Op tal van plekken loopt de versterkingsoperatie spaak. Wim (54) uit Uithuizen hoeft niet zo nodig een nieuw huis. 'De woningbouw wordt er wel beter van'

Wim Sterenberg (54) haalt zijn schouders op. Hij woont in een straat in Uithuizen waar de huurwoningen vanwege de versterkingsoperatie platgegooid moeten worden. Van hem hoeft het niet. Hij zit zelf in de bouw. ,,De muren zijn stevig genoeg en de gaskraan gaat dicht. Veel meer mensen hier zitten niet op die verhuizing en nieuwbouw te wachten.’’

Hij heeft jaren geleden een overkapping aangebouwd. En een garage waar hij aan zijn motoren kan knutselen. De woningbouwstichting heeft recent nog alle kozijnen vernieuwd.

Als het huis plat gaat, moet álles op de kavel plat. Maar… Hij voelt zich niet onveilig. Zijn huis - vroege jaren tachtig - is niet ‘af’. ,,Wel afgeschréven. Door de woningbouw. Na dertig jaar. Dus die wordt er wel beter van dat alles plat gaat. En er wat nieuws voor terug komt. Belastingtechnisch heel interessant. De NAM betaalt, ja. Maar dat is grotendeels de staat, hè. Jij en ik dus.’’

De planning voor sloop- en nieuwbouw in deze straat is 2025. Maar of dat wordt gehaald?

De bouw van wisselwoningen, waar Sterenberg en buren tijdelijk in zouden kunnen wonen, loopt vertraging op. Even verderop in het dorp zijn de werkzaamheden onlangs stilgelegd. De rechter oordeelde daags voor de jaarwisseling dat de gemeente Het Hogeland van de procedure eigenlijk een potje had gemaakt.

Sterenberg: ,,Ik kan het de mensen die bezwaar hebben gemaakt niet kwalijk nemen, hoor. Ik snap ze wel. De bouw van vijftig woningen vraagt toch een iets betere procedure dan die van de aanvraag van een dakkapel.’’

Vorige week kreeg het college er stevig van langs van diverse raadsfracties. In een persbericht werd, tussen de regels door, naar de bezwaarmakers gewezen. Onterecht, vond de raad.

,,We wilden niet zelf de stroperige partij zijn in deze operatie’’, verweerde wethouder Mariëtte de Visser zich. De risico’s van de verkorte (door de rechter niet toegestane) procedure nam de gemeente voor lief. Deze week gaat ze met de inwoners praten en plooien gladstrijken.

Nooit is het rustig in het aardbevingsgebied. En van het aanstaande rapport van de parlementaire enquêtecommissie worden al geen wonderen verwacht. In Den Haag hebben ze dat sowieso nog niet scherp voor de bril.

Zowel staatssecretaris Mijnbouw Hans Vijlbrief als minister-president Mark Rutte stonk erin, afgelopen week. ‘Met wat voor gevoel kijkt u naar 24 februari?’

,,Bedoel je de inval van de Russen?’’, zei Vijlbrief. Rutte kreeg de vraag tijdens de wekelijkse persconferentie na de ministerraad op vrijdagmiddag, van een verslaggever van Hart van Nederland.

De minister-president: ,,Dat is natuurlijk de dag dat het één jaar geleden is dat die verschrikkelijke oorlog begon. Die hele week zal er heel veel aandacht voor zijn. Vooral op vrijdag de 24ste.’’

De premier schakelde razendsnel toen ‘De Groningers’ werden genoemd. En dat die hier al voor vreesden, zei de verslaggever. Op 24 februari, een dag voor de voorjaarsvakantie, wordt in Zeerijp het eindrapport van de parlementaire enquêtecommissie gaswinning Groningen gepresenteerd. Dichtbij nog lang niet versterkte huizen, ver weg van bestuurders en Kamerleden. (Die op die vrijdag reeds met voorjaarsreces zijn.)

Rutte: ,,Wij gaan dat rapport afwachten en héél goed bestuderen. Je hoopt natuurlijk dat dat rapport weer bijdraagt aan verdere waarheidsvinding. En ook bijdraagt aan: wat kunnen we doen om nog weer dingen te verbeteren?’’

Dat de parlementaire enquête inwoners hier steeds minder bezighoudt, werd eerder dit jaar al bevestigd door Gronings Perspectief, een langlopend onderzoek van de RUG. Mensen verwachten dat er weinig tot niets verandert. De overheid wordt door een deel van de ondervraagden ervaren als incapabel, corrupt, vergeetachtig of onverantwoordelijk. Dat er (vrij naar Rutte) wel wat verbeterd kan worden, dat hoef je de mensen niet uit te leggen.

Eind januari meldden de Nationaal Coördinator Groningen (NCG), belast met de versterkingsoperatie, en Hans Vijlbrief dat alle doelstellingen van de NCG voor 2022 waren gehaald. De gemeente Eemsdelta had kort ervoor opgetekend dat het inlopen van achterstanden niet is gelukt, dat de versterking van zeker duizend woningen is vertraagd en dat de NCG er qua capaciteit eigenlijk niet al te veel meer bij kan hebben dit jaar.

,,Dus, ja, dat bericht van de NCG en de staatssecretaris heeft mij wel wat verbaasd’’, zegt wethouder Annalies Usmany-Dallinga. Vraag haar niet om van een afstand te beschouwen waarom het nog altijd misgaat. ,,Ik zit er middenin, joh. Afstand nemen kan gewoon niet.’’

Het is op z’n minst opmerkelijk dat conclusies van de gemeente en de NCG, die uitvoerend is namens het rijk, de provincie en de gemeenten, zo uiteen lopen. Ja, die verschillen zijn uiteindelijk wel uit te leggen. De een rekent hiermee, de ander daarmee.

,,Maar inwoners hebben hier niks aan’’, weet wethouder Usmany-Dallinga. ,,Het is pijnlijk. Het is frustrerend. Onze inwoners willen perspectief. Ze vinden het nog niet eens het belangrijkste dat ze volgende maand al aan de beurt zijn. Maar: wat gaat er gebeuren en wanneer? Als je dat weet, heb je rust. Zolang je die rust niet hebt, is dit ziekmakend. En dat merk ik elke dag opnieuw.’’

Volgens de NCG en Vijlbrief is de versterkingsoperatie in 2028 klaar. De wethouder heeft een andere mening. ,,Maar als het de rijksoverheid lukt om in 2028 klaar te zijn, lever ik mijn mening gelijk in.’’

Terug in buurgemeente Het Hogeland, waar de overheid volgens de rechter te veel vaart wilde maken. Een stuk landbouwgrond aan de rand van het dorp – ‘onderdeel van een open landschap’, zag ook de rechter – moet voor in ieder geval tien jaar worden ingeruild voor een kleine wijk van 2500 vierkante meter en vijftig woningen.

Jules Blokhuis was een van de bezwaarmakers. Hij krijgt deze week de wethouder op bezoek. Hij vond het allerminst fair dat de gemeente in een persbericht min of meer naar hem en de andere inwoners wees als verantwoordelijke voor de vertraging die nu ontstaat in Uithuizen. Terwijl die versterkingsoperatie, volgens de laatste inzichten, misschien nog eens goed bestudeerd zou moeten worden. Heeft de gemeente echt ál die wisselwoningen nog nodig? Deze plek is niet de enige waar de gemeente ze wil bouwen.

Blokhuis kijkt vanuit zijn woonkamer uit op de vruchtbare akker waar een kleine wijk moet komen. Maar het gaat hem niet eens om dat uitzicht. Het gaat om zoveel meer.

Krijg die grond na tien jaar bebouwing maar weer eens goed. De pachtende boer (zelf niet thuis) is er ook niet blij mee dat hij de plek moet afstaan, zeggen andere mensen in de straat. Al in 2020 klopte Blokhuis met anderen van het Uithuizer burgercomité Wisselwerking bij de gemeente aan, met een petitie met duizend handtekeningen. Om over alternatieven te praten.

,,Duurzame alternatieven vooral’’, zegt Blokhuis. ,,Dit is een historisch aangezicht van Uithuizen dat verkwanseld wordt. Het verkeersrapport voor de ontsluitingsweg rammelt en er waren echt andere plekken te vinden.’’ Het comité had het geld dat met de bouw van de tijdelijke wijk wordt ‘verspild’ liever gestoken in het écht opknappen van Uithuizen.

,,En het college dacht de raad even te passeren. Maakt niet uit, kost ons niks. De NAM betaalt toch. Die gedachte. Schaamteloos.’’

Woensdag gaf de raad alsnog een verklaring van geen bedenking. Al werden relevante stukken pas op het allerlaatste moment aangeleverd. De gemeente zet door.

Even verderop in Uithuizen zit Wim Sterenberg in de wachtkamer voor een operatie die wat hem en meerdere van zijn buren betreft niet nodig is. ,,Ik zou al een tijdje de muren willen sauzen en een nieuw vloertje willen leggen. Maar ik doe het maar niet. Zonde van het geld.’’