Oekraïne heeft met de droneaanvallen op raketbases Rusland een gevoelige klap uitgedeeld.
De Russische staatstelevisie besteedde er niet zoveel aandacht aan. Maar de beelden die meteen online verschenen, logen er niet om. De hele wereld kon zien dat Oekraïense drones het ene na het andere vliegtuig in vuur en vlam zetten. Niet vlak over de grens maar onder meer in het Siberische Irkoetsk en de noordelijke havenstad Moermansk. Volgens Ruslandkundige Hans van Koningsbrugge uit Groningen was de aanval een totale verrassing. „Het was een duvel uit een doosje.”
Opmerkelijk genoeg is de operatie Spinnenweb niet in Oekraïne voorbereid, maar in Rusland zelf. De Oekraïense veiligheidsdienst SBOe is er naar eigen zeggen anderhalf jaar mee bezig geweest. Er moeten minstens tien mensen aan hebben meegewerkt. Alles is in het diepste geheim gebeurd, zonder dat de Russen argwaan kregen. Van Koningsbrugge: „De daders en handlangers kunnen Oekraïners zijn geweest, maar ook Russische Oekraïners. Bij zo’n aanslag komt heel wat kijken.”
Aanslagen vergelijkbaar met die op kruisschip de Moskva
Het speelde zich af in de Russische stad Tsjeljabinsk, nota bene vlakbij een gebouw van de Russische veiligheidsdienst FSB. Daar zijn de containers omgebouwd waarin bovenin drones zijn geplaatst. Vervolgens zijn die op opleggers gezet. Ook zijn er explosieven in de containers aangebracht, zodat de boel na afloop van de actie ontplofte.
Volgens de SBOe zijn er 41 Russische langeafstandsraketvliegtuigen onklaar gemaakt. Als dat waar is, dan is een derde deel van de Russische voorraad van deze bommenwerpers uitgeschakeld. „Zelfs als het maar twintig procent is, dan is dat veel.”
De aanslagen zijn volgens Van Koningsbrugge vergelijkbaar met die op de Moskva, het Russische kruisschip dat in april 2022 in de Zwarte Zee tot zinken werd gebracht. Het roept ook de spectaculaire bevrijding van Cherson in november 2022 in herinnering, de aanslag op de Krimbrug in juli 2023 en de onverwachte inname van Koersk augustus vorig jaar. „Ook de aanslagen van zondag waren een schoolvoorbeeld van out of the box-denken. Echt een huzarenstukje.”
‘De militaire bloggers zijn furieus’
Terwijl de Russische autoriteiten en staatstelevisie de gevolgen bagatelliseren, wonden de militaire bloggers er geen doekjes om. Van Koningsbrugge: „Ze zijn furieus en beschouwen het als een morele nederlaag. Ik las zopas iemand die schreef: ‘Als het hier kan, dan kan het overal gebeuren. Oekraïne kan op elke plaats in Rusland toeslaan. Ook in Moskou of Sint-Petersburg.”
Van Koningsbrugge haalt ook de aanval aan op het kampement van de Russische vloot in Vladivostok, dat vorige week in de media wat onderbelicht is gebleven. „Vroeger gold het idee dat de enorme omvang van hun land de Russen veel veiligheid bood. Nu dringt ineens het besef bij ze door dat ze nergens meer veilig zijn.”
Verder is door de aanslagen ook de afschrikkingsmacht van Rusland verminderd. „Die vliegtuigen konden niet alleen kruisraketten afschieten maar ook kernwapens. Als ze daar tientallen van verliezen, dan is dat een heel harde tik. Bij Poetin en de zijnen moet dat aankomen als een mokerslag.”
‘Hoe moet Poetin dit vergelden?’
Het ligt voor de hand dat het Kremlin zint op vergelding. „Maar hoe moeten ze dat doen?”, vraagt Van Koningsbrugge zich af. „Ze bestoken elke dag al burgerdoelen in Oekraïne. Ze vuren per nacht vierhonderd drones af. Moeten dat er vierduizend worden?”
Hij acht het onwaarschijnlijk dat Poetin zwaarder geschut als een kleine kernbom inzet. „Dan is zijn vriendschap met de Chinese president Xi voorbij. Ook weet hij niet hoe Trump daarop zou reageren, want die is totaal onberekenbaar. Nee, dat gaat hij niet doen. Dan moet er iets veel ergers gebeuren.”
