Waarnemend burgemeester Cees Bijl van Midden-Drenthe over week vol boerenprotest: 'Ik was er klaar mee. Wil niet dat het een dagelijks festivalterrein wordt'

In het gemeentehuis van Beilen brandt vrijdagavond nog licht. Wethouders, ambtenaren openbare orde en veiligheid en medewerkers van de communicatieafdeling handelen de laatste werkzaamheden af. Even eerder zijn de laatste protesterende boeren vertrokken bij het terrein van afvalverwerker Attero, waar ze zich ‘s ochtends verzamelden om de toegangswegen te blokkeren. „We hebben er ernstig rekening mee gehouden dat we de sterke arm moesten inzetten”, zegt waarnemend burgemeester Cees Bijl. Hij is blij dat dat niet nodig bleek. Een terugblik op een bewogen week.

Die begint eigenlijk op donderdagavond de 30e. De gemeenteraad vergadert dan. Boeren parkeren hun trekkers voor het gemeentehuis. De raad van Midden-Drenthe spreekt unaniem zijn steun uit voor de boeren en roept het kabinet en het provinciebestuur in een motie op met een realistisch perspectief voor de sector te komen. Het college van B en W wordt ‘dringend opgeroepen’ uitvoering te geven aan de hartenkreet. ,,Wij staan honderd procent achter jullie’’, zei Jannes Kerssies van Gemeentebelangen BBB tegen de boeren in de raadszaal.

Zondagnacht krijgt de burgemeester het eerste telefoontje. Boeren verzamelen zich bij Spier. Ze willen het distributiecentrum van de Jumbo in Beilen blokkeren. Boeren vergrendelen de toegangswegen hermetisch met onder meer trekkers en betonnen palen. Een situatie die uiteindelijk 29 uur aanhoudt, tot 9.00 uur dinsdagochtend. „Dat ging in goed overleg”, zegt Bijl, die de boeren had gevraagd maandagavond te vertrekken. „Ze gaven aan dat ze wel zelf wilden opruimen, maar dat ze daarvoor tijd nodig hadden. Dat vond ik prima.”

Even keert de rust terug in Beilen. Tot dinsdagavond opnieuw boeren koers zetten naar het distributiecentrum. „Toen heb ik de ME besteld. Bij de aanblik daarvan hield het vrij snel op.” Op woensdag volgt opnieuw een oproep om te verzamelen bij de Jumbo. „Ik was er klaar mee. Ik wil niet dat het een dagelijks festivalterrein wordt. Plus: het blokkeren van de rotonde zorgt voor heel veel hinder op de A28. Om over de bevoorrading nog niet te spreken.” Bijl kondigt een noodverordening af. Wie de doorstroming opzettelijk hindert, riskeert een boete of gevangenisstraf.

Vrijdagochtend nog voor acht uur wordt Bijl gebeld. Boeren blokkeren de toegangswegen van afvalverwerker Attero in Wijster. Politiemensen en ambtenaren nemen poolshoogte en via Teams wordt de burgemeester op de hoogte gehouden van hoe de situatie zich ontwikkelt. De rij vrachtwagens met huisvuil wordt steeds langer en Bijl besluit in eerste instantie een WOM-brief te overhandigen.

„Bij een gewone demonstratie spreek je van tevoren een begin- en eindtijd af”, legt de burgemeester uit. „Het kenmerk van deze acties is dat ze niet gemeld worden.” In de brief wordt de demonstranten verzocht om de demonstratie om 14.30 uur af te breken. „Ik ben al 25 jaar bestuurder, maar had geen idee wat een WOM-brief was”, erkent hij. Lachend: „Je leert nog eens wat, op je oude dag.”

Het is rond die tijd dat Bijl besluit zelf naar Wijster te gaat. „Als je zegt dat het moet stoppen vind ik dat je daar zelf een rol in moet spelen.” Waar de demonstranten hard uitvallen naar journalisten van Dagblad van het Noorden vindt Bijl de sfeer in Wijster niet bedreigend. Hij schudt zijn hoofd. „Ik ga er frank en vrij tussen staan”, zegt hij. „Plus: ik ben eerlijk en helder over wat wel en niet kan.”

Het merendeel van de demonstranten staat in Wijster te demonstreren tegen het stikstofbeleid. „Maar ik ben ook onderhouden over het in Davos. En een jonger iemand uitte zijn zorgen over de huizenmarkt. Je ziet dat verschillende maatschappelijke zaken bij zo’n protest samenvallen.”

De burgemeester gaat in gesprek met de demonstrerende boeren. „Het is balanceren tussen verschillende belangen. De boeren zeggen dan: ‘je bent tegen ons’. Ik zeg dan: wat ik zelf vind is niet belangrijk. Onze gemeenteraad heeft unaniem uitgesproken dat ze het niet eens zijn met het kabinetsbeleid.”

Een uur later wordt een ontruimingsbevel gegeven en de ME staat paraat om het terrein als het moet met harde hand schoon te vegen. „Je moet in dit soort situaties heel voorzichtig zijn, maar de animo om te vertrekken was niet zo groot”, zegt Bijl koeltjes. „De boeren hebben vervolgens gevraagd om een laatste gesprek. Dat hebben we gedaan, telefonisch. Daarin hebben ze nog één keer duidelijk gemaakt wat hun grieven zijn.” Toezeggingen heeft de burgemeester niet gedaan, zegt hij.

Inzet van de ME is uiteindelijk niet nodig, tot opluchting van de burgemeester. „Het is belangrijk om in gesprek te blijven. De boeren maakten zelfs een compliment over de commandant van de ME.” stelt Bijl.

Hij nodigde de boeren uit om dinsdag met de gemeenteraad in gesprek te gaan over de toekomst van de agrarische sector. „In het laatste telefoongesprek met de actievoerders heb ik gezegd: ,,U bent dinsdag welkom.’‘

Of voor het gebied rondom Attero een noodverordening wordt afgekondigd moet de komende dagen blijken, zegt Bijl. Op sociale media gaan beelden rond van puin dat op de weg is gestort. Milieudienst RUD heeft ernaar gekeken en concludeert op het eerste gezicht ‘met aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid’ dat er geen asbest in zit. Om helemaal zeker te zijn wordt de volledige lading nog wel nader gecontroleerd door de RUD. De gemeente heeft het puin vrijdagavond afgevoerd.