Natuurmonumenten in Groningen zet schapen in om woekerplant Japanse duizendknoop uit te roeien

Schaapsherder Nico Buitenkamp laat veertien Schoonebeeker schapen los op een stukje terrein bij volkstuinencomplex Piccardthof in Groningen. Al na dertig meter botsen ze op de metershoge Japanse duizendknoop, een plant met roodachtige steel en hartvormige lichtgroene bladeren. Ze zien er appetijtelijk uit maar de schapen happen in fris groene varens. ,,Haha... ze eten eerst de biefstuk en bewaren de speklapjes blijkbaar voor het laatst’’, zegt Buitenkamp.

Toch is het de bedoeling dat de schapen de duizendknoop eten. Het schiereilandje bij de Piccardthof is overwoekerd met deze exotische plant die inheemse planten verdringt. De Japanse duizendknoop groeit snel en kan wel tot drie meter hoog worden. ,,Als je niets doet, staat het hele gebied er mee vol’’, zegt Buitenkamp, ,,andere planten krijgen geen kans en ook de wandelpaden gaan eraan.’’

Het terrein bij de Piccardthof is van Natuurmonumenten. ,,We willen kijken of schapen de duizendknoop weg kunnen krijgen’’, zegt boswachter Reiner Hartog. ,,Als ze de plant tot op de grond afvreten, verdwijnt de vitaliteit en hopen we dat ze uitsterft.’’

Het is bewezen dat schapen de plant eten - ze smaakt naar rabarber - maar of ze voorgoed weggaat is de vraag. Herder Nico Buitenkamp: ,,Bij havezate Mensinge in Roden heb ik ook schapen lopen. Daar wordt de plant in ieder geval veel minder hoog en breidt hij zich niet meer uit.’’ Bestrijding is een kwestie van jaren, vermoedt hij. Schapen moeten de plant constant tot de wortel toe opvreten.

Japanse duizendknoop is verraderlijk. Een scheut van de plant kan al wortel schieten. Mensen die de plant in de tuin hebben, halen hem vaak weg en gooien hem in de berm, op de composthoop of in de groencontainer. Het plantje weet zich dan onmiddellijk ergens anders te vestigen. Het wordt dan ook aangeraden de stengels in de grijze afvalcontainer te gooien. ,,Als wij hem ergens zien, blijven we er vanaf’’, zegt Reiner Hartog. ,,Als je er mee gaat rommelen, gaat het van kwaad tot erger.’’

Er wordt van alles geprobeerd om de plant weg te krijgen ook omdat hij leidingen, constructies van wegen of bruggen kan aantasten. Er zijn proeven met het giftige RoundUp, met stroomstoten, verhitting, wortels van de plant worden jarenlang met landbouwplastic afgedekt en er wordt intensief gemaaid waarbij het afval gelijk wordt opgezogen. Ook zijn varkens ingezet. Maar het ei van Columbus is nog niet gevonden.

Natuurmonumenten hoopt dat door intensieve begrazing de plant verdwijnt. ,,Over een paar maanden moeten we al resultaat zien’’, zegt Hartog. Als het helpt, wil de natuurorganisatie ook op andere terreinen met duizendknoop schapen inzetten. Buitenkamp denkt dat er wel een paar jaar voor nodig is om de plant helemaal weg te krijgen. Maar wie weet doen zijn natuurlijk grazers, die ook berenklauw eten, goed werk.

Vooralsnog zijn ze zaterdag eigengereid. Varens en hedera hebben hun voorkeur. De ‘speklapjes’ laten ze voor wat ze zijn. Buitenkamp: ,,Maar ze gaan vanzelf die duizendknoop eten. Zeker weten.’’