Zeerijp was donderdagochtend het epicentrum van een aardbeving. Foto: KNMI
Zeerijp werd vanochtend getroffen door een aardbeving met de kracht van 2.1 op de schaal van Richter. Dat lijkt in vergelijking met bevingen elders een licht trillinkje, het was ook voor Groningse begrippen geen loeizware, maar de schaal van Richter geeft een vertekend beeld. Kortgezegd: een beving van 2.1 is in Groningen een stuk zwaarder dan een van 2.1 in Japan.
Dat komt omdat we hier last hebben van geïnduceerde bevingen. Dat wil zeggen dat de trillingen ontstaan door menselijk ingrijpen. Om specifieker te zijn: dankzij de gaswinning. Het grote verschil met natuurlijke bevingen, die ontstaan door het verschuiven van aardplaten en andere tektonische trillingen, is dat ‘onze’ bevingen op drie kilometer diepte plaatsvinden. Natuurlijke bevingen elders in de wereld zijn een stuk dieper, vaak op tien tot twaalf kilometer diepte.
Schaal van Richter versus Peak Ground Acceleration
De schaal van Richter meet de kracht van de beving in de kern. Dus in Groningen op drie kilometer diepte en bijvoorbeeld in Nieuw Zeeland op twaalf kilometer diepte. Maar het gaat om de energie die vrijkomt aan het aardoppervlakte, de zogeheten Peak Ground Acceleration (PGA). Dat is de kracht die gebouwen en infrastructuur aantast of verwoest. Een beving van 2.1 op twaalf kilometer diepte veroorzaakt veel minder trillingen in huizen, scholen en kantoren dan een beving van 2.1 op drie kilometer diepte.
Daarnaast spelen nog een aantal factoren een rol waardoor bevingen in Groningen verwoestender zijn dan vergelijkbare op natuurlijke breuklijnen. In Groningen leven we grotendeels op oude zeeklei. Daar gedijen trillingen beter op dan op de rotsige ondergrond in bijvoorbeeld Griekenland of Japan. Klei versterkt de trillingen, rotsen dempen de trillingen.
Hier is bij bouwen nooit rekening gehouden met bevingen
Een ander groot verschil is dat men in die landen al sinds mensenheugenis last heeft van bevingen. Bij het bouwen van bijvoorbeeld woningen, winkels, fabrieken, wegen en riolering wordt daar al honderden jaren rekening mee gehouden. Die worden zo gemaakt dat ze bevingen aankunnen of in het ergste geval op die manier instorten dat er zo min mogelijk risico is op menselijk letsel.
Dat lukt uiteraard niet altijd, zeker niet bij hele zware bevingen, maar in Stad en Ommeland wordt pas sinds een paar jaar bevingsbestendig gebouwd. Denk bijvoorbeeld aan het Forum. Maar het overgrote deel van de gebouwen en infrastructuur in Groningen zijn aangelegd zonder rekening te houden met aardbevingen, waardoor Stad en Ommeland veel kwetsbaarder zijn.
