Verhuizers rijden sinds deze week af en aan om het gemeentebestuur van Groningen na twee jaar terug te verhuizen van de Radesingel naar het verbouwde Stadhuis aan de Grote Markt. Foto: Corné Sparidaens
Terwijl de meesten van ons met vakantie gaan, wordt op het Groningse Stadhuis keihard doorgewerkt deze zomer. Na twee jaar renoveren keert het gemeentebestuur terug van de Radesingel naar de vertrouwde Grote Markt.
10.00 uur in de morgen, tijd voor saucijzenbroodjes. Niet heel gebruikelijk voor het ontbijt? Als je werkdag al om 6.00 uur is begonnen, gaan ze er wel in. In het Groningse Stadhuis geldt bij dit snikhete weer een tropenrooster voor het personeel dat zich in het zweet werkt voor de Grote Trek Terug. Een monsterklus die in twee weken tijd geklaard moet zijn.
Stroom verhuiswagens, maar niet meer dan één tegelijk op Waagplein: terrassen blijven draaien
Een eindeloze stroom verhuiswagens trekt dezer dagen heen en weer tussen Radesingel en Grote Markt. Van het tijdelijke stadskantoor, waar het gemeentebestuur twee jaar heeft gebivakkeerd, naar het vertrouwde bastion sinds 1810. Alles wat twee jaar geleden de ene kant is opgesleept, moet nu weer de andere kant op.
Alle kantoren zijn ingericht op telewerken, met elk een groot beeldschermen voor videovergaderen. Foto: Corné Sparidaens
En meer nog: nieuwe gordijnen moeten gehangen, kilometers kabel getrokken, een kleine zestig werkplekken ingericht voor burgemeester en wethouders met hun complete staf, de gemeenteraad en de ondersteunende raadsgriffie. Terwijl op de eerste verdieping nog de laatste hand wordt gelegd aan het schilderwerk, leidt projectleider Robert Scholte de operatie in goede banen.
Op de eerste verdieping leggen gespecialiseerde restauratieschilders nog de laatste hand aan het schilderwerk. Foto: Corné Sparidaens
Op 15 augustus moet alles zo ver klaar zijn dat het monument aan de Grote Markt als decor kan fungeren voor het inleidende feestje rond 350 jaar Gronings Ontzet. Op 30 augustus volgt een Open Huis voor alle Groningers die willen zien hoe het versleten Stadhuis in twee jaar tijd is verbouwd, vernieuwd en verduurzaamd.
Tot die tijd rijden onder Scholtes leiding nog heel wat verhuiswagens voor bij de achterdeur, aan de Waagplein-kant. ,,Maar nooit meer dan één tegelijk want het mag niet ten koste gaan van de terrassen van de omliggende horeca. Daar hebben we strakke afspraken over gemaakt.’’
Binnen ging alles op de schop, buiten verdwenen alleen ‘Tiroler’ bloembakken van de gevel
Wie het Stadhuis kent van voor de verbouwing, raakt lichtelijk gedesoriënteerd na de 19,5 miljoen euro kostende vernieuwbouwing. Van buiten is er behalve een evengoed ingrijpende opfrisbeurt weinig veranderd. Afgezien dan van het feit dat de ‘Tiroler’ bloembakken aan de gevel zijn verdwenen, tot leedwezen van oudere Stadjers.
De grootste veranderingen zijn vooral binnen te vinden. De indeling ging grondig op de schop: de raadszaal ging van beneden naar de bovenste, derde verdieping, waar ooit fracties kantoor hielden onder de hanenbalken
De raadzaal van Groningen. Foto: Corné Sparidaens
De vrije ruimte door de verhuizing van de raadszaal leverde ruimte op voor een nieuwe Burgerzaal, inmiddels vernoemd naar de Groningse verzetsheldin Anda Kerkhoven. In die zaal, rechtstreeks toegankelijk via de deuren aan de Grote Markt die voorheen slechts open gingen voor bruidsparen, gaan politiek, bestuur en bevolking elkaar straks ontmoeten voor discussie en debat. Letterlijk: onder een stralende sterrenhemel, geschilderd op het hoge plafond.
.
In de nieuwe Burgerzaal ontmoeten bestuur en bevolking elkaar onder een stralende sterrenhemel. Foto: Corné Sparidaens
Marktplaats kwam eraan te pas om Stadhuis ‘circulair’ te meubileren met opknappertjes
De verhuisoperatie is er eentje van de grote getallen. Alleen al duizend meubels moeten worden verkast: geheel in lijn met de groen-rode idealen van het gemeentebestuur vrijwel allemaal opknappertjes uit het oude Stadhuis. Goed voor de portemonnee en goed voor het milieu. Al kostte dat ‘circulaire’ uitgangspunt soms de nodige hoofdbrekens.
Dat gold bijvoorbeeld voor de nieuwe raadszaal. Daar moesten de oude zetels niet alleen worden ge-’refurbished’, maar vanwege de groei van de raad naar 45 leden ook nog worden uitgebreid. ,,Die stoelen waren aangeschaft in 2010’’, zegt Wouter Wiering, adviseur Huisvesting. ,,Zoek daar nog maar eens tien precies dezelfde bij.’’ Het is gelukt: ,,Via Marktplaats. Er was één verkoper in het land die er precies genoeg had staan.’
’
Via Marktplaats lukte het exacte de missende raadszetels voor de nieuwe vergaderzaal te vinden. Foto: Corné Sparidaens
Gemeente heeft kandidaat-koper voor tijdelijk stadskantoor Radesingel
Wat er gaat gebeuren met het tijdelijk stadhuis aan de Radesingel is nog onderwerp van onderhandeling. De gemeente is ‘in vergevorderd gesprek’ met een kandidaat-koper voor het pand dat ze zelf in 2018 aanschafte voor 2 miljoen euro. Na de zomer wordt overeenstemming verwacht en volgt meer nieuws over een nieuwe eigenaar en dito bestemming.
Deel Stadhuis-kunst naar uitleen, ander deel achter plafond
Een hoofdstuk apart is alle kunst uit het Stadhuis. Voor de verbouwoperatie moesten honderdveertig kunstwerken verkassen. Ze verdwenen twee jaar lang in de opslag bij een gespecialiseerde kunstverhuizer in Den Haag.
Vanaf 1 augustus keren ze terug, maar niet allemaal: in het ‘Stadhuis 2.0’ is plek voor 85 schilderijen, zegt Wiering. Natúúrlijk hangt Otto Eerelmans beroemde Paardenmarkt, zeg maar gerust de Groningse Nachtwacht, straks weer op zijn oude plek: in de hal achter de voordeur aan het bordes aan de marktzijde
.
Ook Otto Eerelmans 'Paardenkeuring' keert terug naar de entreehal.
De collectie bevat verder veel werk van de Groninger kunstenaarskring De Ploeg. Tientallen schilderijen van Jan Altink, Jan van der Zee en Arie Zuidersma maar ook latere Stadse schilders als Marten Klompien, Els Amman en Abe Kuipers gaan straks weer terug. Allemaal voorzien van een QR-code waarmee bezoekers meer informatie over het werk en kunstenaar kunnen vinden.
Een deel van de zestig werken die niet terugkeren, is mogelijk straks voor alle Groningers te huur via de kunstuitleen van Kunstpunt. De gemeente heeft dat in onderzoek maar kan nog niet zeggen of en wanneer dat lukt. Andere werken uit de collectie gaan in bruikleen naar het Groninger Museum en andere musea in de provincie.
Ook voor de moderne plafondschilderingen van Rudi van de Wint is in het vernieuwde Stadhuis geen plek meer. Dat wil zeggen: ze zíjn er nog wel, maar zitten nu verstopt achter een nieuw plafond in de oorspronkelijke neoclassicistische stijl van het gebouw. De Bond Heemschut streed tot aan de rechter om het werk zichtbaar te houden. Die eis werd afgewezen, maar de gemeente koos voor een ‘voorzetplafond’.
Daardoor blijft het werk van Van de Wint (vooral bekend van zijn kunst in de vergaderzaal van de Tweede Kamer) in ieder geval bewaard voor toekomstige generaties. Als die het bij de volgende bebouwing ooit weer zichtbaar willen maken, kunnen ze het simpel vanachter het plafond tevoorschijn toveren.
Stadhuis: een roerige geschiedenis
Wie denkt dat de aanloop naar het Forum Groningen moeizaam ging, moet eens in de ontstaansgeschiedenis van het Stadhuis duiken. Het kostte al bijna twintig jaar tussen het eerste plan en de eerste steenlegging. En toen moest de Franse bezetting er nog tussendoor komen.
Bijna veertig jaar zou het uiteindelijk duren voor de droom van burgemeester Antoon Adriaan van Iddekinge verwezenlijkt was. Geldgebrek, politieke onenigheid en dus ook die Franse tijd achtervolgden zijn plan vanaf 1774, toen de gemeente een prijsvraag uitschreef. Pas in 1810 was het neoklassieke ontwerp van de Amsterdamse winnaar Jacob Otten Husly klaar.
Het is exemplarisch voor de historie van Grote Markt 1. Ook na de bevrijding ging er bijna twintig jaar aan politieke strijd en discussie overheen voor het Stadhuis was hersteld en uitgebreid, samen met de zwaarbeschadigde omliggende binnenstad. Daarbij gingen in de raad zelfs stemmen op om die ouwe troep maar helemaal plat te gooien.
Maar het Stadhuis overleefde ook die storm. Ook nu de nieuwe modernistische vleugel die er in die tijd aan vast werd geplakt met een luchtbrug en de betonnen trappen die oudere Stadjers zich nog herinneren, alweer 34 jaar geleden het veld heeft geruimd voor het huidige Waagstraat-complex. Ook toen was het debat verhit, maar bleef het Stadhuis staan. Een baken in de binnenstad, misschien wel net zo iconisch als d’ Olle Grieze aan de overkant van de Grote Markt.
