Westerkwartier onderschatte weerstand tegen opvang statushouders in Doezum. ‘Misschien zijn we een beetje naïef geweest’

In het hol van de leeuw stond Hans Haze (58) op een maandagavond eind februari het plan te verdedigen om 75 tot 100 statushouders in Doezum op te vangen. In het dorp was weerstand ontstaan tegen het plan, maar de opvanglocatie was echt nodig, zei de wethouder. Anderhalve week later hangt de vlag er totaal anders bij: het plan is van tafel.

In een verklaring van de gemeente zegt de wethouder dat daar een combinatie van factoren aan ten grondslag ligt. Enerzijds de reactie vanuit het dorp, anderzijds zou de opvang Westerkwartier te veel geld kosten.

„In het slechtste geval moeten wij 2,2 miljoen euro uitgeven om een relatief klein aantal statushouders te huisvesten. Dan verdampt 2,2 miljoen euro aan gemeenschapsgeld. We hebben ons afgevraagd of we dat niet beter kunnen inzetten, door bijvoorbeeld zelf commercieel vastgoed aan te kopen en daarin zaken te regelen. Of misschien zelf een camping te kopen. In ieder geval dat geld efficiënter in te zetten.”

„Wij hebben heel duidelijk gehoord hoe er in Doezum over gedacht werd. Het waren twee pittige bijeenkomsten, maar los daarvan hebben wij ook de sociale media en alles wat in de media naar voren is gekomen gezien. En als college hebben we allerlei gesprekken gevoerd. Dan moet je concluderen dat mensen als voornaamste zorg de schaalgrootte en de veiligheid hebben.”

„Het frame is dat het alleen Doezum is met 700 inwoners, maar Grootegast ligt er tegenaan en dan heb je het over in totaal 4500 inwoners. Dan komen 100 statushouders in een andere context te staan. En laten we eerlijk zijn: deze mensen zouden het terrein aflopen en linksaf naar Grootegast gaan, want in Doezum zijn geen voorzieningen. Maar goed, als ik tegen was geweest had ik misschien hetzelfde gedaan.” Hij aarzelt even. „Misschien zijn we een beetje naïef geweest.”

„Als je ziet hoeveel reacties er zijn losgekomen... Wij deden dit met de beste bedoelingen, hè? We wilden het gesprek met elkaar aangaan, maar Doezum wilde een plenaire bijeenkomst. De meeste mensen wilden niet in een kleinere groepen met ons in gesprek.”

„Ja, dat vind ik lastig meetbaar. Het signaal was duidelijk: men vond 75 tot 100 statushouders te veel. Maar we hebben ook hartverwarmende reacties gekregen.”

„Ik zou niet weten hoe je dat moet meten. Als we de opkomst zien bij de bijeenkomsten en de teneur die daar hing, dan durf ik te zeggen dat een meerderheid het niet wilde.”

„Hoeveel en waarom mensen niet komen, is niet meetbaar. De hardste schreeuwers hun zin geven is in ieder geval niet onze overweging geweest. Ik snap dat mensen 75 tot 100 te veel vinden, maar het kan niet zo zijn dat de hardste schreeuwers altijd hun zin krijgen. Daar moeten we voor waken. Alles bij elkaar opgeteld hebben we door de financiën gezegd: we gaan dit niet doen.”

„Wij zijn opnieuw met de ondernemer in gesprek gegaan om af te schalen. Dan zouden we 38 statushouders huisvesten. Dat was het minimale aantal dat we kwijt wilden en dat zou in het collegevoorstel komen, ware het niet dat de financiën om de hoek kwamen. We zijn daarin echt niet over één nacht ijs gegaan.”

„De hardste schreeuwers zijn voor het college geen overweging geweest om te stoppen met de locatie in Doezum. Als wij altijd naar de hardste schreeuwers moeten luisteren, dan kunnen we net zo goed uit alle ontwikkelingen stappen.”

„Dat weet ik niet. Misschien hebben we de weerstand wel onderschat, daar hoeven we geen geheim van te maken. Ik had wel wat weerstand verwacht, want alles wordt maar over één kam geschoren. Maar ik had niet gedacht dat het zoveel teweeg zou brengen.”

„Ik weet niet hoeveel pogingen we daartoe gedaan hebben”, verzucht hij. „Je ziet dat mensen met een bepaalde gedachte naar zo’n bewonersavond gaan. Hoeveel ruimte is er dan voor het genuanceerde verhaal?”

„Daar word ik niet blij van, nee. Ik heb moeite met hoe mensen hele groepen over één kam scheren. Dat lijkt tegenwoordig wel gemeengoed geworden. Dit zijn mensen die een plek in onze samenleving verdienen. Maar ik ben niet verantwoordelijk voor wat voor spandoeken ergens hangen. Als ik kijk naar de stand van het land, en dat zie je ook in kiesgedrag, mist vaak de nuance. Dat vind ik jammer.”

„Dit was politiek-bestuurlijk niet het gemakkelijkste onderwerp, nee. Maar laat ik één ding vooropstellen: ik ben weliswaar wethouder voor VZ Westerkwartier, maar ik zit hier voor het algemeen belang. Het was 26 maart een spannende raadsvergadering geworden, daar hoeven we niet omheen te draaien.”

„Ik heb de gedeputeerde gebeld en hem dit uitgelegd, en hij nam er kennis van. Maar de gedeputeerde zit er ook nog maar tot volgende week. We hebben het bestuurssecretariaat opdracht gegeven om zo snel mogelijk een afspraak te maken met de nieuwe gedeputeerde.”

„Dat kan. Ze kunnen zelfs verder Doezum ontwikkelen, al denk ik niet dat ze daar hun vingers aan gaan branden. Maar theoretisch gezien kan het wel. Ik heb iedereen continu gewaarschuwd voor wat kan gebeuren als we het stuur echt uit handen moeten geven aan de provincie. Dan staat en de gemeenteraad en het college buitenspel, maar ik denk niet dat ze dat zomaar gaan doen.”

„Dat kan, maar ik ben heel benieuwd hoe de rest van het land dan gaat reageren. Want een achterstand in de huisvesting van statushouders is niet exclusief ons probleem.”

„Dat zijn uw woorden”, lacht hij. Hij brandt zich niet aan de vraag, maar zegt: „De gesprekken met de provincie zijn niet altijd gemakkelijk geweest. Ze zien hoe we ons uiterste best doen. Als ze ons dan maar drie maanden de tijd geven, voelt dat voor ons niet goed. Je kunt niet van het college en de gemeenteraad van Westerkwartier verwachten dat we achterover gaan liggen met de pootjes omhoog en zeggen: organiseer het maar voor ons.”

„Nee. We hebben ook nog niets opgelost. We moeten nog steeds statushouders huisvesten en dat is een behoorlijke opgave, dus ik vind opluchting niet het juiste woord.”

„Poeh, dat is een goeie.” Hij richt zijn blik naar het plafond. „Het gevoel dat bij mij overheerst is: morgen eerst maar een dagje wat anders doen en vanaf maandag samen met de organisatie heel hard aan het werk om de problemen op te lossen. Het is een ambivalent gevoel. Aan de ene kant wil je luisteren naar je inwoners en daar gehoor aan geven, maar aan de andere kant vind ik het jammer dat we dit niet op een andere manier tot een goed eind hebben kunnen brengen.”