteren. Het gaat tenslotte om de toekomst van het Noorden van Nederland.
Peter Verhoef is decaan Economie en Bedrijfskunde, Anthonya Visser is decaan van de Faculteit Letteren. Ze schreven dit stuk namens alle decanen van de 11 Faculteiten van de Rijksuniversiteit Groningen
