De ingang van het huidige cultuurcentrum De Oosterpoort aan de Trompsingel in Groningen. Archieffoto: Duncan Wijting
Spot Groningen (De Oosterpoort / Stadsschouwburg) gaat er vooralsnog vanuit dat het nieuwe Muziekcentrum van de stad ‘gewoon’ aan de zuidkant van het stationsgebied wordt gebouwd.
,,Het Stationsgebied is nog steeds onze voorkeurslocatie’’, zegt algemeen directeur Nynke Stellingsma van SPOT Groningen. Ze sprak onlangs in het nieuwe informatiecentrum over het Stationsgebied met buurtbewoners.
Blikvanger
De gemeenteraad van Groningen besloot het nieuwe Muziekcentrum in 2030 te verplaatsen naar de zuidkant van het Hoofdstation. Het moet een blikvanger worden op een voorname plek: tussen de toekomstige zuidelijke stationsentree en het Emmaviaduct.
Groningen hield een jarenlange zoektocht naar die nieuwe locatie. Onderzoek wees in 2021 uit dat de bestaande Oosterpoort aan het eind van zijn Latijn is en dat een stad met ‘groene’ ambities, die ook nog eens probeert zoveel mogelijk bezoekers naar de binnenstad te trekken, geen betere plek kan vinden dan bij het station.
De uitkomst van het raadsbesluit leek geen wonder, met alle OV-verbindingen (de bussen staan straks nog dichterbij dan de treinen) pal voor de deur. SPOT, een gemeentelijke dienst, verheugt zich er al jaren op.
Zorgen
Maar op het Stadhuis bestaan steeds meer zorgen over de financiële toekomst van de stad en daar viel op dat parkeren in het stationsgebied sterk kostenverhogend werkt.
Ze keken sinds het voorjaar toch weer naar alternatieve locatie voor het Muziekcentrum: een combinatie met MartiniPlaza, de eerder afvallen locatie Vrydemalaan of een verhuizing naar de nieuwbouwwijk Suikerzijde.
Muziekcentrum
Het nieuwe Muziekcentrum, dat ook wel onder de werknaam de Nieuwe Poort bekend staan, krijgt een zaal voor klassieke muziek (circa 1000 bezoekers), een grote popzaal (1200-3200), een kleinere zaal voor kamermuziek, jazz en pop (500-1000) en een functionele ruimte (300 - 800). Daarnaast komen er hubs (onder meer voor het onderwijs) en horeca. Totale vloeroppervlakte: 30.000 m2. Klassieke muziek en pop delen nu nog de huidige grote zaal. Volgens Spot Groningen zorgt de uitbreiding van de popzaal voor 80 extra concerten per jaar door artiesten die nu alleen in de Randstad, Tilburg of Eindhoven terecht kunnen. Behalve het Muziekcentrum (aan het spoor naast het Emmaviaduct) komen er in het nieuwe Spoorkwartier kantoren langs het spoor (aan de oostkant van de zuidelijke ingang) en, aan weerszijden van de nieuwe toegang vanaf de Parkweg, twee woonbuurten. De hoogte van de nieuwbouw loopt op van circa 18 tot toren(tje)s van circa 60 meter pal langs het spoor. Bij het Muziekcentrum komt een parkeergarage. Die wordt middels een ‘insnijding’ rechtstreeks toegankelijk vanaf het Emmaviaduct. De toerit en afrit naar de Parkweg verdwijnen. Ook de bussen rijden vanaf eind 2026 via de insnijding naar het toekomstige busstation. De verwachte bouwkosten van de nieuwe Oosterpoort zijn volgens de jongste informatie gestegen tot 268 miljoen euro.
De eerste twee ideeën zijn toch weer weggestreept. Suikerzijde is volgens B en W toch zo interessant dat daar, ondanks het raadskeuze voor het station, alsnog een uitgebreider onderzoek naar komt. Ze schreven in een brief aan de raad dat het voorplein van de Suiker, dat veel eerder in een vroeg stadium als locatie was afgevallen, alsnog in beeld is omdat daar ook een station(netje) komt en een nieuw fietspad naartoe gaat.
Daar is niet alleen de aanleg van parkeerplaatsen goedkoper, maar lijkt ook meer ruimte te zijn voor scholen en andere organisaties of instellingen die bij het Muziekcentrum in de buurt willen zitten.
Concept
Voor Stellingsma is het vooral van belang dat het concept van het nieuwe Muziekcentrum, met verschillende podia voor verschillende programmering én samenwerking met onderwijsinstellingen Alfa, Noorderpoort, Hanze, NHL Stenden en Rijksuniversiteit, overeind blijft. ,,Inclusief de beste plek voor de stad.’’
Ze is een van de topambtenaren die de gevolgen van een eventuele verhuizing voor cultuurliefhebbers, stedelijke ontwikkeling, onderwijs én financiën nog eens op een rijtje zetten.
Stellingsma: ,,Ik kan de wereld heel goed vertellen waarom we een nieuw centrum willen en wat we ermee willen. Daar zit mijn passie, kennis en ervaring. De huidige plannen zijn ontzettend goed onderzocht en ik heb een minder direct gevoel bij Suikerzijde. Maar ik kan me goed voorstellen dat een college nog eens wil zien wat een verhuizing oplevert. Dat moet je voor een zorgvuldige afweging weten in geval het te duur wordt, of het parkeerprobleem onoplosbaar is.’’
Aanleiding
De onderzoeken van de gemeente hebben een financiële aanleiding: de komst van een ‘strategische investeringsagenda’. Die moet ervoor zorgen dat Groningen broodnodige investeringen kan blijven betalen.
Volgens B en W zijn er zoveel plannen, en zijn de financiële vooruitzichten door allerlei omstandigheden zo slecht, dat doorgaan op de oude voet niet meer kan. Dat komt onder meer omdat gemeenten steeds minder geld krijgen van het Rijk (Groningen verwacht op jaarbasis 44 miljoen euro minder) maar ook door kostenstijgingen.
Zonder maatregelen is er geen geld meer voor nieuwe plannen, terwijl die soms wel van groot belang zijn. B en W hopen door combinaties, prioritering en optimalisaties geld te besparen. Er wordt ook gezocht naar cofinanciering en een andere omgang met de onroerend zaakbelasting. Het nieuwe Muziekcentrum zou 2,7 miljoen euro per jaar aan OZB moeten afdragen, Kardinge 1,8 miljoen. Wat een andere omgang betekent, is nog niet duidelijk.
Andere projecten
B en W zetten tevens vraagtekens bij de haalbaarheid van een schaatsbaan in het nieuwe sportcentrum Kardinge. Ze laten bovendien een second opinion uitvoeren over de overname van de gebouw van Museum aan de A. Daar komt ook een onderzoek naar de verwachte bezoekerstoename van het museum (voorheen Scheepvaartmuseum).
Groningen houdt ook de Toekomstvisie uit 2021 van MartiniPlaza opnieuw tegen het licht. Het college wil weten of de geplande nieuwe multifunctionele hal per se nodig is. Directeur Willem de Kok noemt het een goede zaak dat de gemeente nog eens goed alle plannen gezamenlijk onderzoekt en kijkt of je door samenwerking minder hoeft de investeren.
De Kok: ,,De Oosterpoort en MartiniPlaza doen met succes hun eigen dingen. We vullen elkaar aan, maar er is nooit onderzocht wat er gebeurt als we dingen samen doen. Dat kan over de volle breedte gaan. Ik ben wel benieuwd. Als we er maar voor zorgen dat die 250.000 bezoekers van De Oosterpoort en 500.000 van MartiniPlaza naar Groningen blijven komen.’’
Deze projecten worden onderzocht
Groningen heeft inmiddels vier grote projectplannen onderzocht: Museum aan de A, het Muziekcentrum, sportcentrum Kardinge en MartiniPlaza. Deze 24 grootschalige investeringsprojecten komen nog aan de beurt: aanpak Broedplaatsen, gebiedsontwikkeling Kardinge, Suikerzijde, Stationsgebied, Meerstad, Oosterhamrikzone, De Held 3, Stadshavens, wijkvernieuwing, mobiliteitsvisie, fietsparkeren binnenstad, bovenwijkse infra, Westelijke Ringweg, ringweg Hoogkerk, onderwijshuisvesting, accommodaties binnensport, verduurzaming maatschappelijk vastgoed, sportvoorzieningen, huisvesting Stadsbeheer, water- en rioleringsplan, gemeentelijk ontwikkelbedrijf, vervangingsplan openbare ruimte, Warmtestad en Meerstad Noord.
